DE MINDERHEDEN
BOEKBESPREKING
VERLAAGD IN PRIJS
Een boek over de problemen van en rond de 600.000 mensen hier te lande die
in de ogen van de autochtone Nederlanders als vreemdelingen worden be
schouwd: Chinezen, Indo's, gastarbeiders, Surinamers, zigeuners etc., èn dat
gaat over de 13,5 miljoen Nederlanders die soms (vaak) zeer grote moeite heb
ben te aanvaarden dat die vreemdelingen zich hier gevestigd hebben is eindelijk
geschreven en verschenen. De schrijver, NRC redacteur Peter Schumacher,
geeft eerst een historisch overzicht van de redenen waarom de verschillende
groepen kwamen, welke problemen ze meebrachten en hoe de overheid al dan
niet voor een zogenaamde tijdelijke opvang zorgde. (De redenen voor de mas
sale komst van Indo's naar Nederland worden in dit overzicht jammer genoeg
niet erg duidelijk gemaakt). Daarna behandelt de schrijver verschillende pro
bleemgebieden als huisvesting, werk, gezin en onderwijs. In het laatste hoofd
stuk worden de (groeiende) spanningen geschilderd tussen de minderheden en
de meerderheid terwijl aan het slot van het boek een uitvoerige opgave wordt
gedaan van publikaties en organisaties die zich op het gebied van de minder
heden bewegen.
Dit boek zou eigenlijk verplichte stu-
diestof moeten worden voor alle scho
len, sterker nog, voor alle Nederlan
ders. Want eindelijk is er dan een
boek waarin de redenen voor de aan
wezigheid van vreemdelingen (een
juiste benaming, ook voor de Indo's)
op een rij, toegelicht en verklaard
worden. Men kan nu eindelijk te we
ten komen wat die "zwartjes" hier al
lemaal te zoeken hebben. Een veelvoud
van interessante en belangwekkende
informatie geeft dit boek en het is een
verademing om erin te lezen dat het
in Nederland wel eens zou kunnen
komen tot een botsing der identiteiten.
Een logisch iets wordt hardop gezegd
en niet - zoals in het verleden - be
dekt met de vlag der uiterlijke tole
rantie. Niet alleen autochtone Neder
landers (even wennen dat er al ge
sproken wordt van autochtoon) zouden
dit boek moeten lezen maar ook de
minderheden, dus ook de Indo's. Want
laten we eerlijk zijn: Indo's bidden,
smeken en bedelen om erkenning van
de eigen identiteit en verwijten de Ne
derlanders (terecht) ongeïnteresseerd
heid en onwetendheid t.a.v. hun be
staan maar wat weten Indo's bijvoor
beeld van Surinamers of Antillianen
en hun geschiedenis?
Mij beperkend tot hetgeen Schumacher
geschreven heeft over de Indo's (ja
zeker, die worden ook gerekend tot de
600.000 vreemdelingen) kan gesteld
worden dat hij bepaalde punten op de
i's zet. Daarentegen zegt hij ook din
gen die om een nadere uitleg vragen
danwel zonder meer als onwaar be
stempeld kunnen worden.
Verkapte rassendiscriminatie t.o.v. de
Indo's bijvoorbeeld kwam in Indië in
derdaad voor (nu in Holland nog
steeds, RB) maar of de vaak neerbui
gende houding van de Nederlanders
oorzaak ervan was dat Indo's zich nog
kolonialer dan de Hollanders t.o.v. de
Indonesiërs gedroegen is wel erg sterk
uitgedrukt. Dat zou duiden op het af
reageren van frustraties en complexen
en daarvan was geen sprake maar wel
vaak van een gefixeerd zijn op Neder
land en de Nederlanders. En aan die
houding (overigens verklaarbaar wan
neer je bedenkt dat het ging om een
koloniale samenleving in een koloniaal
tijdperk) is het wel te wijten dat Indië
in al zijn facetten aan vele Indo's voor
bij ging terwille van een vermeende
hogere beschaving.
Schumacher moet niet vergeten dat de
juridische gelijkheid van de Indo aan
de Hollander voor vele Indo's reden
was om zich ook als Hollander te ge
dragen en dat die "status" hun toe
komst zou bepalen.
"De reden dat over de positie van de
Indische mensen zo zelden indringend
en voor een breed publiek werd ge
schreven zou wel eens op een taboe
kunnen berusten. Dat het zo'n gevoe
lig onderwerp betrof, met name in de
jaren 1945-50 zou blijken uit de "be
kentenis" van de journalist Van Mau-
rik dat hij (Van Maurik) nooit heeft
willen schrijven over de misdragingen
van bruine Indische Nederlanders uit
angst te zullen discrimineren", aldus
Schumacher. Een dergelijke uitleg is
voor mij nu complete onzin. De enige
reden waarom nooit echt over (de
situatie van) de Indo geschreven is
ligt in de beruchte ongeïnteresseerd
heid van de Nederlanders, dezelfde
Nederlanders aan wie zovele Indo's
zo graag gelijk wilden zijn (mijns in
ziens de grootste fout die de Indo's
ooit hebben gemaakt). En dat er spra
ke was van misdragingen van de Indo's
is een grove, laffe en vooral hypocrie
te beschuldiging. En wanneer gespro
ken wordt over de jaren 1945-50 mag
en moet niet even vergeten worden
dat er toen wel sprake was van een
oorlog. Maar ja, die woedde ver weg.
Volgens Schumacher is de belangrijk
ste rem op de met trots gepropageer
de "volledige en geruisloze integratie
van de Indische-Nederlanders" het ge
voel van onrecht geweest. Onrecht,
aangedaan door de Nederlandse over
heid als gevolg van het dekolonisatie
proces. En het grootste onrecht zou
dan het achterstallige KNIL-soldij zijn.
En het tweede onrecht zouden de Ne
derlandse dovemansoren zijn t.a.v. de
Pacific-oorlog.
Natuurlijk is het zo dat deze twee za
ken pijn deden en doen, maar het
meest wezenlijke wordt vergeten, na
melijk het intrieste feit dat een heel
volk, i.e. de Indo's, in een paar jaar
compleet met vaak niets werd over
geplant, ontheemd en verbannen. En
dat is wel wat anders dan een paar
luizige centen. En die exodus is de
reden dat Indo's in een boek bespro
ken worden samen met Surinamers,
gastarbeiders, zigeuners en andere
minderheden.
Uit het boek kan geconcludeerd wor
den dat er inderdaad geen echte ge
gevens over de Indo's bestaan: hun
aantal, moeilijkheden, wensen, trau
ma's, toekomstvisie etc. Schumacher
stelt terecht dat het interessant zou
zijn om te onderzoeken hoe de tweede
en derde generatie Indo's aankijken
tegen bijvoorbeeld de andere minder
heden.
Koop en lees dit boek en oordeel zelf
over de waarheden en halve waarhe
den. Verwacht niet dat het boek enkel
gaat over Indo's, integendeel, zij ko
men er in vergelijking met de Surina
mers en Molukkers bekaaid van af
maar dat zal wel als compliment be
doeld zijn omdat Indo's beschouwd
worden te behoren tot "geïntegreer
de" minderheden (maar zoals bekend,
het onderscheid tussen schijn en wer
kelijkheid is vaak moeilijk te zien maar
het bestaat wel).
Het feit echter dat de Indo's hoe dan
ook behandeld worden in een boek
dat handelt over in Holland levende
minderheden doet mij oprecht deugd.
Ik zie dat als een stuk erkenning. Mijn
deelneming gaat uit naar de Indische
Kulturele Kring waarvan op blz, 14 van
de statuten gezegd wordt dat "zij
streeft te komen tot een zinvolle inte
gratie in de Nederlandse samenleving
en dat zij het afwijst om gerekend te
worden tot de etnische minderheden".
R.B.
"De minderheden", Peter Schumacher
19,50, porto f 3,verkrijgbaar bij
Boekhandel Moesson.
op een gustig tijdstip! Nu ook bereik
baar voor de minder dikke beurs.
'AUTOPIONIERS IN INSULINDE'
(KRETA SÈTAN)
door F. F. Habnit
De eerste auto's in het oude Indië.
Een belangrijk stuk historie en do
cumentatie, voorzien van meer dan
250 foto's.
Eerst f 55,
NU f 29,50, porto 5,50
Eveneens in prijs verlaagd
"HET INDISCH AVONTUUR
TEGEMOET", door Dr. W. Mooy
Als Officier van Gezondheid naar
Nederlands Indië. Geïllustreerd.
Eerst f 16,90
NU f 8,50, porto 1,90
30
