zo maar een terugblik
DE ZONAANBIDDERS VAN DE GOUV. MARINE (Slot)
Een Zonsverduistering in Ned. Indië in 1926
door F. C. BACKER DIRKS
16
Nu de dagelijkse gang van zaken!
Direct na het ontbijt reden hr. Moll,
v.d. Bilt, Miedema, aangevuld met
amateurs met de 7-zits auto naar het
kamp; de 2de rit vervoerde hr. Panne-
koek en Minnaert, jufr. Thoden van
Velzen en anderen, terwijl de rest van
het gezelschap met de 3de rit mee
ging. Als allen aanwezig waren in
het kamp werd de Nederlandse drie
kleur gehesen. Daarna was het werk
indeling. Voor de officeren van de
"Wega" en andere amateurs omvatte
het werk hoofdzakelijk instructie be
treffende het hoe en wat van alle in
strumenten, handreiking waar mogelijk
en de laatste week vóór de eclips meer
dere malen daags droogzwemmen met
de toegewezen instrumten. Van de vier
instrumentgroepen werden er twee be
diend door Pannekoek en Minnaert
met als assistenten Ggm Voorn, Ogm
Neessen en Troost en de twee heren
van Leeuwen Boomkamp; bij de derde
groep stond van Melle aan het vloei
stof-prisma en Ogm Louët Feisser aan
de spectograaf. De 4de groep, een
buitenbeentje, de corona-camera, met
slechts één verstelbare spiegel was
toevertrouwd aan mej. Thoden van
Velzen. Die had geen assistent.
Ogm Adam stond aan de chronometer,
dr. van der Bilt bij de telefoon, dr. Moll
en hr. Miedema met instrumententas
stonden gereed om, waar nodig, bij
c.q. in te springen.
Op de grote dag zou de kleurbepaling
van de corona geschieden door drie
B.P.M.-ers. Hiertoe waren een drietal,
vast opgestelde kartonnen dozen of
kokers beschikbaar, elk met een, met
een stuk wit papier afgesloten opening,
die vóór, tijdens en kort na de eclips
zouden worden beschenen met een
zonlichtlamp, zodat de waarnemers de
coronakleuren zouden kunnen vast
stellen t.o.v. het zonlicht. De bepaling
van de corona-kleuren zelf zou ge
schieden aan de hand van een, van
een verffabriek afkomstige kleuren-
staalkaart, zodat de opgave niet was
b.v. licht- of donker-groen, maar groen
no. zoveel
Dagelijkse moeilijkheden bleven niet
uit; uit de atapbedekking b.v. daalde
vooral bij enige wind een regen van
stofdeeltjes neer hinderlijk voor de
pas ontwikkelde, nog natte fotogra
fische platen, maar vooral ontoelaat
baar voor de pas verfoeliede spiegels,
deze spiegels waren ongeveer van
eetbord-grootte en 4 cm dik, de
foelielaag werd aangebracht aan de
voorkant en dus niet zoals bij een
gewone toiletspiegel aan de achter
kant). Een foelielaag aan de voorkant
betekende ook, dat de spiegelende
laag niet kon worden beschermd en
periodiek diende te worden vernieuwd.
Besloten werd dan ook het verfoeliën
voortaan in het Pladjoe-laboratorium
te doen; de platen van de dagelijkse
proefopnamen zouden in de waarne
mingspost worden ontwikkeld; alleen
die van de grote dag eveneens te
Pladjoe.
Wat de zorg van de inwendige mens
betrof:
De dagelijkse warme hap kwam uit de
kombuis van de "Wega" en werd in
geïsoleerde "kirimans" per vracht
auto naar het kamp gebracht; Van
Leeuwen Boomkamp sr. zorgde meest
al voor een fles wijn en Ggm Voorn
voor de borrel zonder fiscale bijsmaak
(Singapore-levering!). De officieren van
de "Wega", die gemist konden wor
den, reden voor hun middagmaal naar
de "Wega" heen en terug; aan de
lunch was de etat major meestal com
pleet.
Aan boord van het s.s. "Wega" was de
verstandhouding met het Gezag ietwat
stroef, hetgeen niet te verwonderen
was als men bedenkt dat tijdens de
melding van de drie toegevoegde of
ficieren door de Gezaghebber de uit
drukking "drie handen op één buik"
was gebezigd. De uitnodigingen van
"de wal" waren schaars. Op één van
de kerstdagen werd aan boord een
goed geslaagd kerstdiner in een waar
dige sfeer gegeven, opgeluisterd door
een in de longroom aanwezige "trap-
piano", terwijl de jaarwisseling in een
wat luidruchtiger stemming werd door
gebracht. Daarbij werden ter verho
ging van de feestvreugde de zes aan
wezige dienstrevolvers afgeschoten.
Door dit gebaar in een wat mildere
stemming gebracht werd toch besloten
de Gezaghebber, die met enige gasten
achter het brugdek was gezeten, ge
lukwensen aan te bieden. Met de (nog
rokende) revolvers togen de officieren
naar boven, alwaar de "ouwe" aan
vankelijk met een gespannen gezicht
de gelukwensen in ontvangst nam. Zijn
gezicht klaarde duidelijk op toen bleek
dat de officieren ondanks hun verhit
te aangelaten echt niets kwaads in de
zin hadden.
Na de jaarwisseling werd eens zo hard
geoefend. Er was een werkaftel-sche-
ma gemaakt, lopende van 30 sec. vóór
tot tien sec. na het totaliteitsmoment.
Dit moment was van tevoren berekend
en de daarbij behorende tijdmeter
aanwijzing was genoteerd.
Ogm Adam stond aan de chrono
meter en telde; Van der Bilt naast
Adam gaf het bij elke tel behorende
werkcommando; deze commando's zo
kort mogelijk, b.v.; "deksels"
spiegeldeksels af), "lens" lensbe
weging inschakelen), etc., etc. tot "slui
ten en af". De aandrijfmotoren voor de
instrumenten werden ruim tevoren in
geschakeld; het vereiste toerental met
rood op de meter genoteerd, kortom
aan elke mogelijke vergissing was ge
dacht.
Voorzorgsmaatregelen:
1. op een bepaalde, tien sec. verduis
teringssnelheid, d.w.z. tien km afstand
van het kamp gelegen punt, was een
telefoonpost opgericht (bemand door
Het Kerstdiner aan boord van de "Wega" op de Moesi-rivier, tijdens de zoneclips-expeditie
in 1925. Zittend v.l.n.r.: Hwtk J. H. Lastdrager, Ie Off. J. J. Neesen, 2de wtk Ridder, 3de
Off. Adam, 2de Off. R. Troost, een gast. Staande v.l.n.r.: 3de wtk F. H. Th. Oeschger,
2de Off. A. i. Louët Feisser, 2de Off. E. K. van Melle, 2de Off. A. H. Alfrink.
