ENGELS OF NEDERLANDS
Van drs. J. B. A. F. Maijor Polak, oud-assis
tent-resident van Malang en daar nog ge
vestigd, ontvingen wij de volgende brief.
U herinnert zich wel, dat U indertijd bij
mijn artikeltje over de Nederlandse
taal in Indonesië een - overigens zeer
vriendelijke en waarderende - aante
kening hebt gesteld, luidende onge
veer:
"dat U er niets van gemerkt hebt,
dat men in officiële kringen zich
niet van het Nederlands wil bedie
nen".
Daar kwam het op neer.
Op grond van mijn recente ervaringen
tijdens het bezoek van Minister De
Koning aan Malang, moet ik U echter
(houdt het me ten goede a.u.b.) tegen
spreken. Het was weer allemaal Engels
wat de klok sloeg. De tolk van het
Kementarian Luar Negeri, die de Minis
ter had meegekregen, een Molukse
dame, sprak prima Nederlands, als ze
wilde maarze wilde niet! Alle
speeches vertaalde ze in hakkelend
Engels. Tegen mij wou ze ook in het
Engels beginnen, waarop ik zeer be
leefd heb geantwoord: "Maafkan saya
tidak mengerti bahasa Inggeris, hanya
Indonesia dan Belanda saja!"
Enfin, de enige van wie de Minister
iets in het Hollands heeft gehoord was
van mij, namelijk bij het bezoek aan
het doorgangshuis van de gemeente
(waarvoor ik 1'/2 miljoen Rp. heb aan
gevraagd en gekregen van de Ambas
sade). De directeur sprak Indonesisch
en ik vertaalde in het Hollands, maar
verder was het allemaal "Yès monès
thy bedès" wat de klok sloeg.
Ik heb een suggestie gedaan aan ie
mand in het gevolg van de Minister,
namelijk de heer Verdegaal van de Am
bassade in Jakarta. Ik heb hem voor
gesteld, laat een volgende keer Zijne
Excellentie beginnen met een goed
geprepareerde speech in het Indone
sisch en zich dan beleefd verontschul
digen, dat het Haar (excellentie is
vrouwelijk volgens ons boekje vroeger
op het departement) spijt de Indone
sische taal niet voldoende machtig te
zijn, weshalve Zij overgaat in het Ne
derlands, dat dan door een tolk wordt
vertaald in keurig Indonesisch. Omge
keerd verzoekt de Minister hen, die
het Nederlands niet machtig zijn om
s.v.p. Indonesisch te spreken, een taal
die Z.E. zo gaarne hoort - en hetgeen
dan in het Nederlands vertaald wordt
door de tolk.
Als de Indonesische autoriteiten geen
Nederlands willen spreken... baiklah!
Pakailah bahasa kita sendiri, bahasa
Indonesia, nanti diterjemahkan dalam
bahasa Belanda dan sebaliknya.
Zo hebben we in dat doorgangshuis
voor de werklozen ook gedaan en het
ging prima.
Dit wilde ik U even vertellen, meneer
Ritman, want U moet goed ingelicht
zijn.
Drs. J. B. A. F. MAIJOR POLAK
Tot zover de heer Maijor Polak.
Het moet daar in Malang wel een rare
vertoning geweest zijn, die vertaling
van de Bahasa in het Engels voor een
Nederlands functionaris! Mijn ervaring
is anders. Toen ik in 1971 een pers
conferentie van Adam Malik voor Ne
derlandse journalisten (ter gelegenheid
van het bezoek van de Koningin) bij
woonde, werd het Indonesisch van de
Minister in keurig Nederlands ver
taald. Toen ik na de persconferentie
nog een ogenblik gelegenheid had mij
met de Minister te onderhouden, sprak
hij met mij alleen Nederlands. Het lijkt
mij duidelijk: bij officiële gelegenheden
spreken Indonesische autoriteiten na
tuurlijk de landstaal, bij informele ge
legenheden, is mijn ervaring, schroomt
men niet zich van het Nederlands te
bedienen. In de tijd dat ik vaak aan
raking had met Soekarno was mijn er
varing dezelfde. Hij sprak altijd Ne
derlands met mij.
Het spreekt vanzelf, dat alleen de ou
deren in Indonesië nog goed Neder
lands spreken en dat, naar eigen re
cente ervaring bij informele of per
soonlijke gesprekken, ook nog uit
stekend doen. Het jongere geslacht,
dat onderwijs geniet met Engels als
tweede taal, zal zich natuurlijk bij con
tacten met Europeanen bij voorkeur
van het Engels bedienen.
JHR.
B.V.C. ELFTAL
Bij het zien van de foto van het eerste
elftal van BVC uit 1936 (Moesson no.
18, pag. 18 op welke foto de namen
van twee spelers de inzender onbe
kend waren) herkende ik in de hurken
de speler rechtsonder mijn jongste
oom Mr. F. Pipper, in sportkringen
beter bekend als Nan Pipper.
Het is voor mij en de familie nogal bij
zonder hem aan te treffen in een BVC
elftal, daar hij tot dan één der fervente
spelers was van de broers Pipper bij
het fameuze Hercules.
Uit de herinnering weet ik, dat hij na
een intern conflict bij Hercules in die
jaren, tijdelijk of permanent overge
gaan is naar BVC, voor welke club hij
overigens ook uitkwam met enkele ath-
letiek nummers, zoals de tienkamp-
hordenloop en speerwerpen. Het laat
ste zal mij onuitwisbaar bijblijven, daar
wij (hij was 25 jr. en ik 13 jr.) vaak
samen conditie trainden door 's mor
gens vroeg om 6 uur te "joggen" van
af Sumatraweg door de Javaweg, langs
Vios terrein en om het Lembang meer
tje in Jakarta. Hij, zoals gezegd voor
B.V.C. en ik voor het schoolteam van
de KW. Ill school.
Ter nader uitleg: ik ben de zoon van de
oudste, t.w. Tjoh Pipper, rechtsbuiten
en midvoor van Hercules en vaak ook
het Bataviaas Bondselftal, Nan Pipper
was meestal links- of rechtsbinnen, ter
wijl een derde broer, Jo Pipper, keeper
is geweest van het 2e elftal en soms
inviel in het eerste, bij ziekte van Van
Ouwerkerk.
Mijn vader is overigens ook een ver
dienstelijk athleet geweest, op de num
mers 100 - 400 m. - estafette en hoog-
en verspringen zonder aanloop (thans
niet meer bekende nummers), waarbij
zijn naam nog jaren vermeld is ge
weest als loper van het Ned. record
10 x 100 m. estafette op naam van Vlug
Lenig Den Haag in 1929 gemaakt.
G. PIPPER
DR. R. M. SOSRO KARTONO
"Ik leerde hem kennen in 1932. Wij
waren na Soebang, waar mijn man
Piet van Haaften in de malaise bij de
P. en T. Landen ontslagen was, naar
Bandoeng verhuisd. Daar werd Piet erg
ziek, een abces in de nieren. Hij zou
geopereerd moeten worden. Een ken
nis van mijn zuster zei: "Maak je geen
zorgen, ik breng je naar Dr. Sosro Kar-
tono, die zal hem zo genezen!"
Wij in een betjak naar hem toe, op het
eind van de Regentweg. Ik vergat wa
ter mee te brengen en kocht in een
warong een fles aer belanda. Na uren
wachten - de galerij van het huis was
stampvol - was het mijn beurt. Dr. Sos
ro Kartono vroeg of mijn man geloofde
in zijn kracht. Ik zei: "Neen, maar ik
wel, 100%! Toen nam hij de fles aer
belanda en vroeg mij wat mijn man
had. Ik moest denken aan de ziekte
van Piet en mij goed concentreren op
de palmtak, die aan de muur achter
hem hing en de steen, die op zijn pet
bevestigd was.
Hij bad heel diep en daarna zei hij:
"Ga naar huis en geef uw man een pait
glas uit de fles, zo gauw als u thuis
bent. U mag de fles niet op de grond
zetten, dat verontreinigt het water."
Ik deed precies, wat hij zei.
Die avond transpireerde mijn man ont
zettend en hij was ijskoud. Ik belde de
dokter tegen middernacht en die raad
de mij aan warme kruiken aan te leg
gen. De volgende dag kwam de dokter
met een collega. Ze onderzochten Piet.
Ik zal nooit vergeten, wat de dokter
zei: "Hier is een wonder gebeurd. Het
abces, dat zo groot als een vuist is
geweest, is volkomen verdwenen".
Ik zal dit moment nooit kunnen verge
ten. Natuurlijk vertelde ik aan de dok
toren niets over mijn bezoek aan Dr.
Sosro Kartono. Ik ben daarna naar hem
toegegaan om hem het wonder te ver
tellen en hem te bedanken. Ik wilde
hem betalen, maar daar wilde hij niets
van weten. Later heb ik hem het een
en ander in natura gegeven.
Mijn man heeft nooit meer last gehad
van zijn nieren. Helaas overleed hij in
het Jappenkamp. Ik ben later hertrouwd-
Ik ben blij, dat ik eindelijk iets kan ver
tellen, dat er toe kan bijdragen de
biografie van Dr. Sosro Kartono vol
ledig te maken."
Mevr. C. VAN VLEUTEN-WAHR
9
