ME TAN Vliegreizen
wensen U een voorspoedig 1980
Een nieuw jaar, een nieuw geluid
MEMORIES ARE MADE OF THIS....
soetil".
In mei van dit jaar zouden mijn ouders en zus weer eens op bezoek in Canada
komen. En natuurlijk kwam vooraf hun traditionele vraag: "Wat kunnen we
voor jullie meenemen?" Verwachtend dat ze het geijkte antwoord zouden krijgen
zoals "Een leuke jurk uit Holland" of "Sambal en ketjap", werden ze deze keer
verrast met een verzoek voor een portie tahoe petis (voor mij) en daging
boemboe bali (voor mijn Canadese man). Ik werd voor gek versleten, waarna
me natuurlijk vervoersproblemen werden voorgelegd van lekkende bakjes om
me van gedachten te doen veranderen. Maar na een barre, boze Canadese
winter had ik jeugdvisioenen van zon en warmte en eten van de straat en wees
ik m'n familie op het bestaan van Tupperware voor veilige verpakking en dat
luchtvaartmaatschappijen nog steeds handbagage accepteerden. Een collo meer
of minder kwam er niet op aan, nietwaar? En nee, ik hoefde echt niet getrak
teerd te worden op en hamburger, ik wilde tahoe petis en daging boemboe bali!
En daar kwamen ze dan aangevlogen
met o.a. de bestelde zaligheden plus
de recepten en ingrediënten om her
haling te voorkomen. Ze schudden hun
hoofd toen mijn man en ik ons ex
cuseerden en ons in de keuken terug
trokken om ons te goed te doen aan
de heerlijkheden. Onze nieuwe poes
kwam ook even langs om te kijken of
er iets te halen viel en tot onze ver
bazing smikkelde ze likkebaardend van
de daging boemboe bali, extra pedis.
Het ontlokte mijn moeder de opmer
king: "Ook al een Indo." Grote hilari
teit natuurlijk, vooral van mijn man,
die zich al jaren te goed heeft gedaan
aan Indisch eten en langzamerhand
gewend is geraakt aan veel Indische
gewoontes.
Er is echter één voorwerp in de keu
ken waar hij het niet mee kan vinden.
En daar de keuken zijn terrein is (hij
kookt iedere dag alle maaltijden uit
pure liefhebberij) en ik weiger toe te
geven, blijft de soetil een wederkerend
onderwerp van een schertsende woor
denwisseling. Het begon al jaren ge
leden toen het ding in een pakje uit
Holland arriveerde, en mijn man het
uitpakte. Met opgetrokken wenkbrau
wen bekeek hij de door een handige
toekang kaleng gefabriceerde soetil
van alle kanten en vroeg toen op een
achterdochtige toon: "And pray tell,
what is this, darling?" "Darling's" In
dische temperament vlamde op en ant
woordde dat dat nou een soetil was,
een heel handig keukenattribuut, ge
neraties lang in Indonesië gebruikt.
Maar tot m'n ontzetting verbande m'n
wederhelft het ding uit de keuken,
compleet met uitleg dat zo'n malle
lepel niet in een Canadese keuken
thuishoorde, en dat hij weigerde om
met "that thing with that impossible
name" te koken.
Vechtend voor m'n bloedeigen soetil,
al van het verre Indonesië via Holland
in Canada beland, bracht ik hem per
soonlijk naar de keuken terug en stop
te hem resoluut in de la met alle pol
lepels, pannekoekmessen en wat dies
meer zij. Toen draaide ik me om en
verordonneerde koel: "Don't you dare
throw it out!" En daar bleef het bij.
We hebben toen vreselijk gelachen,
maar mijn man weigert nog steeds de
soetil te gebruiken en als hij het ding
ziet, mompelt hij iets over "bijzonder
onpraktisch Indisch keukengerei".
Maar als ik af en toe nasi goreng of
loempia maak (daar overtref ik hem
nog steeds in, alhoewel zijn soto on
geëvenaard blijft), komt hij grijnzend
in de keuken, grijpt de wadjan of de
koekepan (voor de loempiavellen -
home madel) en offreert me met een
buiging "the spoon of my youth". En
dan verdwijnt hij rap, lachend om m'n
dreigementen dat ik stante pede op
zal houden met koken, als hij het pla
gen niet laat. Het eindresultaat is
meestal dat hij te veel eet, ondanks
"that strange implement", waarmee het
lekkers werd gemaakt.
Het is eigenlijk een beetje dwaas dat
ik me zo aan zo'n malle soetil hecht op
deze on-lndische prairie. Er zijn veel
modernere keukenlepels en schrapers
en hoe die dingen ook heten mogen.
Maar de soetil in onze keuken blijft,
want hij is het symbool van een ver
rukkelijke jeugd in het Indonesië van
de vijftiger jaren. Hij wekt herinnerin
gen op aan de keuken in Djakarta waar
ik altijd van onze baboe Rah, na ri
tueel protest, iets extra's te eten kon
krijgen en aan de keuken van mijn
opa en oma in Soerabaja waar stok
oude Kokki de scepter zwaaide en ons
altijd dreigde met het aan oma te zeg
gen als we niet gauw verdwenen. Om
ons even later, meestal met een soetil
gewapend, mopperend terug te roepen
om ons iets lekkers toe te stoppen.
Voor veel Moesson-lezers ben ik een
piepkuiken, en heb maar veertien jaar
in het na-oorlogse Indonesië gewoond.
Desalniettemin heb ik ook "sweet
memories" en ben ik niet van plan om
de rijke culturele en culinaire erfenis
van mijn generaties lange Indische fa
milie te vergeten. Vandaar mijn con
stante verdediging midden op de Ca
nadese prairie van de soetil, het sym
bool van mijn jeugd. En is het niet
heerlijk dat ik nog kan watertanden als
mijn familie met Indisch eten uit Hol
land overkomt? Het bloed kruipt waar
het niet gaan kan!
P.S.
Deze conversatie vond bij ons thuis
plaats tijdens het schrijven van dit
stukje.
"What are you writing about?"
"Oh, something for Lilian. About the
Moment van stilte. Diep gepeins.
"About what?" (Eerlijke verbazing)
"The soetil. You know, the spoon in
the kitchen". (Gekwetste toon in mijn
stem. Na jaren weet hij nog niet waar
ik het over heb.)
"Ah, that thing again! Have you finally
explained that it is impossible to
scrape a curved surface (van de
wadjan) with a flat spoon? Or that
you can only turn a pigeon egg with
it? Really, you ought to do this. It is
a highly unmechanical utensil". (Ver
dwijnt lachend in de keuken.)
Ik grijns maar, want hij heeft weer
om loempia gevraagd en dan schijnt
hij geen bezwaar te hebben tegen de
"spoon of my youth". En je kan toch
geen loempia zonder soetil maken,
nietwaar?
W. Rothrock-Vogelzang
Edmonton-Alberta - Canada
A-
31 dagen Singapore-Java-Bali tour, waarvan
14 dagen verblijf in Surabaya, voor3.200,p.p.
Incl. brandstof toeslag.
Voor meer informatie kunt u met ons kontakt opnemen
Telefoon 071 -76 02 39 078 - 12 30 26
14
