^öa&rwel ^Juliana
EREDOCTORAAT VOOR MR. P. CREUTZBERG
Koningin Juliana legt haar functie neer
en over een paar maanden zal haar
oudste dochter, prinses Beatrix, haar
taak overnemen. Aan een zegenrijke
regering komt een eind op een tijdstip,
waarop ernstige twijfel bestaat aan
een zegenrijke toekomst. Internationaal
en nationaal ziet het er somber uit. De
opvolgster van koningin Juliana begint
haar nieuwe functie onder zeer moei
lijke omstandigheden. In de verte rom
melt het, thuis blijkt een eind gekomen
aan de vetpot van de zestiger jaren.
Moesson is geen politiek tijdschrift. In
krant en weekblad, via radio en TV is
bovendien voldoende aandacht ge
schonken aan de verrassende aankon
diging op de laatste januari-dag en de
consequentie van de stap van de
koningin. Ondanks onze traditionele
verdeeldheid bleek de reactie op haar
besluit verrassend gelijkluidend: wij
verliezen in haar een staatshoofd dat
de kroon op waardige, verstandige en
bovendien innemende wijze heeft ge
dragen. Haar opvolgster zal zich moe
ten bewijzen, maar* is op haar taak op
voorbeeldige wijze voorbereid.
In ruim driekwart eeuw hebben, als
Beatrix optreedt, twee vrouwen dan
een grote rol gespeeld in het leven
van ons allen. Wilhelmina, die door
haar houding in de Tweede Wereld
oorlog zich een ontzagwekkend pres
tige en grote populariteit verwierf en
Juliana, die dank zij haar beminnelijke
eenvoud, gepaard aan grote kennis
van zaken, zij het dan op geheel an
dere wijze dan haar moeder, zich een
groot prestige wist te verwerven. Hoe
zal Beatrix het er af brengen? De po
sitie van de Oranjes in het Nederlands
staatsbestel is door twee vrouwen na
een dieptepunt onder de regering van
een man haast onaantastbaar gewor
den. Zal zij deze grote traditie weten
te handhaven?
Kenmerkend voor de nimmer ontbre
kende gespletenheid van het Neder
landse volk is het feit dat juist nu de
vraag weer opdoemt of het maar niet
beter zou zijn over te gaan naar een
stelsel waarin het staatshoofd wordt
verkozen instede van door erfopvolging
bepaald. Dat dit geschiedt op een tijd
stip dat Oranje meer populair is dan
ooit kan alleen bewijzen hoe principi
eel een aantal onzer wel is. Want er is
natuurlijk geen schijn van kans, dat
hun actie zal slagen. Zij vergeten bo
vendien, welk een bijzondere waarborg
voor de goede gang van zaken is ge
legen in de aanwezigheid van een
figuur die boven de partijen staat, wat
natuurlijk bij een gekozen staatshoofd
nooit het geval kan zijn. Het risico dat
de erfopvolging er toe zou leiden dat
een onbenul de troon bestijgt mag men
zonder meer aanvaarden, zolang de
Oranje's de kroon dragen.
Dus: Vaarwel, Juliana, wij zijn U allen
diep dankbaar. Leve koningin Beatrix,
wij hebben de beste verwachtingen
van Uw regering.
JHR.
De Rijksuniversiteit te Leiden zal ter
gelegenheid van haar 405-jarig bestaan
o.a. aan mr. P. Creutzberg (letteren)
een eredoctoraat toekennen.
Het eredoctoraat zal op 30 mei 1980
tijdens een Academische zitting in de
Hooglandse Kerk worden verleend.
Piet Creutzberg werd op 8 december
1904 in Buitenzorg geboren. Na een
rechtenstudie in Leiden, keerde hij in
1930 naar Indië terug, waar hij zijn
carrière begon op het Centraal Kan
toor van Statistiek; daarna werd hij
ambtenaar op het departement van
Economische Zaken in Batavia. In 1942
werd hij geïnterneerd; daarna was hij
werkzaam in Indië en in Australië. Van
1965 af woont Creutzberg in Neder
land.
Pas nadat Creutzberg definitief terug
was in Nederland, ging hij geheel zelf
standig wetenschappelijk onderzoek
doen. Hij wist dat er vóór de oorlog in
Indië veel economisch-statistisch ma
teriaal was bijeengebracht; nu kwam
hij op de gedachte dergelijke statis
tieken bijeen te brengen en te publi
ceren.
Dit plan werd verwezenlijkt toen van
1975 af de Serie "Changing Economy
in Indonesia, A Selection of Statistical
Source Material from the early 19th
Century up to 1940" begon te verschij
nen. Hij heeft in deze periode verder
een verzoek gekregen om een bron
nenpublicatie voor te bereiden over
het economische beleid in Nederlands-
Indië na 1900. Creutzberg aanvaardde
die opdracht en slaagde erin deze
bronnenpublicatie in vier dikke banden
te publiceren. Als bestuurder met eco
nomische belangstelling besefte hij al
vroeg dat de eigentijdse problemen
alleen op een langer zicht naar het ver
leden toe begrepen kunnen worden.
Gebrek aan inzicht in vroegere ont
wikkelingen hebben naar zijn overtui
ging te vaak bij ontwikkelingshulp, ook
aan Indonesië, geleid tot onnodige
mislukkingen.
Mede door het werk van Creutzberg is
er in Leiden een hernieuwde belang
stelling ontstaan voor onderzoek naar
niet-westerse beschavingen.
Ere-promotor is Prof. dr. I. Schöffer.
INDRUKWEKKENDE PRESTATIE
In "Nederlandse Gedachten", week
blad van de antirevolutionaire partij is
in het nummer van 19 januari drs.
J. van Bolhuis een serie artikelen be
gonnen over "Indonesië" - een land
dat ons niet loslaat". Een vriendelijke
lezer zond ons het eerste artikel van
de heer Van Bolhuis toe. De schrijver
is ontwikkelingseconoom en heeft dus
recht van spreken. Hij maakt dat ook
waar door een uiterst evenwichtige
uiteenzetting, in tegenstelling tot zo
vele beschouwingen van "een groot
aantal groepen dat zich bezighoudt
met het moderne Indonesië en dat dan
gewoonlijk tot negatieve conclusies
komt". De conclusies van het eerste
artikel van de heer Van Bolhuis laten
wij hier volgen:
"Hoewel er zaken zijn voorgevallen,
die niet hadden mogen gebeuren, met
name had het systeem zo ingericht
moeten zijn, dat een Pertamina-affaire
onmogelijk was geweest, en hoewel er
ook nog een aantal andere kritische
kanttekeningen te plaatsen zijn, b.v. de
tè kapitaalintensieve investeringen tij
dens Repelita II, moet gesteld worden,
dat de huidige Indonesische regering,
vertrekkend vanuit een vrijwel onmo
gelijke positie, erin geslaagd is het
land een gezonde economische basis
te geven en de regelmatige aanvoer
van redelijk geprijsd voedsel in het
hele land veilig te stellen. Het hele
land heeft geprofiteerd van de voor
uitgang. Ook de kleine man. Minder
zeker is of zijn positie, hoewel abso
luut verbeterd, niet relatief verslech
terd is. Een eensluidend antwoord,
geldend voor alle regio's voor stad
en platteland is hierop niet te geven.
Samenvattend: de Indonesische rege
ring heeft een indrukwekkende pres
tatie geleverd in sociaal-economisch
opzicht."
3
