MM M
9
INDO IN HOLLAND ZONDER HEIMWEE
INTERVIEWS
Veel belangstelling voor maar ook veel
animo om zich voor "Kennen wij el
kaar" te laten interviewen. Wij hopen
dat wij ieder op zijn/haar tijd aan het
woord kunnen laten en voor zover mo
gelijk de meeste van deze interviews
persoonlijk te kunnen maken. U kunt
zich voor deze "kennismakingen" blij
ven opgeven, hoe meer gegadigden
hoe beter. U hoeft geen beroemdheid
te zijn, noch over buitengewone gaven
te beschikken om in Moesson te ko
men. Voor ons tellen in de eerste
plaats uw ervaringen, uw inzichten,
want al pratend ontdekt u misschien
bepaalde aspecten in uw leven die de
moeite waard zijn door te worden ge
geven aan het nageslacht.
Geeft u zich schriftelijk op voor een
interview en vermeldt daarbij eventu
eel ook uw telefoonnummer.
Wij zenden u een vragenlijst toe. Aan
de hand van de beantwoorde vragen
werken wij het interview uit en bellen
u, indien nodig op om nog wat bij te
praten.
Het kan ook zijn dat wij u persoonlijk
komen interviewen.
Aan deze interviews werken mee Ems
van Soest, Ralph Boekholt, Charles
Manders en behalve ikzelf, misschien
ook nog vele anderen die best zin
hebben om op te schrijven wat een an
der te vertellen heeft. Dat kan zoals ik
in het eerste artikel al zei, iemand uit
de familie, een kennis of misschien een
kennis van een kennis zijn.
Ook Rogier in Indonesië is bezig met
interviewen. Wie doet het in Amerika,
Brazilië, Australië, Canada, Spanje, de
Antillen? Overal ter wereld zijn In
dische mensen en abonnees van Moes
son.
Enfin, hoe deze kennismakingen zich
zullen ontwikkelen, zal in de komende
Moessons blijken. We zijn erg nieuws
gierig, U ook?
LILIAN DUCELLE
Redactie
Prins Mauritslaan 36
2582 LS 's-Gravenhage
Zesentwintig jaar woont en leeft hij al in Nederland:
Max Andries Paul Jonathan. Geboren in Bandoeng op 28
juni 1933, zoon van een Indische moeder en Indonesische
vader. Pa Jonathan, ambtenaar bij de Staatsspoorwegen,
kwam uit Depok, de oranjegezinde christelijke Indonesische
besloten gemeenschap ten zuidwesten van Jakarta. Met
name de oranje-gezindheid heeft een stempel gedrukt op
de opvoeding van Max: hij werd de Nederlandse richting
ingeduwd: geen Maleis praten, Hollandse verhaaltjes en
Hollandse boekjes. Op jeugdige leeftijd werd Max al ge
confronteerd met oorlog en het daaruit voortvloeiend ge
brek aan materiële behoeften. Ook deze jaren van armoede,
die hij met zijn ouders, broer en zus doormaakte in Depok,
hebben de indentiteit van Max beïnvloed alsmede de Ber-
siaptijd, die het gezin Jonathan in een kamp in Bogor deed
terechtkomen. Totaal berooid kwamen zij daar uit, waarna
zij naar Djakarta togen.
Daar nam Pa Jonathan het besluit om naar Holland te gaan
én om tevens alle banden met het verleden - zij het zon
der wrok - te verbreken.
In Groningen doorliep Max met succes de Zeevaart
school. Vanwege een verminderd gezichtsvermogen werd
hij echter later afgekeurd. Thans is hij reeds enkele jaren
PTT-ambtenaar, te Amsterdam.
En daar heb ik hem ontmoet.
"Ben je Indo Max?"
"Ja, en ik wil dat zijn ook. Maar ik ben eigenlijk geen Indo
van de "eerste generatie": ik droom niet van Indië, ik heb
geen heimwee en ik word niet lyrisch als ik Krontjong hoor".
"Voel je je een Hollander?"
"Nee, en ik wil dat ook niet zijn; Indo wil zeggen halfbloed,
het om kunnen gaan met twee werelden. Ik voel me thuis
in Holland; als ik bijvoorbeeld op vakantie ben kan ik
heimwee krijgen".
"Waardoor voel je je Indo".
"Ik kan er niet omheen dat ik Indo bén. Daarom verdiep ik
me bijvoorbeeld in de Indische geschiedenis d.m.v. het
lezen van boeken en het voeren van gesprekken. Ik doe
die dingen echter niet vanuit mijn gevoel maar zuiver ver
standelijk. Verder besteed ik veel tijd aan tennis en bad
minton".
"Het Indo (willen) zijn zonder een emotionele band met het
verleden, is dat te rijmen?"
"Ik geloof wel; maar je moet niet vergeten dat ik geen
prettige jeugdherinneringen heb: oorlog, armoede en een
sterk Hollands georiënteerde opvoeding; dit laatste betreur
ik achteraf. Maar ik ben een Indo in Holland, zonder heim
wee maar met herinneringen aan het verleden."
Max zittend in het midden, tussen familie in Depok op vakantie
in Indonesië, zomer 1980.
"Assimilatie en Integratie, Max?"
"Je moet met beide benen óf in Holland óf in Indonesië
staan, anders verdrink je. Je moet hier geen clan vormen.
Omdat ik echter al op oudere leeftijd hier ben gekomen
zal ik zelf nooit voor honderd procent kunnen assimileren."
"Je hebt een Hollandse vrouw; heeft dat invloed op je Indo
zijn."
"Ongetwijfeld, je bent je er misschien extra van bewust dat
je toch (onbewust) met een andere cultuur te maken hebt
en misschien is zo'n relatie wel een rem op je Indo zijn.
Met een Indische vrouw zou ik wellicht anders zijn
"Je bent tweemaal naar Indonesië gegaan, waarom?"
"In 1978 gewoon uit nieuwsgierigheid, kijken hoe het was.
Dit jaar zijn we gegaan omdat Indonesië toevallig ons
reisdoel was, geen bewuste keuze dus. Maar voor ik ging
heb ik wel overwogen om een paar lessen Bahasa te
volgen".
"En hoe, toen je op Halim uitstapte?"
"Je voelt "njeng" door je ziel, je voelt je toch thuis en ik
sprak Maleis alsof ik nooit anders gedaan had."
Selamat Djalan Max I
RALPH BOEKHOLT
9
