Indo Muziek
Vele liedjes uit Tempo Doeloe schijnen vandaag hun renaissance te beleven.
Ik vind het moeilijk om al die liederen en de verschillende genres waarin ze
worden uitgevoerd onder één noemer te plaatsen: het is een afwisseling van
(oude en nieuwe) krontjong, moderne Indonesische muziek, typische Ambon-
nese liederen en het specifieke Indo-genre. Gemakshalve wil ik daarom maar
de naam "Indo-krontjong" hanteren.
Bij de platenwinkels is de bak "kron-
tjong/hawaii" of "folklore" in de loop
der jaren nooit helemaal leeg geweest.
"Heimwee naar Insulinde", (De Fretes),
"Terang Bulan" (Luhulima), "Beautiful
Hawaii" (Wairata) zijn altijd de vaste
kern geweest van het Indo-programma.
Met name de elpees van Wairata en
Luhulima worden met de regelmaat
van de klok opnieuw uitgegeven. Het
is echter jammer dat de (mijns inziens)
beste platen van George de Fretes
(Indonesian Folklore en Krontjong Min
strels) na de eerste produktie nooit
meer een release hebben gehad. En
kele van de mooiste krontjongmelo
dieën blijven daardoor verborgen voor
hen die deze platen niet hebben. Dit
geldt ook voor de zwarte schijven die
er slechts korte tijd de platenbakken
mede gevuld hebben. Ik noem er en
kele
"de Nachtsirenen" (Guus Becker), de
eerste elpee van "Lief Java" (Leo Spel,
Hugo Dumas, miss Toetie en Guus
Becker), "Sinar Surya" (Gijs Pattiwael,
Miss Tina), "Toegoe" (Jacob Quiko),
Coy Pereira, Orkest Maroeti, De Ever
greens met Annie Cherie e.a.
Speciaal wil ik noemen de elpee
"Krontjong music from Indonesia" die
in de zestiger jaren bij Philips uit
kwam. Met o.a. de nummers "Air Laut",
"Moritsku" en "Penawar Duka" is dit
een van de mooiste en best opgeno
men krontjong-asli platen. In de "Mata
Hari" serie die in de zeventiger jaren
door Dureco werd uitgebracht waren
verschillende nummers van deze plaat
op de elpee "The real krontjong" op
genomen. Jammer, jammer dat de
meeste van bovengenoemde platen bij
de platenmaatschappijen ongebruikt
blijven liggen en dat men zich be
perkt tot het steeds weer uitgeven van
dezelfde (maar overigens goede) pla
ten. Maar wie weet wat de toekomst
brengt.
Terug naar het begin. Er is een nieuwe
belangstelling voor de Indo-muziek.
Of dat te danken is aan de pasar ma-
lams, Massada of een commerciële
stunt laat ik hier buiten beschouwing.
Met de dubbelelpee "liedjes uit het
mooie Indië van weleer" zijn door Bo-
vema verschillende oude en nieuwe
platen bijeen gebracht. Dit album is
een mooi bezit maar de selectie had
toch wel wat zorgvuldiger kunnen ge
schieden. De tweede magnifique elpee
van "Lief Java" (met o.a. "Indië bij
nacht" en "Krontjong Brantas") is
door EMI weer uitgegeven (koop hem
vlug anders is die ook weer weg).
Verder hebben Rosy en Andres (alweer
enige tijd geleden) de plaat "pasar ma-
lam souvenirs" verdienstelijk volge-
KRONTJONG EN INDO-MUZIEK
Ralph Boekholt, zelf een fervent
krontjongmuziek liefhebber, heeft
beloofd ons geregeld op de
hoogte te houden van wat er op
dit gebied te beleven valt. Er
is nog geen krant of periodiek
in Nederland die de moeite
heeft genomen zich met deze
vorm van muziek bezig te hou
den, ondanks het feit dat er
toch een aardige belastingcent
aan verdiend wordt.
Ralph kan u met zijn tips helpen
een keus te maken bij de aan
koop van platen en cassettes,
maar omgekeerd kunt U hem dat
ook. En RB speelt die tips via
deze rubriek weer aan anderen
door. Kan een zeer informatieve
en onderhoudende rubriek wor
den. Ajo.!
hebt u wellicht gelezen dat ik rondloop
met het plan om de echte krontjong
platen opnieuw te laten uitgeven. Helpt
u mij daarbij met suggesties, titels etc.
Het liefst schriftelijk. Daarmee kan ik
misschien iets bereiken bij de platen
maatschappijen. Alvast bedankt.
RALPH BOEKHOLT
Ook bij Moesson verkrijgbaar:
"PASAR MALAM"- Lp
22,90 porto 3,—
"PASAR MALAM"- casette
24,90 porto 2,40
TOKO MOESSON - DEN HAAG
zongen met aanvaardbare moderne ar
rangementen en begeleiding. De stijl
van deze plaat (en ook sommige num
mers) is onlangs geïmiteerd door het
nieuwe Indische duo Rudy en Mabel,
een plaat die bepaald geen diepe in
druk maakt. Met het album "Manisé"
heeft Rudy van Daim een IJzersterke
comeback gemaakt terwijl Andres met
zijn plaat "Ramé ramé" een leuke bij
drage geeft aan de hedendaagse In
dische muziek; met name zijn "Ben
gawan Solo" is heerlijk modern ge
arrangeerd (maar hoor ik daarin niet
het ritme van het door de Indonesiërs
veel gebruikte lowrey-orgel?)
Verder is daar de plaat "Pasar Ma-
lam": een verzamelelpee van veelal
nog actuele nummers maar toch met
twee uitschieters, nl. het onvergetelijke
"Mijn iboe" van Ben Snijders en het
door Lydia gezongen "Send me the
pillow", een lied dat je meteen doet
denken aan de tijd van de Indo-band
jes. Overigens is onder dezelfde titel
"Pasar malam" in de jaren zestig door
Fontana ook een plaat uitgebracht
waarop o.a. Belloni nog te horen is.
Als laatste wil ik wijzen op de elpee
"Beautiful Islands", uitgebracht door
Killroy. Ook dit is weer een verzamel
plaat (een "must" voor de liefhebbers)
van bekende nummers.
Veel Indo-muziek dus maar helaas heel
weinig (eigenlijk helemaal geen) echte
originele krontjong.
In grote lijnen heb ik in deze eerste
bijdrage de stand van zaken weerge
geven met de wetenschap echter dat
ik onvolledig ben. Gaarne ontvang ik
uw opmerkingen, aanvullingen etc. Tot
slot dit: in Moesson van 15 oktober
LÊRÊK
Kent u deze vruchtjes nog? Het is Lêrêk
(Jav.) of Rerek (Soend.), de boom komt
overal in Indonesië voor, want de lerek-
vruchtjes zijn op elke pasar te krijgen. In
Oost-Java zeiden we "klerek", maar als u
die naam zoekt in welk Indisch plantenboek
ook dan zoekt u vergeefs. De botanische
naam is Sapindus Saponaria, Sapindus be
tekent "Indische zeep" (Sapo sabon
(Port. Maleis) savon (Frans).
Bij de afwasbak en het afdruiprek herinner
ik me steevast het lege sardineblikje met
een paar lêrêks. Kokki kreeg er glazen en
vette schalen blinkend schoon mee. Mijn
moeder waste er haar fijne sarongs en
zijden blouses mee. "Stink zuur" vonden
de kinderen en je had dan ook niet de
minste behoefte zo'n lêrêk in de mond te
steken. Niet ongevaarlijk, de saponinen die
het schuim (net zeep) maken, breken rode
bloedlichaampjes af.
Maar de lêrêk is de veiligste zeep die u
zich wensen kan, geen bijtende alcalische
werking. Ideaal om uw Yogy's zilver en
sieraden mee schoon te krijgen. Een vruch
tje in lauw water, even schuim er uit kneden
en de voorwerpen of textiel erin spoelen.
We hebben bij toko Moesson een voorraad
je Lêrêk, vers uit Indonesië. Kwartje per
vrucht. Ze zijn erg lang houdbaar, in potje
bewaren, wel buiten bereik van grijpvinger-
tjes zetten.
12