Overpeinzing bij drie vignetten en 30 jaar Merdeka
KIMM Indische spekkoek
Een tijdje geleden kregen we een pakket uit Den Haag toegestuurd. Alles zat
goed en stevig in oude kranten verpakt. En nadat alles uitgepakt en verdeeld
was, het vrouwtje en kindje blij met de nieuwe cadeaus bezig waren, nam ik
al dat verpakkingsmateriaal eens apart. Haalde de grootste kreukels eruit,
streek het zo glad mogelijk en nam toen alles lekker door.
DE SCHILDER AFFANDI
Te laat voor het Kerstnummer, maar
niet te laat voor eventuele belangstel
lenden ontvingen wij de aankondiging
van een tentoonstelling die van 14
december j.l. tot 18 februari 1980 in
het Volkenkundig Museum te Delft
wordt gehouden van werken van de
Indonesische schilder Affandi.
Affandi werd geboren in Cheribon in
1907. Pas in 1939 begon hij te schil
deren in de traditionele Indonesische
stijl van precieze gesloten composi
ties en later ging hij over naar een
expressionistische techniek. Hoewel
de invloed van de Westerse expres
sionisten duidelijk is, vertoont zijn
werk toch een sterke Indonesische
achtergrond. Niet alleen wat de on
derwerpen betreft maar vooral in de
belijning van deze onderwerpen en
het gebruik van de kleuren.
Zelf zegt Affandi hierover: "Vanaf
mijn kinderjaren, ben ik een groot
liefhebber geweest van de Wayang
en deze voorliefde heeft veel bijge
dragen tot mijn latere schilderkunst.
Ik heb deze beelden zo in mij opge
nomen dat ik haast elk type uit het
hoofd kan tekenen. Deze Wayang-
kunst, die geheel lineair is, weerspie
gelt zich in mijn schilderkunst."
(Vervolg: "Kind in oorlogstijd")
waren niet wanhopig. Wel zagen wij
eruit als vagebonden. Daar was Va
der geboren en slaagden wij erin
weer een bestaan op te bouwen als
kleine landbouwers. Vader overleed
in 1957. Moeder en ik vertrokken naar
Tjesinga, waar zij - en ik ook - ge
boren was. Vandaag is het de dag
van het overlijden van Vader. Ik weet
nu wat de betekenis is van woorden
als koloniaal, vrijheid en eerbied voor
de vlag. De goede dingen uit het ver
leden zijn er niet meer, maar ze zijn
niet vergeten. Nu heb ik alleen moei
lijkheden, gebrek aan allerlei zaken...
en vijf kinderen. Ik hoop voor de toe
komst van mijn kleintjes, dat de
wereld blijft draaien.
ZAINAL AMIRIN
Want in dit land van gecensureerd
nieuws zit in oud verpakkingsmateri
aal uit het "vrije" Westen vaak inte
ressante leesstof! Vooral als het ook
nog uit je eigen stad is! Hier in Ja
karta heb je in het Erasmushuis na
tuurlijk verschillende kranten, dat wel,
maar allemaal uit Amsterdam of Rot
terdam en is het best wel aardig om
af en toe ook wat Haags "nieuws"
van een paar maanden oud te lezen!
Er waren ook een paar pagina's vol
advertenties bij en na een tijdje viel
mijn aandacht op eentje vol met kleine
"uitgaans-annonces", vnl. van bar/ca
fé/restaurants. En dan vooral Chin.
Indische eetgelegenheden. Sommige
verluchtigt met een klein knullig vig
netje. En toen ik die tekeningetjes
eens wat nader bekeek, herinnerde ik
me al die uitbarstingen van Pa Tjalie
weer heel duidelijk als hij zich weer
zat te ergeren dat de "doorsnee Hol
lander" al die 300 jaar lang geen en
kele interesse had gehad voor Indië/
Indonesiagevolgd door een hele
stortvloed van bewijzen.
Volgens de Nederlandse "telling" was
Indonesia 27 dec. '79 30 jaar onafhan
kelijk. Als Pa Tjalie die drie boven
staande vignetten nu zou zien zou hij
misschien nog meer gekankerd heb
ben en nog treuriger geworden zijn!
Want deze drie vignetjes, ik heb ze
wat uitvergroot, bewijzen wel over
duidelijk dat in de afgelopen 30 jaar
de belangstelling voor Indië/lndonesia
nóg veel verder gedaald is. En vooral
van de Indische zijde blijkbaar! Want
de meeste van deze Indische restau
rants worden immers gedreven door
de Indische gemeenschap? En wij
hebben generaties lang daar geleefd.
Wij moeten het beter kennen dan de
doorsnee Hollander. Maar als je dan
deze drie plaatjes ziet die bij een drie
tal Ind. restaurant-advertenties staan,
wat zijn dat in Godsnaam voor eigen
aardige, griezelige dingen? Als bij te
kening links en rechts niet Bali en
Indonesia stond had zelfs geen hond
daaruit kunnen opmaken dat het iets
met ons Moederland te maken had.
Want moet die carnavals-mombakkes
daar links nou werkelijk een Balinees
demonenmasker voorstellen? En moe
ten we nu, net als de twee poppetjes
in het rechtervignet, huilen of lachen
om hun waterhoofd en JanKlaassen-
koppie? Is dit nou wayang? En wiens
wayang dan, Javaanse of Hollandse?
Ach ja, Hollandse tuurlijk. Want net
als hun margarine namaakboter)
van die naam zal dit ook wel namaak-
wayang zijn! Namaakwayang voor een
namaak Indisch restaurant met een
namaak Indische keuken??! Want ik
neem aan dat een Indischman zo'n
restaurant drijft en dat die Indisch
man de opdrachtgever is voor die
vignetten. Hij zou moeten weten hoe
zoiets eruit MOET zien en, als ken
ner, daarna kritisch genoeg zijn om
zulke waanzin te weigeren van de
illustrator. Of zijn wij Indische men
sen in deze afgelopen 30 jaar al zo
sterk geassimileerd dat wij inderdaad
alles hebben vergeten (zoals de Blan
da ons "bevolen heeft"?) en slikken
we kritiekloos alles wat ons als In
disch voorgeschoteld wordt? Als ik
die stukjes over de "Late, late Lien-
show" in Moesson lees en deze
vreemde plaatjes zie ben ik erg bang
van wel! Want echt hoor, als het vig
net van zo'n restaurant al zo ver
schrikkelijk is, hoe staat het dan met
het menu dat men daar voorgescho
teld krijgt? Zijn we in deze afgelopen
30 jaar ook daarin al helemaal zuiver
Blanda geworden? (..."Tja! Als je af
komstig bent uit een cultuur waar
men tevreden is met alleen gekookte
knollen en rauwe vis dan ben je na
tuurlijk gauw uitgepraat!" zei Pa Tja
lie in zijn opstel "Praten over Eten" in
de Piekerans bij een voorplaat...)
Laten we oppassen luidjes. En waak
zaam blijven. Anders staan we er
straks net zo bij als dat zg. wayang-
poppetje daar in het midden. Met die
gekke narrenkap op van slierten-met
belletjes, die verwoede pogingen doet
om met beide handjes zijn sarong
omhoog te houden
Want als we niet kritisch genoeg blij
ven en op ons recht blijven staan,
staan we er straks in ons blootje, voor
joker, bij!
Selamat Tahun Baru allemaal!
ROGIER
Wij helpen U GRATIS inlichtingen te ver
zamelen voor Uw familiestamboom. Wilt
U s.v.p. Uw medewerking hieraan verlenen
door zelf op te geven wat U van de be
treffende familie weet. U kunt daarvoor
een model aanvragen. Voegt U altijd een
gefrankeerde, zelf geadresseerde envelop
pe bij
INDISCH FAMILIE ARCHIEF
Vreelandsestraat 14, Den Haag,
tel. 070-45 44 06
Stort f 16,50 op giro 158225 en
U ontvangt een spekkoek van
ca. 500 gram, in speciale ver
pakking, franco thuis.
"KIMM", Joh. Verhulststraat 98
Amsterdam-Z. Tel. 020 - 72 84 61
11
