BOEKBESPREKING
INDONESIË TOEN EN NU
Intermediair is een merkwaardig week
blad - in zekere zin zelfs een unieke
publicatie. Het wordt namelijk gratis
verspreid onder onze intelligentia, spe
ciaal de jongere academici en weet on
danks deze vrijgevigheid een hoge
standaard van wetenschappelijk werk
te handhaven. Een aantal artikelen in
dit blad verschenen met betrekking tot
Indonesië is thans gebundeld in een
uitgave van de Intermediair-Bibliotheek.
Zij zijn verzameld door Drs. mr. R. N.
J. Kamerling, zelf de auteur van een
monografie in de bundel opgenomen
over de exportlandbouw.
De bundel is onlangs door Rob Nieu-
wenhuys in een bijeenkomst in de
boekhandel Van Stockum aangeboden
aan de Indonesische Ambassade in
Den Haag. Wie uit de korte speech van
Nieuwenhuys de indruk gekregen
mocht hebben, dat de vergelijking tus
sen "toen'' en "nu" persé ten nadele
van "toen" zou uitvallen heeft het - ge
lukkig - mis. Voor zover er sprake is
van een rechtstreekse vergelijking
wordt deze geëffectueerd op weten
schappelijke wijze.
Natuurlijk kan niet worden ontkend, dat
een aantal problemen van Indonesië
"nu" verband houden met de "kolo
niale erfenis", maar de samensteller
van de bundel constateert in zijn voor
woord, dat omgekeerd op vele gebie
den "toen" dezelfde problematiek
speelde als "nu". Nieuwenhuys gaf
zich, dunkt mij, teveel moeite afstand
te nemen van "toen".
De aanbieding van "Indonesië toen en
nu" had plaats tijdens de Indonesië-
Expositie door de Boekhandel Van
Stockum, die een vrijwel complete ver
zameling omvat van recente Neder
landse literatuur over dat verre, dier
bare land, die echter in het niet valt,
(Vervolg: "R.O.S. Knil")
Verklaring Indonesische woorden:
Ada hoedjan-glèdèk: Er is regen en donder;
Oesoes ajam: kippedarmen; Memang hun
hersens etc.: Van nature zijn hun hersens
als geitedarmen; Kena makan klewang: Je
krijgt een klewanghouw. Boeah melindjoe
karabijn: Karabijnkogel; Kaja diantoek
schorpioen: Alsof je door een schorpioen
wordt gestoken; Djago: Haan; Somprèt;
Djakartaanse krachtterm; Piso-belati: dolk;
Bakiaks: klompen; Pèndèk: Onderbroek;
Doe-ilah lama benar nih: Mijn God, wat
duurt het lang; Berobos: Ergens door heen
kruipen; Mandi koetjing: Als een poes ba
den (snel); Sirammen: Gieten; Koelit lang-
sep: Gele schil van de langsep vrucht
(roomgeel); Niaah pisan Djoeragan: Heel
jammer, meneer (Soendanees); Baoe badot:
Bokkegeur; Gekotjok: Geschud; Banting:
Neersmakken, neersmijten; Oedek: Roe
ren. Masa gon ken singen: Hoe kan een
hond nu zingen?; Mijn mond kaja waterval:
Erg soort watertanden; Kèpéng: Oude Chi
nese munt, op Bali nog in omloop; Habis-
sèèp-êntè: op (Indonesisch-Soendanees-
Javaans); Gandjel peroet: Buik vastzetten,
12
bij de eveneens gepresenteerde bui
tenlandse uitgaven. jhr.
"Indonesië toen en nu" is verkrijgbaar
bij de Boekhandel Moesson en kost
36,50 plus 4,50 porto.
RENVILLE ALS KEERPUNT IN DE
NEDERLANDS-INDONESISCHE
ONDERHANDELINGEN
Op 2 mei promoveerde aan de Utrecht
se Universiteit onder grote belangstel
ling Ide Anak Agung Gde Agung tot
doctor in de letteren. Zijn dissertatie
draagt de titel, die boven deze aan
kondiging is vermeld: A. W. Sijthoff
te Alphen aan de Rijn heeft haar uit
gegeven.
Het proefschrift van deze belangrijke
figuur, zelfbestuurder op Bali, minister
in de deelstaat Oost-lndonesië en la
ter herhaalde malen in de souvereine
Republiek, auteur van een in het En
gels verschenen studie over de buiten
landse politiek van de Republiek be
handelt de situatie ontstaan na de mis
lukking van de Linggajati-overeen-
komst
Op de Renville, een Amerikaans be
voorradingsschip werd, onder druk van
de Veiligheidsraad een nieuw plan voor
de regeling van de Nederlands-Indone
sische betrekkingen vastgesteld, dat
tenslotte evenmin tot een bevredigende
oplossing van het conflict, dat na de
Japanse capitulatie tot een uitbarsting
was gekomen, zou leiden. Mede aan de
hand van een uitvoerig archief-onder-
zoek beschrijft Anak Agung de ont
wikkelingen in dat tijdsgewricht van de
Indonesische revolutie op naar hoge
objectiviteit strevende wijze. Zijn waar
dering van bijv. een figuur als Van
Mook getuigt daarvan.
In de overstelpende reeks van publi
caties over deze periode een bijzonder
waardevolle bijdrage. JHR.
"Renville" is verkrijgbaar bij de Boek
handel Moesson en kost 39,50 plus
f 4,50 porto.
buikvulling; Buik-krioek-krioek: Van de hon
ger maakt de maag geluiden; Tawanan Dje-
pang: Japanse krijgsgevangene; Boengkoe-
san: Pakje; Danki lai Njoong: Nog wel be
dankt Nyoong (Ambonnees); Boleh bilang
tevreden: Je kunt tevreden zijn. Pangkat:
Rang. Tambah: Bijdoen; Sedih: Bedroefd;
QSO met QRK5/QSA5: Verbinding maken
met Uitstekende ontvangst/sterkte weder
zijds; Wedana: Districtshoofd; Loerah:
Dorpshoofd; Tjamat: desahoofd; Pantoens:
Vierregelige gedichtjes;
Pantoen 1:
Jonge mangga, mangga kewini.
Als de regens vallen komt er een
overstroming.
Als de jongeman Rudy een vrouwtje
zoekt,
Kies dan Jetje van Andir uit.
Pantoen 2:
De orchidee uit Kalabahi.
Drink koffie met witte suiker.
De jongeman Jantje uit Tjimahi
Van soldaat officier geworden.
Kaja goentoer: Als de donder; Hormat:
Eerbewijs, eerbied; Sekali ROS, tetap ROS:
Eenmaal ROS, altijd ROS.
JOURNALISTIEKE HERINNERINGEN
Het was een goede gedachte verschil
lende artikelen van de hand van J. H.
Ritman, eerder verschenen in Tong-
Tong en Moesson, te bundelen. In een
terugblik op zijn lange, interessante
Indische carrière, waarin vele groten
figureren - indertijd vanuit de verte
met ontzag aanschouwd, nu springle
vend in de huiskamer! - geeft de
auteur ons een boeiend kijkje achter
de schermen. De beste portretten die
hij tekent, zijn ongetwijfeld die van
twee kleurrijke figuren die, elk op
eigen wijze, Indië op zijn grondvesten
deden schudden: Berretty en Soekar-
no. Van zijn sympathie voor "Bapak
President", die de schrijver grondig
leerde kennen op gezamenlijke reizen
door de archipel, geeft hij duidelijk
blijk. Maar ook de stijle, onkreukbare
figuur van de laatste G.G. komt goed
uit de verf, evenals de tragische van
van Mook, een van Indië's grote zo
nen, die zo smadelijk werd miskend.
De auteur, een vat vol herinneringen,
heeft ons verlangend gemaakt naar
nog veel meer anecdotes en een gron
diger ingaan op verschillende zaken,
die nu slechts summier werden bespro
ken. Zo zouden wij graag meer willen
horen over de mening van de twaalf
Amerikaanse journalisten (lees: van
de V.S.), voorbeelden willen zien van
de rol die de Volksraad, in samenwer
king met de pers, gespeeld heeft in
de bevordering van de democratie;
voorbeelden ook van gevallen van ge
knoei, wanbeleid etc. door de pers
aan het licht gebracht, kortom: van de
directe invloed van de pers op het
economische, maatschappelijke en po
litieke leven van die tijd. Misschien
iets voor een vervolg?
Een kleine critische noot: jammer dat
er zoveel herhalingen in het boek
voorkomen. De auteur signaleert dat
zelf in zijn Proloog, maar hadden die
er niet uitgehaald kunnen worden?
H.W.
Oorspronkelijk zijn het artikelen ge
weest die in ongewijzigde vorm zijn
overgenomen. Wij hebben de herha
lingen die erin voorkomen, zo gelaten
omdat ze pasten in het verband van de
inhoud.
"Journalistieke herinneringen" door
J. H. Ritman is een uitgave van de Uit
geverij Moesson en verkrijgbaar bij
Boekhandel Moesson, f 22,50 3,
porto.
BOEKHANDEL MOESSON
DEN HAAG - Nieuwe uitgaven:
De slag in de Javazee,
Johan P. Nater f 29,50 porto 3,—
Daden onder de zon,
Augustus Lampe (schrijfster van
"Bloemen voor Nippon") 22,50
porto f 3,—
