Tayuban en Redjeki
Hier danst hij gracieus mee met de tayuban op muziek van de
gamelan en kreeg er een hartelijk applaus voor. Zal het werkelijk
redjeki brengen
Helemaal links ziet U onze Ambassadeur, de heer Van Gorkom,
aan het diner van een echte gudeg uit een bèsèkje. Dat siloh ging
hem niet gemakkelijk af I
Toen de Ned. pers meldde dat de heer Van Gorkom tot de
nieuwe Ambassadeur in Indonesia benoemd was, werd
vooral de hoop uitgesproken dat van hem verwacht werd
dat "hij eraan zou meewerken dat het Ned. Bedrijfsleven de
kansen die nog in Indonesia lagen niet zou verspelen". En
ik hoor van zowel Indonesische als Nederlandse zijde dat
onze Ambassadeur werkelijk onvermoeid werkt aan deze
taak!
Eind vorig jaar, tussen Kerst en Nieuwjaar, zag ik hem en
zijn echtgenote toevallig in Kotagede. Waar hij als gast van
Aji Damais, met een hele groep vnl. Westerlingen, drie da
gen oude Javaanse kuituur bestudeerde. Drie dagen werd
men bij Kotagedese families ondergebracht om zo het "au
tochtone leven" van nabij mee te maken. (Aji Damais, zo
werd mij verteld, is één van de weinige jonge Indonesiërs
met wérkelijk groot historisch en kultureel besef. En hij
werkt keihard en met veel enthousiasme om alles te ver
zamelen, te conserveren en uit te dragen. Vooral aan zijn
Westerse vrienden. Aji is o.a. ook de stuwende animator
geweest van het schitterende Batikmuseum in Jakarta).
Tijdens deze dagen hoorde ik van één van de inwoners
van Kotagede dat men eigenlijk een beetje "maloe" was
omdat in de meeste huizen waar de gasten logeerden de
sanitaire toestanden nu niet direkt aangepast waren aan
de moderne Westerse gebruikenMaar dit werd door
de meeste deelnemers juist "ontzettend enig" gevonden!
Alles werd tijdens deze dagen zo "historisch en Javaans"
mogelijk gedaan. Overdag reed men in andongs naar be
zienswaardigheden en picknicte men uit meegebrachte
bèsèkjes. En 's avonds werd men in één van de vele prach
tige art-deco pendoppos van Kotagede getracteerd op oude,
typische Javaanse dansen met gamelan-begeleiding. Men
zat gewoon op tikars op de grond en hoewel de meeste
Westerse gasten nogal wat moeite hadden met dat "siloh",
lieten ze zich het diner van een prima Yogyanese gudeg
goed smaken.
De laatste avond was er na het diner een zg. "tayuban", de
Javaanse versie van de Sundanese "ronggèng". Het volks
geloof zegt dat het dansen met een ronggèng redjeki brengt.
(En in Solo moet de Mangkunegara minstens één tayuban
als bijvrouw hebbenI) Zo'n tayuban moet nomor satu
goed kunnen zingen en verder moet ze een ongelooflijk
groot repertoir uit het hoofd kennen. Als iemand uit het
publiek uitgenodigd wordt ten dans via de "parkan", de
volgman van de tayuban (een soort van "dame de com
pagnie" zullen we maar zeggen) roept de parkan, als de
slendang door de uitgenodigde aangenomen wordt, een be
paald nummer af (5 of 19 of zo), dan weten ronggèng en
orkest welk nummer en welk lied gebracht moeten worden.
Al deze informatie kreeg ik van Aji Damais en toen ik een
week later wat foto's van deze avond aan de Ambassadeur
gaf en hem dit vertelde, antwoordde hij verbaasd dat hij
hier niets van wist maar gewoon "aanvoelde" dat hij de
uitnodiging van de tayuban niet kon weigeren
Straks in februari krijgt Jakarta bezoek van het schip "Hol
land Expo", een drijvende expositie van de Ned. Industrie.
En hopelijk brengt deze juiste feeling van onze Ambassadeur
werkelijk veel geluk voor de komende Holland Expo I
ROGIER
OVER HET KERSTNUMMER
"Naar aanleiding van het zeer interes
sante artikel van de hand van Dr. H. J.
de Graaf in het Kerstnummer wilde ik
U het volgende meedelen. Zelf- ben
ik in 1886 geboren, bezocht de Lagere
School in Semarang (1892) en Loema-
djang (1896, hoofdonderwijzer Zegers
de Beyl, daarna de hr. Schuit). In
1898 vertrokken wij naar Nederland,
waar ik op een particuliere meis
jesschool kwam. Ik was in geen
enkel vak "achter" en kon gemakkelijk
meekomen. Ik wil hiermee aantonen dat
het onderwijs dus reeds in 1892 in In-
dië op hoog peil stond, ook in kleine
plaatsjes als Loemadjang.
Ook het artikel "De Puzzel" in hetzelf
de nummer vond ik uitstekend, ik heb
het herhaaldelijk in gesprekken met
anderen te berde gebracht. Op deze
leeftijd (94) mijn leven overziend, zie ik
de legkaart zeer duidelijk gemarkeerd,
telkens een stukje gevonden dat paste.
Het uiteindelijke resultaat is, dat elk
leven middels een "legkaart" het nodi
ge heeft door te maken, om tenslotte
op oudere leeftijd het geheel of bijna
het geheel te kunnen overzien. Het
vlugger of langzamer vinden heeft altijd
een reden. De hele som van het leven
komt erin naar voren, waarop men dan
met voldoening terug kan zien, wan
neer men de legkaart bijna of geheel
heeft kunnen afmaken, al naar zijn of
haar tijd gekomen is".
M. VAN DER MADE-KLEIN
FEMINA - KARTINI
Twee van de beste damesbladen in
Indonesië. Uitstekende artikelen, mo
de, recepten, kinderrubrieken en nog
veel meer aardig Indonesisch nieuws.
Een ideale manier om land en taal te
leren kennenl (beide bladen in de
Bahasa Indonesia).
Prijs f 7,porto 4,per blad.
BOEKHANDEL MOESSON
3
