Wilt u ook een portie kwal?
De grote bakken vol kwallen die, na diverse behandelingen met aluin, zout en kalk
Medusen-lndustrie in Sedajoe (omgeving Grissee)
Als een enthousiaste sportvisser met vakantie gaat gebeurt het nog al eens
dat hij plaatsen opzoekt die 'n "zinnige rijke tourist" beslist niet pittoresk ge
noeg vindt. Zo verging het mij tijdens mijn verblijf in Indonesia op zoek naar een
nieuwe visstek.
Lopende vanuit een kustkampong rich
ting strand merkte ik rechts van mij
drie open bambu schuren die aan-
elkaar gebouwd waren. In die schuren
zag ik gecementeerde bakken, schijn
baar kriskras door elkaar aangelegd.
Mijn eerste indruk was dat ik te maken
had met een kinderbewaarplaats. Die
bakken zullen later met zand gevuld
worden, dacht ik en die kleine, smalle
gootjes, daar zullen de kinderen straks
misschien wel evenwichtsoefeningen
krijgen. Niks hoor, ik had 't mis.
Wie had nou verwacht midden in
een Medusen industrie aangeland te
zijn. Althans in één van de werkplaat
sen daarvan. Medusen, onder ons ge
woon Kwallen, schijnen in Japan en
Taiwan 'n bijzondere delicatesse te
vormen. Deze slijmerige, soms gevaar
lijke zee-ballonnen kennen wij allemaal
wel. Wij weten dat wanneer men in
aanraking komt met de tentakels van
een kwal men op z'n minst last kan krij
gen van jeuk. Misschien weten wij niet
allemaal dat er exemplaren van deze
slijmrokken voorkomen met een mid
dellijn van één meter en meer. Deze
monsters hebben tentakels van ca.
vier meter. Gelukkig komen ze alleen
voor in de koudere meest Noordelijke
zeëen van ons halfrond.
In warmere zeëen, dus ook in Indone
sië, komen van dezelfde familie, de
Chiropsalmus (zeewesp) voor. Dit we
liswaar kleinere exemplaar, diameter
ca. 30 cm., te herkennen aan de hoge
zwemklok, is minder vriendelijk. De
netelcellen geven een hevige reactie
op het menselijk lichaam. Het varieert
van jeukerige blazen, krampverschijn
selen en kan zelfs de dood tot gevolg
hebben. Een vriend van mij is eens
door zo'n lieverd geattaqueerd. Resul-
16
taat: krampverschijnselen. Toevallig en
gelukkig ook gebeurde dit geval aan
het strand. Een andere dokter heeft
hem kunnen helpen.
Juist uit dezelfde, monsterachtig vrien
delijke, Scyphozoa familie, kiest de Ja
panner en de Wit Chinees zijn lek
kernij.
In een gesprek met Dhr. Soenarjo,
export manager van deze kwallen-
verwerkende industrie, kwam ik het
volgende voor U te weten.
De campagne vindt plaats in de maan
den augustus tot december en dan
weer van februari tot maart. De kwal
len worden door plaatselijke vissers
aangevoerd. De visser krijgt 6 tot 10
Rupiah's per kg vers gevangen kwal
len. Het voor consumptie nog niet ge
reed produkt wordt door een Chinese
Maatschappij voor 2 tot 3 US. dollars
per kg geëxporteerd naar Japan en
sinds kort ook naar Taiwan. Men vangt
met de verwerkingsprocedure aan op
elke tien ton vers aangevoerde kwal
len. In één van de grote bakken wor
den de kwallen twee nachten in een
2% aluinbad gehouden. Daarna worden
ze, zo gelijk mogelijk naar de smalle
gootjes gevoerd. Echter wel zodanig
dat, om de andere goot, één (eeg blijft.
Jonge meisjes grijpen dan zonder enig
dralen met de blote hand de slijmerige
zwemklok van de kwal beet, draaien
de toestand handig om en snijden de
tentakels en andere ongerechtigheden
af. De zodoende gereinigde kwal wordt
dan in een leeg gootje gedeponeerd.
Vandaaruit gaat het de indroogbak in
onder toevoeging van 20% zout. Deze
slijmerige massa wordt nu drie maal
van de ene naar de andere bak ge
transporteerd teneinde het ontwate
ringsproces te vergemakkelijken en het
gelijkmatig verdelen van het zout en
aluin te bevorderen.
Pas na behandeling in het vierde bad
herkent men de kwal terug. Nu dan als
een weke, lichtgelige substantie. In de
vijfde en laatste behandeling voegt
men, zo op het oog, wat kalk toe. Dit
i.v.m. de kleur die men in de export
landen wenst. Na selectie op gewicht,
vorm en kleur gaat deze productie per
kist naar de exportlanden.
Voor statistici onder U, het eindproduct
bevat 23 promille zout en nagenoeg
geen aluin.
Men heeft mij verzekerd dat na een
zekere behandeling in de exportlan
den deze kwallen aldaar worden be
schouwd als een delicatesse. Boze
tongen beweren zelfs dat men Kwal-in
blik in Toko Nam te Surabaya kan
kopen. Wie probeert 'ns? Smakelijk
eten
H2.-
in kisten worden geëxporteerd.
