moessQn
BIJ DE VOORPLAAT
SAMPEAN AMPON ONNING POELOE MADOERA?
Hij verlangde naar zijn land en wilde terug naar het Madoera van zijn
jeugd. Hij verlangde terug naar "de hand van Allah". Want toen Allah
de wereld had geschapen, en Hij zag dat het goed was, legde Hij zijn
hand op de aarde en zegende haar. Die hand is Madoera Zo verhaalt
het de Madoerees, die zijn land zeer liefheeft.
(uit: Het laatste uur door Albert v.d. Hoogte)
(Kent u Madoera?)
Een jaar of 17 was ik toen ik voor het eerst naar Madoera ging. Ik had een
vriendin zo gek gekregen mij te vergezellen en zij op haar beurt haar serieuze,
bedachtzame, zorgzame vriend. "Als hij ook meegaat, ben ik gerust," zei mijn
moeder. Nou, ik was daar niet zo gerust op. Hoe zou Madoera zijn?
We namen niet de veerpont maar op
mijn voorstel een sampan. Die kon je
bij de Oedjoeng vinden, voor 75 cent
per persoon bracht de veerman je naar
Kamal. De serieuze vriend begon te
tawarren en uiteindelijk gaf de Madoe
rees toe, voor 2,stapten we in het
smalle vaartuigje.
"Als het maar veilig is," zei Eddy.
"Voor twee-vijf-en-twintig halen we de
overkant, voor twee pop kiepert hij
ons halverwege in zee", zei ik luchtig
jes. Tot onze schrik begon de sampan
halverwege inderdaad raar te doen. We
dreven rond zonder vooruit te komen
en dat scheen de Madoerees niet in
het minst te verontrusten. Hij zei iets
van "santer" en "sala" en probeerde
ons uit te leggen dat we in de verkeer
de stroom lagen. "Daar heb je het al",
zei de zorgzame Eddy, "waren we
maar met de veerpont gegaan!" Met
gemengde gevoelens hoorde hij mijn
transactie met de veerman aan. Die be
loofde ik een gulden meer als hij de
"goede" stroom zou weten te vinden.
Die bleek op twee meter afstand van
ons bootje te wachten en tien minuten
later meerden we aan de steiger van
Kamal.
Daar stonden we dan op Madoera.
Zondag. Een paar lome vissers, geen
beweging op het stationnetje van de
Madoera Stoomtram. Die was trouwens
net vertrokken. Een paar stoffige wa-
roebomen en een paar verkoopsters
ONAFH. IND. TIJDSCHR., 24e JAARG. No. 12
Verschijnt de 1ste en 15e van
iedere maand.
Opgericht door
TJALIE ROBINSON (1911-1974)
ZOEKT OP BASIS VAN DE NUTTIGE
ERVARINGEN IN DE GORDEL VAN SMA
RAGD NIEUWE INTERESSEN IN NEDER
LAND TE WEKKEN VOOR DE TROPEN-
GORDEL.
Prins Mauritsl. 36, 2582 LS 's-Gravenhage.
Telegramadres: Robinson BV Den Haag.
Tel. 070 - 54 55 00 54 55 01 - Postgiro 6685
of A.B.N. Den Haag Rek. No. 51.56.15.730.
van vruchten en aardewerk.
"Wat gaan we doen?" zei de vriendin.
Kijk, zo'n vraag komt alleen op bij
arme ongemotoriseerde stervelingen.
Autobezitters of motorrijders beginnen
direct met rijden, elke richting is goed
of niet goed. Geen probleem. Maar wat
doe je als wildvreemde voetganger op
een zondagochtend in warm Madoera?
"Lopen", stelde ik opgewekt voor.
"Waar het koel is", zei de zorgzame
Eddy die ik graag in de eerste beste
boom zag. We namen richting Kwan-
jar langs de Zuidkant, hopende langs
het strand te kunnen lopen. Maar dat
viel mooi tegen, er lag een behoorlijk
brede strook onvriendelijk gewas tus
sen de weg en Straat Madoera. Ik zet
te er flink de pas in om mijn geliefde
wandelgenoten met hun grieven een
flink stuk achter me en buiten gehoor-
bereik te laten. Niets werkt verhelde-
render dan een wandeling alleen en ik
kwam dan ook al gauw tot de conclusie
dat het waanzin was wat we deden. We
moesten een doel hebben. De eerst
langskomende bus of opelette aanhou
den en ons naar Sampang laten bren
gen. Daar wat eten en drinken en dan
proberen naar Tjamplong aan de kust
te komen. Wat afkoelen in zee en dan
per bus weer terug naar Kamal. En
dan per veerpont terug naar Soera-
baja. Ik draaide me om. Wat een mooie
weg eigenlijk, dat groen van de asem-
bomen en hier en daar als een door-
Uitgave: Publ. en Handel Mij Tjalie Robin
son BV.
Directie: L. Ducelle
Prijs per nummer f 2,50
Abt. voor Nederland en Europa:
kwart, 14,halfj. f 28,jaar 55,
Abt. buiten Europa (zeepost): jaar f 62,50
Abt. buten Europa luchtpost:
Australië en Nw. Zeeland f 102,50, Indone
sië, Zuid-Afrika, Zuid Amerika, Maleisië,
Singapore en India f 86,50; Canada, Ver.
Staten, Suriname en Antillen 74,50.
Het correspondentie- en betalingsadres voor
Amerika is Mrs. R. Cohen-Top. 13740 Avion
Drive, La Mirada, California 90638, Telef.
213-941-8682.
PLEASE Uw check op naam stellen van
Mrs. R. Cohen en NIET op Moesson of
Tjalie Robinson BV. In USA niet bekend!
geregen lint het smaragd groen van de
zee. Een passerende Madoerese vrouw,
kaarsrecht en slank met haar vracht
op het hoofd, als een koningin die met
trots haar kroon droeg, inplaats van
15 kilo aan klappers. Om de slanke
enkels de zilveren bingil, soms dikker
dan een vinger, zeker wel een pond
zwaar. Ik liep op Madoera, ik was op
een ander eiland dan Java, ik voelde
ineens iets van rijkheid en vrijheid,
waarom wist ik niet. Al zouden we niet
naar Tjamplong gaan of Sampang, ik
was op Madoera geweest. Later als ik
volwassen was en alleen mocht be
slissen zou ik door heel Indië reizen,
naar Soembawa en Ambon, naar Riouw
en de Sangi eilanden. Ik was zo slecht
in aardrijkskunde geweest op school
en had eens gezegd: "Ik wil alleen
over de landen leren waar ik later naar
toe wil!" Dat was domme kinderpraat
natuurlijk en mijn vader had gezegd:
"Als je zo lui van leren bent, dan kom
je later de stad nog niet uit!" En kijk,
hier stond ik op Madoera! Maar
waar waren Eddy en Nora gebleven?
Geen spoor te bekennen! Ik holde de
weg terug.
Jawel hoor, in de berm lag Nora te
snikken en zorgzame Eddy over haar
bolletje strijkend. "Jouw schuld", zei hij.
Mijn Madoerese vocabulaire schoot in
alle opzichten tekort, gelukkig maar.
Anderhalf uur later stonden we weer
op Perak. Geen zoutbriket, geen salak,
geen mangga madoe rijker geworden.
En daar is Madoera toch bekend om?
Na 43 jaar leer ik het eiland eindelijk
helemaal kennen. En passend bij mijn
leeftijd op een bezadigder wijze dan
toen. In de comfortabele Colt rijden we
- de Soetjahjo's, Poirrié en ik - met
auto en al de Jokotolo veerpont op.
Een verrukkelijk schone dag, de kleu
ren van Perak en Oedjoeng zo helder-
fel als op een briefkaart. Telkens als
ik de Oedjoeng zie, schiet ik vol her
inneringen, altijd prettige. Ook de tries
te geven een gevoel van dierbaarheid,
een "eigendomsrecht" dat nooit iemand
me heeft kunnen ontnemen.
Mei is een goede maand om naar Ma
doera te gaan. De moessonregens heb
ben land en gewas schoongespoeld
Abonnementen bij vooruitbetaling.
Advertenties kunnen zonder opgaaf van
redenen geweigerd worden.
De directie behoudt zich het recht voor om
bepaalde redenen abonnementen te be
ëindigen of aanvragen te weigeren.
Redactie: J. H. Ritman, L. Ducelle
Eindredactie en opmaak:
Ch. J. Manders en L. M. Boon
Met bijdragen van o.a.:
Dr. H. J. de Graaf, Poirrié, Rogier, Harryet
Marsman, Ems I. H. van Soest en vele
schrijvende lezers.
Administratie/Boekhouding:
Th. M. A. Scheulderman
Abonnementen: Mevr. E. van Hout-lntveld
Advertenties: Mevr. I. Boon
2
