ORIENT TRAVEL B.V. Ervaringen van een districtsarts in een Javaanse gemeenschap in Suriname (III) Een bevalling aan boord van het veer over de Suriname-rivier. Als een klein intermezzo in mijn verhalenreeks zou ik U een voorval willen ver tellen van wat een arts kan overkomen, die werkt in een ontwikkelings- of Derde- Wereld land. Tot die categorie mag Suriname nog gerekend worden, zeker tijdens mijn eerste contract in 1966-1969. In die tijd gingen we eenmaal per maand van Albina naar Paramaribo 140 km) om boodschappen te doen, medicijnen af te halen voor het hos pitaal (met 20 bedden) en om andere zaken af te handelen. In alle vroegte, om 4 uur, vertrokken we uit Albina. Eerst via de bauxietweg tot Moengo. Een weg van ca. 50 km dwars door het oerwoud. De grote woudreuzen ston den toen nog aan de kant van de rij weg. Op deze weg en in die duisternis kon je nog tegenkomen een zwarte panter, een "tijger" (d.i. de ocelot die ze tigri-kati noemen), een grote harige miereneter van wel 1 m. hoogte, wan neer hij zich opricht, en ongeloofwaar dig een kikker van wel 30 a 40 cm hoogte. Bij het wegkruipen, springen kon hij niet, leek het alsof een dikke baby wegkroop. Zulke dikke dijen had hij. Was deze eetbaar, dan had je een lekkere portie swieké. Deze kikker be hoort tot de grote soort Pipa-padden (Bufo marinus). Het wijfje draagt de eitjes op de rug. Bij de paring wordt de legbuis van het wijfje op de rug gedrukt en met het loslaten van de eitjes op de rug worden deze ver mengd met het sperma van het man netje. Later verlaten de kleine donder- kopjes het lichaam van de moeder. Zelfs mijn schoonmoeder - oma Calbo - kon haar ogen niet geloven bij de aanblik van deze grote pad. Een kodok bangkong was er maar een dwerg bij vergeleken. Daarna met het veer over de Boven Cottica-rivier. Toen gold deze nog als de smalste veerverbinding ter wereld, totaal 90 m. breed. Over de geasfal teerde weg Paramaribo-waarts. We rijden dan door het dorp Taman- redjo. Aan weerszijden van de weg de huizen van de Javanen. De naam van het dorp spreekt voor zichzelf. Huizen variërend van bilik (gedèk) tot stenen, lage woningen of huizen op neuten. Maar altijd met een schoongeveegd erf met de verschillende vruchtbomen en bloemen, zoals kembang sepatoe anga lampoe S.), kembang merak kréré-kréré S.), kembang kenikir géna, de heilige bloem voor de Hin doestanen, zoals de melati voor de Javanen), en de kembang goendoel stamvaste, de bloem der liefde voor de creool). Zelfs in de bloemen een kleine United Nations. Zoals ook in het gedicht "Wan Bon" (Eén Boom) van de dichter Dobroe, pseudoniem van de onderminister van Cultuur, R. Ravoles. Van de vruchtbomen vallen op de mangga, de broodbomen - soekoen en kloeweh, maar vooral de nangka katahar door de Hindoestaan ge noemd). Als gorie en als rijpe vrucht onvervangbaar voor de Javaan en de Indo. En zo bereiken we dan na 140 km gereden te hebben Meerzorg met aan de overkant, gescheiden door de bre de Suriname-rivier, Paramaribo. Om 07.30 uur bereikt ons het geluid van de sirene van het Politie Hoofd Bureau, wat er nu, na 25-2-'80, niet meer is. Zovele keren heeft het ons heerlijk in de oren geklonken, maand na maand, jaren lang. Teken van het einddoel van onze trip. Ook was het dan tijd, dat we konden oprijden naar het veer. Het grote veer de "Maratakka", goed voor 40 auto's. Bij het oprijden werden we aangehou den door het geroep van de veerbaas: Dok, moeilijkheid! Een vrouw is bezig te bevallen in mijn stuurhut. Ze was op weg naar het hospitaal in Paramari bo. Een Javaanse! De auto geparkeerd en vlug met de trommel instrumenten en een jerrycan naar boven de stuur hut in- En ja hoor, daar lag op de "sta len" vloer de aanstaande moeder, die haar eerste baby moest baren. Geflankeerd door een mbah (een oude nènèk), zeker haar grootmoeder of de doekoen baji en nog een andere Ja vaanse medepassagiere. In dit tafereel spreekt de gotong-rojong gedachte. Neergeknield bij de jonge vrouw stelde ik me voor als de dokter. Dus: "odjo isin bik, akoe dokter, kowe ta re- wang." (Wees niet verlegen, ik zal je helpen). Benen even uit elkaar (me- kangkang) om te zien hoever ze is. Het hoofdje was reeds zichtbaar, maar ook de ontlasting kwam mee. Vlug oude kranten gespreid en zo lief, het oude vrouwtje trok van onder haar sarong haar onderjurk uit om die op de kranten te leggen. Zo zal het kind dan toch zacht ter wereld komen. Wat ook gebeurde. Maar nu moeilijkheid nummer twee! Geen schaar. Via een raam van de stuurhut naar mijn vrouw, Maud, beneden op het dek geroepen of ze een schaar bij zich had. "Ja, een nagelschaar". "Is ook goed!" "Geste riliseerd" met wat eau de cologne (misschien wel 4711), werd die door mijn zoontje Koert van 6 jaar gebracht. Zo worden kinderen al vroeg gecon fronteerd met dit mooie gebeuren. Met deze nagelschaar werd de navel streng doorgeknipt, hopende dat de tetanusbacil hier niet bij is. Nageboor te kwam ook vrij spoedig en zo was de bevalling achter de rug. En nu de finishing touch. Het jongetje werd ge kleed in de nieuwe hansop van de ted dybeer van Koert. Als gegoten. De jonge moeder heb ik op het buitendek verder afgewassen met het water, dat ik in de jerrycan bij me had op elke lange tocht, en verder is ze door mbah en die andere behulpzame vrouw aan gekleed. De naamgeving is spoedig geregeld. Hij zou naar mij genoemd worden, namelijk Benjamin met als roepnaam MIN. Zoals men hier altijd goklustig is, heeft één van de helpsters gauw een lot gekocht. Laat haar toch 100,trekken! In 1973 kwamen we terug in Suriname. Bij onze eerste tocht Paramaribo-Albi- na ontmoetten we dezelfde veerbaas. Bij onze begroeting was het eerste dat hij me zei: "Dok, Uw zoon Min is nu al een grote jongen." In stilte dank te ik God, dat Hij het kindje behoed had voor naveltetanus, wat in de meeste gevallen de dood kan zijn voor menige pasgeborene. Deze bevalling heb ik altijd ervaren als de mooiste uit mijn praktijk. BEN DE LANG is specialist op het Verre Oosten en biedt nog steeds de laagste tarieven naar Indonesië aan Retour AMSTERDAM JAKARTA f 1.800,— NU OOK AANTREKKELIJKE TARIEVEN NAAR CALIFORNIË I I Geen risico: U betaalt de reiskosten pas bij ontvangst van Uw tickets, (slechts 10% deposito bij de boeking). Laan van Meerdervoort 291 Tel.: 070 - 63 83 67 DEN HAAG Singel 486 - 1017 AW Tel: 020-23 74 84 AMSTERDAM BUITEN KANTOORUREN De heer F. Schirmer - Tel.: 075- 17 07 80 of de heer J. T. G. Vaessen - Tel.: 045 - 21 33 04 21

Moesson Digitaal Tijdschriftenarchief

Moesson | 1980 | | pagina 21