"EELLENECCRN"
Waar nu het BIMA GARDEN Restaurant en de BIMA BIOSCOOP (Pasar Besar
Wetan) staan, stond in de twintiger jaren de Brood, Banketbakkerij, Restaurant
Hellendoorn, meer bekend onder de naam "Restaurant Hellendoorn". In die tijd
was het wel een van de drukste restaurants van Soerabaja, vooral tegen lunch
tijd, dan was niet alleen het terras dikwijls overcrowded, doch was zelfs vaak
in de "Spiegelzaal" van Hellendoorn een plaats met moeite te vinden. Het be
heer was toen in handen van de heer Roozeboom. Ongeveer in het midden der
dertiger jaren verhuisde Restaurant Hellendoorn naar Toendjoengan, waar het
werd ondergebracht in een perceel gelegen op Toendjoengan/hoek Jalan Kanari,
namelijk Toendjoengan 81. Annex het restaurant was de toko voor de verkoop
van het brood en banket. Evenals in de benedenstad groeide en bloeide ook hier
het gehele bedrijf, terwijl door de meer strategische ligging het bedrijf in alle
opzichten in omvang toenam.
Tegen een uur of 12 was Toendjoengan vroeger niet om door te komen. Kantoormensen
reden of naar huis, of gebruikten de lunch in het Hoenkweehuis, De Bonbonnière, maar
meestal bij de gerenommeerde "kouwe hoek" in Pasar Toendjoengan zelf, aan de Embong
Malang kant. Daar kon je voor een paar kwartjes een uitstekende portie tahoe, bami, gado-
gado of saté-lontong krijgen en de verrukkelijkste ijsdrankjes. Je slenterde door de winkel
galerijen, snoepte wat. Tunjungan nu is tegen lunchtijd totaal verlaten. De meeste winkels
sluiten van 1 tot 4. Zo erg is dat niet, want de stad lijkt warmer dan vroeger en de mensen
lomer. En betjaks mogen er niet meer komen. De witte gevel van het oude Hellendoorn
(precies onder die mast) nu Toko Sentral kunt u nog duidelijk zien. En op de foto onder
nog een stukje Tunjungan, vroeger Java Mode Magazijn, nu Bank Dagang Negara op de
hoek van de Gentengstraat.
Toen kwam de oorlog. Wat er geduren
de de Japanse bezetting met Hellen
doorn gebeurd is, weet ik niet, want
gedurende die tijd was ik krijgsgevan
gene. Of de heer Roozeboom tijdens
de Japanse bezetting of mogelijk even
daarna overleden is weet ik ook niet,
doch wel is mij bekend dat onmiddellijk
na de bevrijding, toen de gang van
zaken in Soerabaja een meer normaal
verloop begon te krijgen, het beheer
van Restaurant Hellendoorn werd over
genomen door de Handelmaatschappij
Concern Ten Wolde N.V. De eerste
manager was de heer Kervezee. Toen
de heer Kervezee in 1952 een betrek
king kon krijgen in Australië, meer in
zijn lijn - hij was techniker van beroep -
werd het beheer overgedragen aan de
heer A. van Dam. Door zijn grote en
zware lichaam was van Dam in de
wandeling meer bekend als de "Dikke
van Dam". Wat er ook van zijn
lichaamsomvang gezegd moge worden,
zijn goede reputatie van banketbakker
zowel als kok was binnen zeer korte
tijd alom bekend. Zijn gebak en in het
bijzonder zijn ijstaarten deden in geen
enkel geval onder voor die van zijn in
Nederland gevestigde collega's. Als lid
van de Horeca (een in Nederland ge
vestigde vereniging van hotels en ca-
fé's) kon het niet anders of van Dam
stak in die tijd op het gebied van de
Kookkunst een ieder de loef af. Om
maar wat te noemen, zijn bitterballetjes
bij de borrel, zijn snacks, werden vaak
meer gevraagd dan de borrel.
Hoe bekend waren niet zijn hors d'oeu-
vre's, zijn garnalen cocktails en niet
te vergeten zijn menu's in het alge
meen, zowel de samenstelling als de
smaak der verschillende gerechten.
Restaurant Hellendoorn was toen niet
alleen op de zaterdag- en zondagavon
den, zoals met de tegenwoordige res
taurants het geval is, druk bezet, maar
ook het dagelijkse bezoek was vrij aan
zienlijk. Hellendoorn was onder van
Dam een "goudmijntje".
Op de eerste verdieping was de re
ceptiezaal, waar de verschillende re
cepties werden gehouden, een zaal die
plaats bood aan 1000 tot 1500 perso
nen. Dan was er nog de "Kleine Club".
Door schuifdeuren, voorzien van dikke
gewatteerde donkerrode gordijnen, kon
een deel van de receptiezaal worden
afgescheiden voor danslustigen die op
een kleine ronde dansvloer, onder
zeer getemperd licht, op heel knusse
wijze hun danslusten konden botvieren.
Aangezien in die tijd nog de avondklok
van kracht was - ik meen van 24.00 tot
05.00 uur - was de "Kleine Club" voor
velen een soort toevluchtsoord om niet
als overtreder van de avondklok op
de bon te worden geslingerd. De "Klei
ne Club" had de gehele nacht door
levende muziek en men kon zowel
drank als koude schotels krijgen.
Restaurant Hellendoorn was bovendien
nog zeer bekend om de zaterdagavond
concerten, die onder leiding stonden
van een bekend buitenlands dirigent/
violist, (George Pikler). De tonen, die
hij aan zijn viool kon ontlokken waren
van zo'n meeslepende aard dat vele
vrouwtjes in die tijd "weg" van hem
waren!
Doordat evenwel de verhouding tussen
Indonesië en Nederland in de vijftiger
jaren steeds slechter werd, werden er
in de "Kleine Club" hetzij moedwillig
dan wel door bijzondere omstandig
heden, dikwijls relletjes verwekt, zodat
de Directie van de Handelmaatschap
pij Concern ten Wolde N.V. besloot de
"Kleine Club" te sluiten.
Toen zich bovendien eens een goede
gelegenheid voordeed om het gehele
bedrijf van de hand te doen, werd deze
met beide handen aangegrepen. Het
bedrijf werd zoals het reilde en zeilde
overgenomen door Dr. Tj. S. I., ge
trouwd met een Europese dame, af
komstig uit Oost-Duitsland. Het bedrijf
werd toen geleid door mevr. Tj. S. I.
Van Dam vertrok naar Holland en vele
oudgedienden namen hun ontslag.
Door welke oorzaak ook, vermoedelijk
door onkunde, ging het bedrijf ziender
ogen achteruit, zodat toen ook Dr. Tj.
S. I. het bedrijf verkocht.
De naam "Restaurant Hellendoorn"
verdween uit de annalen van Soerabaja
en werd herdoopt in "Restaurant Sen
tral", terwijl de huidige eigenaar er
"TOKO SENTRAL" van heeft gemaakt.
Dit is in 't kort de levensgeschiedenis
van Restaurant Hellendoorn, eens een
belangrijk uitgaanscentrum te Soera
baja. j VAN KEMPEN
22
