3<£onincjin Cicatrix
De Naam van Oranje
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiwiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiwiim
Op het ogenblik dat dit stukje geschreven wordt - enkele
dagen voor de kroning van Koningin Beatrix, want Moesson
moet op 1 mei verschijnen! - kunnen wij slechts hopen,
dat de inhuldiging van onze vorstin zonder incidenten zal
verlopen. De meerderheid van het Nederlandse volk heeft
zich dan wel uitgesproken voor de handhaving van de
monarchie, maar een kennelijk vastbesloten, minimale min
derheid heeft in Leeuwarden en Den Haag al duidelijk
gemaakt, dat zij voor geen middel terugschrikt om de plech
tigheid te verstoren. Daarbij komt op 30 april de aanwezig
heid van tal van vorstelijke personen in Amsterdam - even-
zovele mogelijke doelen voor buitenlandse terroristen, die
menen de maatschappelijke orde elders en hier te kunnen
"omturnen" - mooi anglicisme! - door moord en doodslag.
Tenslotte: de plechtige overgave van de taak van het Staats
hoofd heeft plaats terwijl de wereld zich in een periode van
toenemende internationale spanningen bevindtAl te
gader omstandigheden, die ons thans de 30ste april niet
zonder zorgen tegemoet doet zien.
Maar alle pessimistische geluiden worden overstemd door
de hoop, dat Koningin Beatrix' optreden de natie een
nieuwe impuls zal geven. De zegenrijke regering van haar
moeder eindigt, helaas, als gevolg van internationale span
ningen en economische moeilijkheden, in mineur. Beatrix
wacht een zware taak. Moge de geschiedenis over enige
tientallen jaren getuigen, dat tijdens haar regering een
nieuw tijdperk van vrede en voorspoed aanbrak
JHR.
Geniet de geschiedenis van de herkomst van de naam Nassau (afkomstig van
het Duitse graafschap Nassau) min of meer bekendheid bij het Nederlandse volk,
in veel mindere mate is dit het geval met die van het eerste deel van de naam
van ons vorstenhuis. Het Nederlandse Koninklijke Huis ontleend de naam Oranje
aan het oude Prinsdom Orange in Zuid-Frankrijk.
Orange, gelegen in het departement
Vaucluse in de Rhonevlakte, was een
belangrijke Romeinse kolonie (de Ro
meinse naam luidt Arausio) en men
vindt er nog vele overblijfselen uit de
tijd van het Romeinse Rijk. Dit gebied
werd tijdens de regering van Karei de
Grote op de Moren veroverd door
Guillaume au Cornet (Willem met de
Hoorn, aan dit attribuut herinnert nog
de hoorn in de wapens van het Ne
derlands Koninklijke Huis) de stam
vader van het geslacht van de prinsen
van Orange, die bovendien connétable
(maarschalk) van Frankrijk en hertog
van Aquitanië en Provence was. Deze
waardigheden waren hem door Karei
de Grote verleend als beloning voor
zijn strijd tegen de Saracenen. Volgens
de overlevering zou hij in een twee
gevecht met de Moorse vorst Isore,
die sterker dan Simson zou zijn ge
weest, hebben overwonnen.
Het graafschap Orange ging in de 12e
eeuw door huwelijk over aan het ge
slacht van Baux en werd in 1178 een
onafhankelijk prinsdom, dat in 1393,
wederom door een huwelijk, aan het
geslacht van Chalon toeviel. Het ge
slacht stierf in 1530 uit met Philibert
van Chalon, die al zijn bezittingen ver
maakt had aan zijn neef René, zoon
van Hendrik III, graaf van Nassau-
Breda en Claude van Chalon.
Hierdoor werden de namen Oranje en
Nassau voor het eerst verenigd. Na
dat René in 1544 bij St. Dizier was
gesneuveld, kwam het prinsdom O-
range aan zijn neef Willem van Nassau-
Dillenburg (Willem de Zwijger), met
wie het huis van Oranje, dat zulk een
grote rol in de Nederlandse geschie
denis zou spelen, hier zijn intrede
deed.
De wapenspreuk van Chalon "Je main-
tiendrai" ging na de dood van René
over op het Nederlandse Oranjehuis.
Het prinsdom Orange zelf ging in
1713 bij de vrede van Utrecht aan
Frankrijk verloren.
Volgens de Nederlandse grondwet
draagt de troonopvolger de titel
Prins van Oranje, welke titel dus na
de troonsbestijging van Koningin Bea
trix aan haar oudste zoon Willem Alex
ander zal toevallen. De titel Prinses
van Oranje komt wel toe aan de ge
malin van de troonopvolger, echter
niet aan de troonopvolgster. Prinses
Beatrix heeft dan ook nooit de titel
Prinses van Oranje gedragen.
Na de terugkeer uit ballingschap tij
dens de Napoleontische overheersing
aanvaardde de oudste zoon van de
laatste stadhouder Willem V, als Willem
I de regering. Aanvankelijk was hij
slechts Souverein Vorst, na de ver
eniging met België nam Willem I de
koningstitel aan. Hij werd op 2 de
cember 1813 in de Nieuwe Kerk te
Amsterdam ingehuldigd (niet gekroond,
zoals veelal ten onrechte wordt ge
schreven!) welke inhuldigingsplechtig
heid sedertdien bij de troonsbestijging
van Willem II, Willem III, Wilhelmina
en Juliana heeft plaatsgevonden.
CH.M.
MftiMYlgBaagi
3
