De "Hongaarse Krul99 (I)
"Ja, Nasution kon mooi zingen. Hij was spits, opgewekt en had een goede
stem
De gewezen reserve-officier van het voormalig KNIL keek dromerig voor zich
heen. De lang vervlogen dagen, met herinneringen uit het verre Java, kwamen
niet zo gemakkelijk meer boven.
"Ja," herhaalde hij, "en ook Simatupang heb ik gekend. Die was, wat ze hier
in Holland een gifkikker noemen. Klein en gedrongen van stuk, fanaat en niet
op zijn mondje gevallen. En dan mijn vriend Sutirto. Of Tirto zoals ik hem
noemde. Een donkere, slanke jongen, die ook goed zong. Zeer beschaafd en
vriendschappelijk. Met wie ik veel heb beleefd, maar die ik, helaas, ongeveer in
mei 1942, kwijt raakte en niet meer heb ontmoet."
"Nasution en Simatupang lagen bij de adspirant-reserveofficieren goed. Van
zelfsprekend de één wat beter dan de ander.
De opleiding tot reserve-officier in Bandoeng.
Maar laat mij bij het begin beginnen...
De Duitsers waren op 10 mei 1940
Nederland binnengevallen. De regering
was naar Londen overgebracht. Het
Nederlands-Indisch gouvernement ging
zelf handelen. Onder de energieke lei
ding van de Legercommandant, gene
raal Berenschot, werd de aanschaf van
materieel en personeelssterkten op
gevoerd. Zo kwamen, naast het Vrijwil
lig Oefen Corps - het V.O.C. - ook
land- en stadswachten.
Hierbij mocht de encadrering met of
ficieren, niet over het hoofd worden
gezien. Op het Moederland mocht niet
meer worden gerekend. Verwachtbaar
was wel dat er nog wat officieren, via
het buitenland, zouden komen binnen
druppelen. Maar dat was een onge
wisse factor.
Daarom werd de Koninklijke Militaire
Academie naar Bandung "overge
bracht". De mogelijkheid om via de
Cursus Opleiding Reserve Officieren
(CORO) officier te worden, werd ver
groot. Door een sterke uitbreiding van
het aantal deelnemers kon ook de
selectie intensiever worden.
Algemeen kon worden gesteld dat voor
toelating 5-jarige HBS, of daaraan ge
lijkwaardig het diploma AMS, kweek
school e.d., vereist was. Op maat
schappelijke "komaf" werd minder ge
let. Karaktereigenschappen, capacitei
ten en ambitie waren belangrijker. De
meeste jongelui behoorden tot de jaar
klasse 1920. De opzet was bovendien
dat, voor zover de 23-jarige leeftijd
nog niet was bereikt, een deel van de
adspirant-reserveofficieren tot de KMA
zou worden toegelaten. Als cadet
sergeant.
Maar zover was het nog niet. Nadat
de miliciens, met de vereiste voor
opleiding enz., na een korte voor
selectie tot de CORO, die in juli 1940
van start ging, waren toegelaten, moest
er heel wat worden gestudeerd en ge
oefend.
Men kwam op in het 1e Depot Ba
taljon Infanterie, gelegen aan de Kam
pementsstraat hoek Noorder-Kampe
mentsstraat. Van het 15e Infanterie-
Bataljon gescheiden door de Maurits-
laan en de Stadhouderslaan. De cur
sisten werden ondergebracht in de
3e Compagnie en verdeeld in klassen.
Na de Ie selectie en bevordering tot
militie-brigadier, bedroeg het aantal
klassen: 10. Bataljons- tevens Depot
commandant was de luitenant-kolonel
der Infanterie Van Altena. Compag
niescommandant was kapitein I. Paar-
dekooper. Sectiecommandanten waren
de 1e Luitenants: Gerth van Wijk, Fris,
Veenendaal, De Swert, Den Ouden,
Van Helsdingen en de onderluitenants:
Van Eykelenburg en Van Altena.
Oyen, Levy, Van Haeften, Mantiri,
Dümpel, Zevenboom, Catalani, Kragt,
Bisschop, Boon van Ochssee, Gitz,
Gout, Kampschuur, Lettinga, Liem, Lim,
Lucardie, Mooien, Raket, Remmers,
Rugebregt, Tan, Walboom, Willemse,
Bergers, Hergarden, Mahler, Valken-
hoff, Rooze, Boshoven, Tysseling, Pan
huizen, Verspoor, Nijon, Bliek, Bach
Kolling.
Gezien het doel waarvoor de jongelui
bij elkaar waren gebracht, nl. het ver
krijgen van de 2e luitenantsster, was
de individuele inzet groot. Dat was te
merken bij de exercities, de sport, het
schermen, de gymnastiek, op de schiet
baan en wat dies meer zij
Toch bleef de "concurrentie" eerlijk en
sportief. Men hielp elkaar zoveel mo
gelijk. De theorie werd in de lesloka
len met aandacht gevolgd. Al moet ik
toegeven dat er tijdens de behandeling
van de tactische en strategische stof
vaak gedommeld werd. Dat kwam niet
alleen door de middaguren, maar in
hoofdzaak door de monotone stem van
de leraar, de overste Van Altena. De
inhoud van Gevechtsvoorschrift Infan
terie werd dan verdrongen door pret
tiger onderwerpen als fuiven, sporten
enz. Het dagdromen was er echter niet
bij als de lessen in de praktijk werden
Linkerfoto: Lt.-Kol. v. Altena. Rechterfoto, v.l.n.r.: 1e Lt. v. Helsdingen, Kapt. I. Paarde-
kooper, 1e Lt. Den Ouden, 1e Lt. de Swert.
Van de niet-sectiecommandanten heb
ik nog onthouden de kapitein-adjudant
H. Kramer, onze leraar voor munitie
en explosieven, de 1e luitenant der
artillerie P. S. Yoe en voor de E.H.B.
O.-lessen en medische verzorging de
officier van gezondheid Hilfman. Van
de klasse onderofficieren de sergeant
van Eekelen. Schermlessen werden ge
geven door de sergeant Paimin.
Alhoewel de meeste namen van mijn
klasgenoten mij het best zijn bijge
bleven weet ik er nog wel andere te
noemen, die met mij militiesergeant
werden. Willekeurig te noemen - zoals
ze bij mij opkomen - Abell, Closier,
Verkuil, Sanders, de Hazewinkelman,
Hazewinkel, Barneveld Binkhuizen,
Reemer, Theelen, Brabander, Andries-
se, Weiter, de Jong, Soetirto, Span
genberg, Kawilarang, Reissner, Van
Otterloo, Sayers, Valette, Siebers,
Broer, De Graaf, Semmelink, Van
gebracht. En de cursisten eikaars te
genstanders werden. Of, nog erger,
wanneer de CORO de Ambonnese
compagnie tegenover zich kreeg. Dan
was het uitkijken geblazen! De "ooms"
waren zelfbewuste, ervaren en ge
duchte realiteiten tijdens de oefenin
gen en manoeuvres.
Van de 1e Luitenant Veenendaal weet
ik nog dat zijn commando's onduide
lijk doorkwamen en soms aan gekwaak
deden denken. B.v. klonk het "Geeft
Acht" als "kwek kwek". Dat gaf nog
al eens verwarring als hij "Rechts-om"
beval en een deel van de cursisten
"linksom" maakte.
Bij toerbeurt werd er één uit de klas,
voor een week, de"oudste". Deze was
verantwoordelijk voor de gang van
zaken. Indien er niet werd uitgerukt
begonnen de kazernediensten met de
ochtendgymnastiek. Een ieder nam dan
zijn tikartje mee en deden de oefenin-
12
