IMPORT
Vanaf Pasar Rumput tot aan 'zwembad Manggarai lijkt het
trottoir van de ouwe J. P. Coenweg langs het Banjirkanaal
een lange ketting van feestelijk gepavoiseerde 2de-hands
schoenen- en jeanskraampjes. Vooral de schoenententjes
vallen op door de heel speciale manier van etaleren. In
vrolijke rentengs hangen daar de afgedankte status-sym-
bolen van de Jakartaan. Want denkt U niet dat dit zomaar
schoenen zijn. No Sir, uitsluitend Kickers, Clarks, McGregor
en Adidas, dus import, zal je er vinden. En bij de jeans
kraampjes is het alleen maar Levi's, Lee, Amco en meer
van dat dure spul uit het buitenland.
Import! Altijd mooier I
Import! Altijd betere kwaliteit
Import! Altijd duurder
Maar het verhoogt wèl enorm je status positie.
Dus kopen als je je salaris binnen hebt. En desnoods een
week later weer verkopen als de honger te erg wordt
Jaja, zo gaat dat vaak hier. (Maar soedah, je hebt in elk
geval een week geleefd als een minister-president of een
4-sterren-generaal!) En zie je in deze tentjes voor minstens
de helft nog haast gave, bijna niet gebruikte, exemplaren
in trossen hangen.
Bij de dames is vooral de Dr. Scholl-klomp zeer gewild.
En voor de gewone huisvrouw niet te betalen. Van een
Haagse kennis hoorde ik net dat dit merk niet zo best meer
gaat in Holland omdat, zegt men, het niet zo gezond voor
de voeten is. Ze raken doorgezakt en je kreeg er waaier
tenen van vertelde hij. Waarbij een Javaanse in ons ge
zelschap opmerkte: Ah, laat maar hoor, voor ons Indone
siërs is dat niet erg. Omdat we vroeger door op blote
kakkies liepen zijn onze tenen tóh al djembrètI
Maar dat dit blindelingse ophemelen en klakkeloze aan
schaffen en gebruiken van alles wat maar import is toch
wel wat vervelend is, las ik net in een Yogyase krant.
Indonesia moet nog steeds erg veel studieboeken/materiaal
importeren uit het buitenland. Maar, vond Drs. Hari Mulyono,
Rektor van de IKIP (Kweekschool) te Semarang, dit studie
materiaal moet toch wel met veel meer zorg en voorzichtig
heid gekozen worden. Want, zo waarschuwde hij, om een
voorbeeld te geven: De anatomieboeken die men impor
teert om hier de chirurgen op te leiden. Wist U dat Indone
sia voor deze anatomische lessen ook de "bijbehorende
kikkers" moet importeren? Omdat de kikkers hier niet ge
heel tjotjokken met die in deze lessen beschreven staan,
zodat de Indonesische kikker niet gebruikt kan worden in
de snij-lessenI
ROGIER
naar Holland en bleef de moeder ach
ter in de kampong.
Veel leed is hier geleden, want de
Javaanse vrouw was ook moeder. De
kinderen werden soms ondergebracht
bij de grootouders in Holland. De niet
meer zo jeugdige grootouders begon
nen dan opnieuw aan de opvoeding
van kinderen, verdienden daarmee een
plaats in de Hemel. Was er in familie
verband geen redelijke oplossing voor
handen en dreigden de kinderen ver
loren te raken, dan waren daar de
maatschappelijke en geestelijke instel
lingen, die zich over de kinderen ont
fermden en deze een liefderijk thuis
boden. Vele van deze kinderen zijn
later op rijpere leeftijd als nuttige
mensen in onze samenleving opge
gaan. De Europese gemeenschap van
Sumatra's Oostkust is zich altijd be
wust geweest van een bepaalde ge
zamenlijke verantwoordelijkheid.
Ik herinner me nog hoe ééns per jaar
een lid van het Leger des Heils - dat
zoveel goed werk deed op velerlei
maatschappelijk gebied - op een Har-
ley Davidson (motorfiets) een bezoek
bracht aan alle over de onderneming
verspreid wonende employé's. Hij ging
dan met de hoed rond en er werd gul
gegeven. Wat gaf dat offeren een vol
doening! En we woonden niet aan de
Coolsingel of het Damrak. Het moet
voor de man zelf een puzzel-rit zijn
geweest.
Kort voor de bezetting van Neder-
lands-lndië door het Japanse leger, zijn
vele van deze vrije verbintenissen nog
door een wettelijk huwelijk bezegeld,
zulks om deze vrouwen een andere
status en meer zekerheid te verschaf
fen.
Een vrij huwelijk van de hoogste graad
was in die jaren de verbintenis met
een Japanse vrouw. Japanse huishoud
sters waren vrij zeldzaam, er waren
maar enkele alleenstaande Japanse
vrouwen, meestal familieleden van Ja
panse fotografen, drogisten, wasba-
zen en speelgoedwinkeliers. In de be
zettingstijd bleken deze mannen in
Japans uniform ook nog andere func
ties te hebben gehad.
Ik heb onder een baas gewerkt, die
een Japanse concubine had. Wij kre
gen haar nooit te zien, ook niet als wij
bij zeldzame gelegenheden bij hem
thuis op bezoek waren. Deze was zijn
tweede Japanse huishoudster. Zijn
eerste had harakiri gepleegd. Zij kwam
tot deze daad toen zij bemerkte, dat
hij bij een bepaalde gelegenheid - in
zijn wilde jaren - uit de huwelijksrails
was gelopen. In de Japanse gemeen
schap gaf dat een geweldige beroe
ring.
Na verloop van zekere tijd deed hij
weer een "aanzoek" bij een Japanse
vrouw, doch dit ging niet zo maar. De
plenaire Japanse gemeenschap beleg
de een samenkomst, waar uitgemaakt
moest worden of toestemming gege
ven zou worden tot het aangaan van
een nieuwe verbintenis. Na ampele
overweging gaf men zijn zegen.
In het begin van de dertiger jaren leg
de mijn baas zijn functie neer, oud,
en der jaren zat. Zijn Japanse huis
houdster bracht hij terug naar haar
familie en zelf nam hij de boot naar
het moederland. In de gruwelijke ma
laise tijd van die jaren stonden "linke"
jongens in Rotterdam de z.g. rijke re
patrianten op te wachten. "We hebben
nog een beste transactie voor U klaar
liggen, mijnheer, U het geld en wij
het zakelijke inzicht. Over een jaar Uw
kapitaal verdubbeld en wij pikken ook
een graantje mee". Gelukkig was hij
net een greintje "linker" en verdub
belde niet zijn bezit.
Familie was nauwelijks meer aanwe
zig, het sprookje van de rijke suiker
oom in Indië was hier blijkbaar niet
van toepassing.
Ontnuchterd ging hij met de volgende
boot weer Indië-waarts zocht zijn voor
malige Japanse huishoudster weer op,
trouwde nu officieel volgens de wet
met haar en samen vertrokken ze naar
Japan. "En ze leefden nog lang en ge
lukkig."
(lees verder volgende pagina)
29
