Ervaringen van een districtsarts in een Javaanse
gemeenschap in Suriname (II)
Links: Bosnegers met korjaal.
(Lelydorp 1973- 1979)
Om een beter inzicht en begrip te krijgen over Suriname en zijn bevolkings
groepen, is het goed iets meer over dit land en zijn historie te schrijven. Al is
het maar in vogelvlucht. Zo is het dan mogelijk, dat U de Surinamer van diverse
afkomst kunt plaatsen. Anders kunt U niet begrijpen, waarom de "West-klepper"
van vóór de oorlog alleen tot het negroïde ras behoorde en de Surinamer van
nu tot diverse rassen.
Suriname, één van de drie Guyana's,
is gelegen in het noorden van het vas
teland Zuidamerika. Ontdekt door de
Spanjaarden, door Alonso de Ojeda,
in 1499. Een land van bijna 5 maal zo
groot als Nederland. Het stuwmeer, ge
noemd naar zijn ontwerper, Prof. van
Blommestein, alleen al zo groot als
de provincie Utrecht! Volgens mijn
schoonzuster (zwageres noemen ze
het in Suriname) moet het land veel
op Borneo lijken. Met haar man heeft
ze ons reeds zes keer opgezocht in
de vakantie. Veel herkent ze terug uit
Borneo in de natuur en flora. Zelfs de
bauxiet, waar Suriname's economie op
drijft, is in Borneo zeer recent ontdekt.
Met dit verschil ten opzichte van el
kaar, wat voor Borneo zuid is moet je
voor Suriname noord denken. Dus
Borneo op zijn kop.
De lage moerassige kustvlakte van het
noorden naar het zuiden overgaand
via de Sanderij-savanne in beboste hel
lingen en heuvels om in een gebergte
te eindigen. Dit laatste vormt de na
tuurlijke grens en tevens de oorsprong
van de grote rivieren, die van het zui
den naar het noorden stromen.
Elk van de vijf rivieren, waarvan twee
grensrivieren, hebben hun eigen be
koring. Onbeschrijfelijk is een tocht
Een Trio-indiaan.
over de rivier met zijn kronkels en
vooral met zijn soela's (stroomversnel
lingen). De behendigheid van de bos
negers en de binnenlandse Indianen,
waarmee ze hun corjalen door de kol
kende watermassa's weten te leiden,
is ongelooflijk! Voor elke rivier is een
eigen "Moldau"-versie te componeren.
De oorspronkelijke bewoners van dit
land waren de Indianen. We onder
scheiden de Indianen van de kust
strook en die van het binnenland. Ver
moedelijk afkomstig uit het Venezo-
laans/Braziliaans gebied. Via de Ori-
noco-rivier langs de noordkust van
Venezuela en Guyana bevolkten de
AROWAKKEN Suriname via het wes
ten. Dezelfde Indianenstam, die in het
hele Caraïbische gebied voorkomt.
Een ander deel is via de Amazone-ri
vier (bekend om de "Groene Hel")
langs de N.O. kust van Brazilië en de
noordkust van Frans Guyana in het
oosten binnengekomen. Dit zijn de
KARAIB-Indianen. Een woest en krijgs
haftig volk, die de Arowakken ook
flink bestookten.
Onderweg zou er een groep zich af
gesplitst hebben die naar men dacht
via een zijrivier van de Amazone, over
het Toemoek-Hoemakgebergte in het
zuiden Suriname zijn binnengekomen.
Dit zijn de WAYANA'S. Een deel van
de Karaïb-lndianen, die deze oostkust
bereikte is via de grote Marowijne-ri-
vier naar het zuiden gegaan en heeft
zich daar in het binnenland gevestigd.
Dit zijn de TRIO'S en de AKOERIO'S.
Deze laatste stam is pas in 1968 ont
dekt en leefde nog in het stenen tijd
perk. Er bestaat een taalverwantschap
tussen KARAIB, TRIO en AKOERIO.
Vandaar deze theorie. De Wayana
spreekt een eigen taal.
Vanaf 1596 kwamen de Engelsen zich
vestigen in Suriname. Onder leiding
van Kapitein Marshall werd Thorarica
in 1630 gesticht. Men verbouwde er
tabak.
Enkele jaren later kwamen de joden uit
Italië en Holland. Vestigden zich voor
namelijk op de Joden Savanna aan de
Boven-Suriname. Van hieruit expor
teerde men zelfs suiker. De resten van
een synagoge en graven met marme
ren tomben zijn nu nog de stille ge
tuigen van een bloeiende nederzetting.
Sinds 1613 zijn ook de Hollanders in
Suriname gekomen. Vestigden zich in
het district Saramacca (o.a. Groningen)
en aan de Commewijne-rivier.
In 1667 veroverde Abraham Crijnssen
Suriname op de Engelsen. Bij de vrede
van Breda in 1667 mochten de Hollan
ders Suriname behouden en de Engel
sen Nieuw-Amsterdam New York).
Het aantal plantages nam omstreeks
die tijd sterk toe. Om deze plantages
te bewerken was men begonnen sla
ven uit Afrika in te voeren, omdat de
Indianen daarvoor niet geschikt ble
ken. Men verbouwde er cacao, koffie,
suikerriet, sinaasappels, enz.
De tragiek van deze slavernij.
Volgens de theorie van Werner zouden
Zuid-Amerika en Afrika aan elkaar
vastgezeten hebben en Suriname on
geveer ter hoogte van het gebied waar
de slaven vandaan gehaald zouden
worden, namelijk uit het tegenwoor
dige Ghana, Togo en West-Nigeria. Als
14
