O
Het Wonder van de Daun Inggu
MANIS BETOEL, DEZE
Hotel 'DE RUITER'
wenst U allen
prettige Kerstdagen
en een
gezegend 1980 toe
't Was in 1914. Ik was toen een meisje van 4 jaar en ik
logeerde met mijn moeder bij opa en oma in hun huis in
't toenmalige Weltevreden. Mijn vader was op inspectie in
de Buitenbezittingen.
Hetgeen ik nu vertellen ga, heb ik uit de mond van mijn
moeder vernomen, omdat ik er zelf geen duidelijke herin
nering aan heb.
Op een gegeven dag werd ik ziek, heel erg ziek. De er bij
geroepen arts dr. Koch, constateerde malaria tropica. Van
zelfsprekend werd al het mogelijke gedaan, met de toen
ter beschikking staande middelen, om de levensgevaarlijke
ziekte te bedwingen. Maar toen de crisis intrad, schenen
alle pogingen vergeefs te zijn geweest en ik raakte in een
coma. Dr. Koch, opa en oma en. mijn beide ouders (mijn
vader was ijlings teruggeroepen) stonden machteloos te
wachten op het einde.
Op dat moment kwam baboe Oeka heel stil de kamer binnen
en zij vroeg aan mijn ouders of zij de nonnie in haar armen
mocht nemen, nu de toean dokter er toch niets meer aan
kon doen. Baboe Oeka was oud; zij had reeds bij opa en
oma gediend en was later "mijn" baboe geworden.
Mijn moeder vertelt:
Nooit meer zal ik vergeten hoe jij in haar armen lag. Je
lichaampje was slap en koud en je gezichtje grauw bleek
met lange natte haren. Baboe Oeka nam van onderuit haar
sarong een zak met bladeren en telkens nam zij daar een
plukje van, dat zij fijn wreef in een meegebrachte tjobek.
Daarop vermengde zij het fijngeoelekte bladermoes met
azijn, om vervolgens dit mengsel over mijn lichaam uit
te spreiden.
Er werd geen woord gesproken; niemand vroeg iets of zei
iets. De enige beweging in dat stille tafereel was de hand
van baboe Oeka, die liefdevol over jouw lichaampje streek.
Er verliepen enkele minuten. Toen sloeg jij je ogen op en
fluisterde "mammie".
De crisis was overwonnen en jij kwam in het Leven terug.
Baboe Oeka gaf jou aan mij terug en verdween even stil
uit de kamer, als ze binnengekomen was.
Dr. Koch zei: "Hier is een wonder gebeurd."
Mijn vader zei: "Het Westen vergaart kennis en ként
Het Oosten bezit wijsheid en wéét."
SAGITTA
Rudy Kousbroek zal voor vele lezers
geen onbekende zijn. Hij schrijft veel
en ontmoet vaak nogal wat reacties,
vooral als hij het over "koloniale" aan
gelegenheden heeft. Hij is ter Oost
kust van Sumatra geboren en is nu
oude herinneringen gaan ophalen aan
toen froeher. Hij publiceert die in de
NRC/Hblad. In zijn reisbrief die de
krant op 16 nov. publiceerde komt hij
te praten over het Indische Neder
lands. Het (oude) pasar-Maleis is on
toereikend voor een discussie over
abstracte zaken. Wij knipten een stuk
je uit zijn reisbrief:
"De woordenschat van iemand die
"Maleis" kent is beperkt tot een aan
tal concrete en onmiddellijke begrip
pen, genoeg voor het kenbaar maken
van min of meer directe aandoeningen,
maar volstrekt onvoldoende voor het
voeren van een volwassen conversatie,
zoals ik op deze reis weer heb moeten
ondervinden. Vandaar vermoedelijk
ook die hardnekkige mythe, in het
goede oude Indië, dat Indonesiërs "zo
kinderlijk" waren.
Dat ging er pas af naarmate een In
donesiër beter Nederlands sprak - en
dat brengt mij op iets anders, iets
waarvan ik daarginds eigenlijk pas be
grepen heb hoe na het mij aan het
hart ligt: het zg. Indische Nederlands.
Als ik er aan denk dat die taal, zo
prachtig, zo zacht, zo waardig, over
een generatie van de aardbodem ver
dwenen zal zijn voel ik een ontroost
baarheid over me komen die ik ner
gens mee kan vergelijken.
Van tijd tot tijd kom je een oudere In
donesiër tegen die het nog spreekt, en
elke keer viel mij weer op hoeveel
mooier en hoffelijker hun Hollands is
dan het Algemeen Plat dat op een of
andere manier bij ons de voertaal is
geworden. Het is een zorgvuldiger Ne
derlands, met betere zinnen en een
minder beperkt vocabulair. Ook in Hol
land hoor je nog wel eens zo spreken,
door van die keurige wat oudere In-
dischmensen, die verkleumd staan te
wachten bij een bushalte (grauwe
lucht, winter). Hoeveel grafstenen
staan er al in de koude Hollandse
grond met 'Geboren in Kediri...', ge
boren in Salatiga...'? Dat ijzige winter
landschap zal alles zijn wat er van
overblijft, straks, als er niemand meer
is, die zo spreekt."
St. Gerlach 43,
Houthem (Zuid Limburg)
Telefoon 04406-4 03 18
HEER SALEH. SJATHA,
Jl. Raden Saleh no. 37, Jakarta.
Tel. 345078
Kamers met ontbijt en/of pension.
Airconditioning, warm en koud stro
mend water. Centraal gelegen. Eigen
vervoer aanwezig en Nederlands
sprekend. Zeer goede referenties.
Schappelijke prijzen.
15
