vlag
"ORANJE BOVEN"
KIMM Indische spekkoek
<^idop
eroó
Het Rood, Wit en Blauw, jaren lang wapperde ze vrij uit.
Tot Maart 1942.
Printa haloes: laten wapperen de witte lap met rode bol
Afschuwelijk Tot we ontdekten, dat Oranje de kleur van
Tenno Heika was (En is!) Gauw een oranje lap gekocht,
keurig afgebiesd met witte kant, in de voorgalerij op tafel
gelegd met een vaasje witte bloemen er op. Allerliefst en
het deerde ons niet meer, wat er buiten hing. De eerste de
beste Japanse controleur vroeg nors, wijzend op het kleed:
"Apa itoe?" O, dat is voor Tenno Heika, dat is zijn kleur!
Breed lachend van oor tot oor, oogjes nog kleinere spleetjes
en saluerend vertrok hij. Wij lachten ook vrolijk. Best te
vreden, allebei, wij een beetje meer! Binnen zongen wij:
Zonnetje, ga van ons scheiden
Val voor ons partje dood.
Alles zullen wij mijden,
Oranje is beter dan rood!
Maar elders, waar een piano stond en Nippon op bezoek
kwam, vroeg hij de vrouw des huizes: "Speel eens wat"
(in het Maleis natuurlijk), en ze speelde hetzelfde liedje.
"Bagoes, sekarang saja", en tot ieders verbazing ging hij
aan de piano zitten en speelde: "Wij gaan nog niet naar
huis, nog lang niet, nog lang niet!" stond op en zei: "Tabé",
de mensen wit om de neus en verbaasd achterlatend.
Ja, dat hadden wij kunnen weten: Japanse zakenlui waren
gedurende de bezetting als generaals, officieren en/of
soldaten in dienst en spraken over het algemeen goed
Nederlands en Maleis. Ikzelf kreeg bij een razzia mijn kunst
fotograaf van naast "Aneta" op bezoek. Een fijne herken
ning, want hij maakte al onze foto's en afdrukken. Hij was
aardig en vroeg naar het hoe en wat.
En dat duurde tot15 Augustus 1945.
Mijn driekleur was in drie stukken geknipt, elke kleur apart
bewaard tussen andere kleren en goed. Japan op die datum
gecapituleerd. Stukken vlag weer aan elkaar genaaid en
laten wapperen. Fantastisch dat gevoel van vrij zijn. Uren
lang vlogen we elkaar in de armen en huilden van geluk.
Tot 17 augustus daarop volgend. Wéér een Japanner voor
de deur. Nieuwe bevelen: Vlag neer, republiek Indonesia
gesticht! Ongelooflijk, stom en diep bedroefd nu, haalden
we onze driekleur in, maar verknipten die niet. We borgen
haar in een sierkussen. Wij waren weer in oorlog. De "ber-
siaptijd" brak aan, erger dan wij ons dat hadden kunnen
voorstellen.
Tot slot: Eruit gegooid, man verloren, spaargeld tot V3 ge
reduceerd, voor weduwen geen deviezen, slechts 1000,
voor gezinshoofd en 500,voor zoon van 16 jaar. Naar
Holland, waar andere moeilijkheden op ons wachtten.
Beloften als: Nederland helpt Indië, een grote nul.
Zó was mijn bevrijding, van de ene narigheid in de andere.
In Holland kocht ik een nieuwe vlag, maar de oranje wimpel
heb ik gehouden en die wappert nu met de nieuwe vlag vrij
uit! Vol gaten wel-is-waar, maar dat is mijn herinnering aan
toen en ginds. Op 15 Augustus zal ze wapperen - een beetje
van de top - immers, daar waren wij slechts IV2 dag be
vrijd
P. JÜCH-ARNOLD
Kortgeleden ontving ik een brief van
een vriendin, die jaren geleden naar
de States was geëmigreerd; met man
en kinderen uiteraard. Jaar in, jaar uit
schreven we elkaar brieven; zij met
haar belevenissen in het zonnige Cali-
fornië en ik met mijn wedervaren in
het koude Nederlandje.
De overgang van de tropen naar de
koude luchtstreken, is gelijk aan het
overstappen van de ene planeet op de
andere. Ze schreef enthousiast over
huis en haard; over de bloeiende ro
zenstruiken, de viooltjes en ranonkels,
over de bloeiende perzik- en sinaas
appelboom. Ja, die sinaasappelboom
deed me plots denken aan onze man
darijnboom in het bergstadje Ambara-
wa. Het stond in de tuin aan de rech
terkant van het huis, geflankeerd door
een katjapiring en een rozenstruik met
witte rozen. Het frappante van deze
boom was, dat ze in de warme maan
den van het jaar 1945 uitbundig vrucht
begon te dragen. De vele oranje vruch
ten staken fel af tegen het donkergroen
van de bladeren. Het was een prachtig
gezicht en we waren hierop nooit uit
gekeken vanuit het slaapkamerraam.
Onbewust zei mijn moeder toen: "Het
lijkt net of Nederland zal herrijzen. Dat
de oorlog gauw afgelopen zal zijn."
Het merkwaardige was ook, dat de
Japanse vlag, die we op hoog bevel
voor het huis moesten uitsteken "be
dorven" raakte. Door een nacht ver
geten binnen te halen tijdens een fikse
plensbui, werd de vlag een complete
Picasso schepping. Het rood van de
bol liep in alle richtingen van het wit
over; het was een onbekende, ver
warde vlag geworden. Dit voorval werd
bij de loerah gereclameerd en het ge
volg hiervan was, dat we op het matje
geroepen werden.
"We kunnen er echt niets aan doen",
protesteerde mijn moeder. "De regen
heeft het gedaan en bovendien is de
stof tjap Djepang." Met blijdschap
ruimden we het stuk ellende op. Een
nieuw Nipponattribuut konden we ons
niet veroorloven, want de stof was in
geen winkel te krijgen. Textiel was in
de oorlogsjaren uiterst schaars. En zo
was de tuin bevrijd van de Japanse
heerschappij en de mandarijnboom met
haar oranje vruchten kon haar victorie
in alle vrede uitkraaien.
L. v.d. WORM-FLOHR
Wees niemands dwingeland, ook niet
van uw hond; wees niemands slaaf,
zelfs niet van uw vriend. - Pythagoras
Stort f 17,op giro 158225 en
U ontvangt een spekkoek van
ca- 500 gram, in speciale ver
pakking, franco thuis.
"KIMM", Joh. Verhulststraat 98
Amsterdam-Z. Tel. 020-72 84 61
Cursus privé:
BAHASA INDONESIA
Vanaf september weer mogelijk.
Omgeving Haarlem, Den Haag,
Rotterdam, Utrecht compleet in
40 lessen, uit eigen dictaat.
Alleen voor serieuze cursisten.
Telefoon: 070 -67 18 10,
Dhr. D. W. Poetiray.
Deze en nog vele andere langspeel
platen en cassettes uit ons assorti
ment van muziek en zang uit de Gor
del van Smaragd, met name Keron-
cong, Pop Indonesia, Lagu Melayu
etc., kunnen wij u voordelig leveren.
Schrijft of belt u ons om toezending
van GRATIS folders?
Wij kozen
voor u het
beste uit
het beste.
Postbus 9078
3506 GB Utrecht
Tel. 030 - 61 79 81
28
