moessQn
BIJ DE VOORPLAAT
NAIK SEPEDA PADA SUATU HAR1 MINGGU
"Op de fiets gaat alles wel langzaam
maar toch nog behoorlijk hard".
Rutger Kopland
Sterker nog dan toen ik heel jong al mijn eerste (tweede hands) fiets kreeg,
heb ik tijdens ons rondtrekkend verblijf (ik was samen met mijn in Batavia ge
boren zoon) in Yogyakarta ervaren hoe die onvolprezen tweewieler de wereld
verruimde en onze gezichtseinder wegschoof naar ongedachte mogelijkheden.
Dagenlang hadden we lopend, af en toe ook rijdend met colt en betjak, Yogya
afgesjouwd; dat gevoel van verruimende hergeboorte kregen we op bij een
Indiër gehuurde damesfietsen van zwaar kaliber, natuurlijk van Hongkongse
makelij (merk "All Steel") compleet met dubbele velgremmen en een voor ons
zitvlak nogal pijnlijk - want te breed en doorzakkend zadel, gewend als we zijn
aan het ranke zeteltje op de racefiets. In handen gekregen overigens tegen
vertoon van alleen maar een paspoort en ook dat bleek eigenlijk niet nodig,
in tegenstelling tot wat op Bali gebruikelijk, zonder vooruitbetaling van een
garantiebedrag.
We verlaten op een zondagochtend
Yogya in zuidelijke richting. Rechts
langs de weg een niet meer in gebruik
zijnde spoorlijn van de voormalige
N.I.S., een spijtige vaststelling.
Evenals langs de weg naar Kota Ge-
deh ook hier een groot aantal steen-
houwerijtjes met hun hele voorraad
graftomben en sarcophagen (kijings?)
tot aan de wegbermen uitgestald. Over
al kan je ze op de kerkhoven zien, die
langwerpige stenen dozen met de op
de uiteinden staande sierstukken; die
met een - zoals ik het maar noem -
bloemachtige vorm voor een moham
medaan en een kruis voor een chris
ten.
Er heerst een zondagse stemming van
rust en ontspanning. Vrolijke en
schertsende kwinkslagen (wat is de
Javaan daar toch sterk in en voor
zover wij het kunnen verstaan nooit
kwetsend of onhebbelijk) krijgen we
achterna vanuit buurtjes en kampongs;
"hello sir" en "wèr you go", zijn niet
van de lucht.
In Bantul een bedrijvige, roezige, toch
bedaarde drukte. De omgeving van
het station is kennelijk de kern van
een levendige gemeenschap, het nog
aanwezige stationsemplacement is ge
heel bedekt met tikars waarop ge
dorste padi te drogen ligt. Af en toe
de schelle kreet van een vrouw om
een op de padi beluste, met de poten
achteruit harkende, ajam weg te jagen.
Bij het eerstvolgende kruispunt voorbij
het stadje verlaten we de naar de
zuidkust doorgaande hoofdweg en
slaan linksaf richting Imogiri. We rij
den in oostelijke richting op een smal
le landweg, eerst tussen dicht bewoon
de kampongs, overschaduwd door ho
ge bamboestoelen. De zwakke wind
laat de bladeren lispelen en trillen, de
zon schiet bewegende lichtplekjes voor
ons op de weg, een kleine kat met
een korte geknakte staart scharrelt
weg in een slokan, op de bale-bale
onder een èmpèr zitten een paar kin
deren met een oude nènèk. Ze lachen
wat ongelovig en nieuwsgierig tegen
ons, twee voorbij komende blanda's op
een fiets is geen dagelijks tafereel.
Verderop, "de polder in", wordt ons
links en rechts een wijder uitzicht be
nomen door hooggepluimd suikerriet.
Het is hier doodstil; geen ander ge
luid dan dat van een wegsliffende ka-
dal onder de halfmans hoge stekelige
struik van een si-kejut met zijn rose
bloembolletjes of de schuchtere triller
van een djangkrik in het gras; en dan
toch ineens, hoewel de dag nog lang
niet naar de avond neigt, het scherp
krassende rèt-nong, rèt-nong van een
tonggèrèt ergens hoog in een boom.
Bij de eerstvolgende viersprong mid
den in een kampong verwekt onze
komst nogal wat opschudding. In wa-
rungs en grote groepen pendjuals viert
men op alle vier de hoeken de zondag.
Het is er levendig en gezellig temidden
van de geuren van houtskoolvuurtjes,
vruchten en etenswaren onder het al
les overkoepelend dak van zwaar
schaduwrijk groen. We bevinden ons
op een knooppunt van een met op
schriften en pijlen aangeduide militaire
route uit de tweede politionele actie.
Ik heb het gevoel me hier zo beschei
den mogelijk te gedragen maar er
blijkt geen enkel teken van wrevel of
vijandigheid, integendeel, zoals vrijwel
overal is men toeschietelijk en nieuws
gierig, zodat ons onder gejuich, ge
lach en vooral veel scherts de weg
wordt gewezen naar Imogiri. We gaan
recht door, nu over een ongeplaveide
kleiweg en staan na enige honderden
meters onverwachts voor een rivier
bij een uit hout opgetrokken soort van
wachthuisje met een galerijtje en een
loket. Vanaf de vrij hoge oever kijken
we neer op de krachtige stromende
sungei Opak en een daarover - lijkt
wel door de bevolking - van palmstam-
men, bamboelatten en vezelkoord ge
maakte brug. Aan het loket betalen
we 15 rupia's, het tarief voor een fiet
ser; voetgangers betalen 5 en brom
mers en scooters 25 rupia's.
Het lijkt nogal een waagstuk met de
fiets aan de hand de brug op te gaan
maar deze blijkt, hoewel bergojang
en kontang-kanting, sterk en buigzaam.
We vragen ons wel af wat er van
overblijft bij zware watergang of ban
djir. Aan de overkant lopen we door
een ketella-aanplant naar het tolhuis
je, knus gelegen onder een zware
nangkaboom aan het begin van een
rustiek pisanglaantje. Verderop ligt
het laantje in de volle zon die het om
ringende groen in al zijn schakeringen
heldere kleuren geeft; een overtrek
kende wolk legt er hier en daar ver
schuivende donkere plekken op. De
trosaren van de rijpende padi bewegen
verdroomd heen en weer, we ruiken
de geur van het bijna oogstrijpe graan
en een enkel pisangblad, door een
ONAFH. IND. TIJDSCHR., 25e JAARG. No. 6
Verschijnt de 1ste en 15e van
iedere maand.
Opgericht door
TJALIE ROBINSON (1911-1974)
ZOEKT OP BASIS VAN DE NUTTIGE
ERVARINGEN IN DE GORDEL VAN SMA
RAGD NIEUWE INTERESSEN IN NEDER
LAND TE WEKKEN VOOR DE TROPEN-
GORDEL.
Prins Mauritsl. 36, 2582 LS 's-Gravenhage.
Telegramadres: Robinson BV Den Haag.
Tel. 070 - 54 55 00 54 55 01 - Postgiro 6685
of A.B.N. Den Haag Rek. No. 51.56.15.730.
Uitgave: Publ. en Handel Mij Tjalie Robin
son BV.
Directie: L. Ducelle
Prijs per nummer f 2,50
Abt. voor Nederland en Europa:
kwart, 14,halfj. f 28,jaar 55,
Abt. buiten Europa (zeepost): jaar f 62,50
Abt. buiten Europa luchtpost:
Australië en Nw. Zeeland 102,50, Indone
sië, Zuid-Afrika, Zuid Amerika, Maleisië,
Singapore en India f 86,50; Canada, Ver.
Staten, Suriname en Antillen f 74,50.
Het correspondentie- en betalingsadres voor
Amerika is Mrs. R. Cohen-Top. 13740 Avion
Drive, La Mirada, California 90638, Telef.
213-941-8682.
PLEASE I Uw check op naam stellen van
Mrs. R. Cohen en NIET op Moesson of
Tjalie Robinson BV. In USA niet bekend!
Abonnementen bij vooruitbetaling.
Advertenties kunnen zonder opgaaf van
redenen geweigerd worden.
De directie behoudt zich het recht voor om
bepaalde redenen abonnementen te be
ëindigen of aanvragen te weigeren.
Redactie: J. H. Ritman, L. Ducelle
Eindredactie en opmaak:
Ch. J. Manders en L. M. Boon
Met bijdragen van o.a.
Dr. H. J. de Graaf, Poirrié, Rogier, Harryet
Marsman, Ems I. H. van Soest en vele
schrijvende lezers.
Administratie/Boekhouding:
Th. M. A. Scheulderman
Abonnementen: Mevr. E. van Hout-lntveld
Advertenties: Mevr. I. Boon
2