l
Vrede zij U allen
<:Tïlalam <Sunyi
KERSTMIS EN KERSTGEBRUIKEN
Kerst is het feest bij uitstek waarbij
de gedachten teruggaan in het ver
leden. Misschien komt dat door de
boom, de brandende kaarsjes of de
(schijnbaar) onverklaarbare rust die de
mens in de kersttijd vervult. Misschien
ook door het "Stille Nacht" dat je
toch elk jaar weer en al zolang hoort.
En wanneer je met gepeins weer in
het verleden vertoeft (iets waar je als
Indo weinig moeite mee hebt) en je
de dingen ziet die je de rest van het
jaar al dan niet veilig opgeborgen met
je meedraagt, kom je tot rust. Je beziet
de dingen die voorbij zijn en omdat
alles voltooid verleden tijd is komt er
een glimlach, zij het soms met een
ietwat bittere trek, om de mond omdat
je je er dan extra van bewust bent dat
zoveel al voorbij is en dat alles voorbij
gaat. Zo verzonken in gedachten (door
velen ten onrechte "sentimentaliteit"
genoemd) wordt het heden "relatief
Tegen de achtergrond van het verleden
lijkt het heden zo simpel, kaal en saai.
Maar het kaarslicht, de sneeuw en de
luidende klokken sporen je aan om
het deze dagen gezellig te maken: de
gordijnen gaan dicht, de lichtjes aan
en al het koude, vervelende en alle
daagse wordt buitengesloten. En zo,
binnen bij de boom en bij elkaar rijpt
plots het veel bezongen "good will to
men". Men beziet de naaste met wel
willendheid, met een zekere vertede
ring haast.
En dan wordt de vergevingsgezindheid
geboren, iets dat je hoopvol t.a.v. het
nieuwe jaar doet stemmen. En wan
neer je dit alles ervaart, je luistert
naar het Stille Nacht èn je staat stil
bij het hoe en waarom van de Ge
boorte van 1980 jaar geleden dan
viert U Kerst. Zet dan al het lekkers
op tafel, ontsteek de kaarsjes, komt
allen tesamen, Vrede zij U allen
R.B.
ik wegdromen en niet eens merken, dat
Ibu mijn handen zal vatten: "Euleuh
Kaseb, je huid is blank en je ogen
zijn grijs, maar je hart is als een twee
ling en nu ben je één van ons, blijf
mijn zoon, blijf, ik zal goed voor je
zorgen en laat je moeder hier niet al
leen." Mijn ogen zullen zich met tranen
vullen en ik zal haar horen zeggen:
"Esoek Batoesh,, esoek dan(Mor
gen Batoesh, morgen dande
woorden zal ik niet meer horen, o Ibu.
Morgen, zal ik mij afvragen, wat mor
gen, waarom morgen? Er zal geen
morgen meer zijn, want die is altijd in
mijn hart gebleven, als pijn. Door mijn
troebele blik zullen jullie zijn als schim
men, gebarend gelijk een wajangspel,
die bij het schijnsel van de pelita op
het witte doek, verhalen vertolken van
het verleden, dat ook eens mijn wereld
Malam sunyi, malam suci
Sang Sabda, i lahi
Turun dari tahta surgawi
Firman Bapanya di penuhi
Sang Sabda menjelma
Malam sunyi, malam suci
Lahirla di bumi
Putra Allah, Putra Maria
Untuk bahagia dunia
Hormat Allah Putra
Hormat Allah Putra
Malam sunyi, malam suci
Senyuman Sang Bayi
Tanda cinta Allah BapaNya
Pintu surga telah terbuka
Yesus mahacinta
Yesus mahacinta
Malam sunyi, malam suci
Utusan surgawi
Sampaikan berita gembira:
"Jangan takut, para gembala,
Sudah lahir Kristus
Sudah lahir Kristus".
was.
JAN WEITES
In tegenstelling tot de tijd van het Paas
feest, die veel eerder vaststond, is de
viering van het Kerstfeest van veel
latere datum: men wist immers niet
de nauwkeurige datum van de geboor
te van Christus.
Het oudste document waaruit men kan
opmaken, dat Kerstmis reeds in 336
op 25 december werd gevierd, is de
kalender van Philocalus, waarvan de
definitieve redactie uit 354 dateert. De
kerk in het westen stelde kort na het
concilie van Nicea (325) een feest in
ter gedachtenis van het feest van de
Verlosser. Hoewel de moderne histo
rici van mening zijn, dat de data 25
december en 6 januari (Driekoningen)
niet berusten op een historische tra
ditie, is het zeer aannemelijk, dat de
kerk belangrijke redenen had juist de
ze data te kiezen. In het oosten begon
men pas later in de 4e eeuw de ge
boorte van Christus in december te
vieren, maar de nadruk bleef daar veel
meer liggen op het feest van 6 januari,
de Epiphania (Gr. Openbaring) van
de Verlosser aan de Drie Koningen.
Dat de datum van 25 december werd
uitgekozen voor de viering van Chris
tus' geboorte, hangt tevens samen met
het feit dat in het oude Rome op die
dag het feest van de overwinnelijke
zon (sol invictus) werd gevierd. Zo
doende kerstende de kerk dit feest tot
de geboortedag van Christus, de nieu
we zon. In de Germaanse landen ver
drong het Kerstfeest het oude Joel
feest bij de midwinterzonnewende, al
bleef die laatste naam in de Scandina
vische landen tot op heden in gebruik.
Een niet meer weg te denken attribuut
bij het tegenwoordige kerstfeest is de
kerstboom. De opgesierde kerstboom,
zoals zij die kennen, is een uit Duits
land afkomstig gebruik, dat pas om
streeks het midden van de 19e eeuw
Nederland binnendrong. In Ned.-lndië
deed de kerstboom enige tijd later,
toen het gebruik in het moederland
algemeen in zwang was gekomen, haar
intrede. De kerstboom stamt waar
schijnlijk uit het Germaanse midwinter
feest, maar werd met name reeds in
de middeleeuwse kerstspelen geker
stend tot symbool van Christus als de
nieuw geplante levensboom.
CH.M.
5
