Besettingskroniek 1942-1945
KIMM Indische spekkoek
Costa Blanca." schakelbungalow voor nog geen dertig mille all-in.
Een overzicht van wat er buiten de kampen op Java en elders voorviel, verzameld
uit kranten, brieven, dagboeken etc.
WAT GEBEURDE
BUITEN DE KAMPEN
Worden de kampherinneringen
de laatste jaren met veel animo
op papier gezet en uitgegeven,
wat de mensen buiten het kamp
(grotendeels de Indische groep
dus) ervaren hebben, hoe zij
leefden of leden, is nog altijd
een ongeschreven boek. Leonore
George heeft twee boeken ge
schreven en uitgegeven die be
paalde aspecten uit het leven
van de "vrijen" in verhaalvorm
weergaven, maar verder is het
bij losstaande artikelen geble
ven. "Het leven van de burger
bevolking in de bezettingstijd,
buiten de kampen" zal toch be
slist moeten komen.
Aan het verzamelen van exacte
gegevens (cijfers, data, plaatsen,
feiten) is de schrijver van neven
staande kroniek waarvan wij
deze keer het eerste deel
plaatsen, bezig. Hij is serieus
van plan dit boek te schrijven,
maar hij heeft uw hulp daarbij
hard nodig.
Zet uw belevenissen op papier,
probeert u zoveel mogelijk ware
gegevens te verzamelen, nuch
tere feiten die vaak in kleine
voorvallen te vinden zijn. Het
hoeven geen lange verhalen te
zijn, elke bijdrage is welkom! In
zendingen aan redactie Moesson.
Juni 1942.
Na drie maanden Japanse bezetting is
de toestand in heel Indië nog steeds
chaotisch. Alle militairen en vrijwel
alle hoge functionarissen zijn in ge
vangenissen en kampen opgesloten,
salarissen en pensioenen worden niet
meer uitbetaald, huren niet meer ge-
ind, handel en ondernemingen staan
stil.
De Japanners beheersen de Grote
Oceaan vanaf Birma tot de Gilbert-
eilanden en van Guadalcanal tot de
Aleoeten.
Door verkoop van hun vaak schaarse
bezittingen proberen de gezinnen in
hun onderhoud te voorzien. Steun-
acties worden op touw gezet. De radio
toestellen zijn verzegeld en op het
luisteren naar het buitenland staan
zware straffen.
Sumatra is onder het bestuur van de
"Malay States" gesteld. Domei meldt
dat 100.000 Japanse burgerlijke amb
tenaren naar de veroverde gebieden
zullen worden gestuurd.
In Batavia worden de namen van de
bioscopen en winkels veranderd, Java-
Stores heet nu "Mendjait Java." In de
etalages van winkels in de Rijswijk-
straat zijn oorlogs-foto's tentoonge
steld, o.a. van de overgave van Kali
djati en Bandoeng. De Japanners di
neren in de Harmonie. Op straat klinkt
het luide geknars van verkeerd ge
schakelde versnellingen van auto's,
waarmee de Japanse soldaten nog niet
overweg kunnen. In de vroegere
rechtshogeschool huist nu de Kempe-
tai. De ex-militair en Indië-vlieger van
der Hoop in het museum aan het Ko
ningsplein is nog niet opgepakt. Hij
voelt zich maloe tegenover het mu
seum-personeel, omdat 3 maanden
geen salaris is uitbetaald.
De directeur van Justitie Soepomo
klaagt, dat zijn gezag niet verder reikt
dan zijn werkkamer. De raden van
Justitie bestaan niet meer. Toezicht op
de landraden ontbreekt. Bij Financiën
onder een Japanse directie is de ver
warring groot, er komt geen cent be
lasting meer binnen.
Om de belastingdienst weer op gang
te brengen, worden een aantal Hol
landse ambtenaren uit Struiswijk ge
haald. Op het kantoor worden ze door
het Indonesische personeel uitbundig
begroet.
De 3A-beweging krijgt geld van de Ja
panners en voert daarmee propaganda
in de vorm van een eigen krant, "Asia
Raja".
Het "Japanse Militaire Radio-station"
haalt Hollanders, Engelsen en Austra
liërs uit de kampen, die voor hen de
buitenlandse radiostations moeten af
luisteren.
Allerlei vreemde verhalen en geruch
ten doen de ronde. In juni vertrekken
de Japanners (Juni - Japanners uit Ned.-
Indië), de Amerikanen zijn in Bantam
geland, Ambon is bezet enz. enz.
Soekarno is met een motorprauw uit
Palembang in Batavia aangekomen.
De 25ste juni is in Batavia de dag van
de grote "sweep". Vrijwel het gehele
Japanse garnizoen en de inheemse po
litie hebben overal posten uitgezet en
om 7 uur gaan ze de huizen binnen.
De Europese mannen worden op straat
bijeen gebracht en naar het politie
bureau gevoerd. Er zijn veel jongens
van 16 jaar en ouder bij. Naar boven
is de leeftijdsgrens 60 jaar. Kinderen
van in Indië geboren ouders worden
dezelfde ochtend vrijgelaten. In de
kranten verschijnt een artikel in het
Nederlands: "mededeling aan Hollan
ders van het militair bestuur ddo. 25
Juni 2602", waarin o.a. staat "dat de
militaire autoriteiten hebben besloten,
om alle ongeoorloofde plannen in de
kiem te smoren en aan Hollandse
mannen een bepaalde plaats als ver
blijfplaats aan te wijzen." Het artikel
eindigt letterlijk met: "voorts verkla
ren de militaire autoriteiten, dat voor
vrouwen en kinderen generlei bezwa
rende maatregelen zullen worden ge
nomen en dat zelfs steeds in over
weging wordt genomen hen de nodige
bescherming te verlenen."
Nederlanders, die voor de Japanners
werken, krijgen een witte band met
een rode bol, ook de dominee's, pas
toors en doktoren. Met uitzondering
van de krijgsgevangenen zijn in Ban
doeng de meeste mannen nog vrij.
Juli 1942.
De Nirom zendt de gehele dag Indo
nesische muziek uit, gamelan, kront
jong-imitaties van jazz, soendanese
liefdes-liedjes, waar geen eind aan
komt. Alle aankondigingen, berichten
en toespraken zijn in het maleis. Maar
tussen 10 en 11 uur 's avonds komt
daar plotseling een eind aan en klinkt
Europese muziek uit de luidspreker.
Duizenden Europeanen luisteren dan
stil naar een piano-concert of een ca
baretliedje.
Niemand weet, aan wie wij het laten
horen van onze eigen muziek, te dan
ken hebben. Hoelang zal het nog
duren?
BZ.
(wordt vervolgd)
ABONNEES MAANDBLAD
"BASIS".
Wilt U voortaan uw abonnements
geld rechtstreeks overmaken op
girorekening nr. 828228 t.n.v. de
Claverbond te Nijmegen, dus niet
meer via Moesson?
Stort 16,50 op giro 158225 en
U ontvangt een spekkoek van
ca. 500 gram, in speciale ver
pakking, franco thuis.
"KIMM", Joh. Verhulststraat 98
Amsterdam-Z. Tel. 020 - 72 84 61
"SUKA MATA HARI; SUKA TORREVIÈJA" "Houd je van Spanje, dan houd je van Torrevièja aan de
Wij adviseren - Wij bemiddelen - Wij financieren - Wij verzekeren - Wij verhuren
Nadere inlichtingen: THEO NEBIG VASTGOED INTERNATIONAAL Geestakker 39, 1852 EW Heiloo
Telefoon: 072-33 66 75 Vraag naar onze indische medewerkster mevrouw Mady Fuchs.
21
