Meester Cornelis tussen 1910 en 1955
Wanneer de Bataviaan lopend langs Kramat en Salemba de trambaan volgde
en langs de K.W. Ill voorbij de grens Matramanlaan kwam, merkte hij alras dat
hij in een andere gemeenschap kwam. Meester Cornelis! Eerst wat grote heren
huizen als verlenging van Salemba, dan de Berenlaan met op de hoek de oude
politiepost. Dan ineens ter rechter (westjzijde als maar officierswoningen tot
de grote woning van de garnizoenscommandant, waar de militaire kapel 's a-
vonds na de rondgang de "taptoe" blies onder de feërieke fakkelverlichting.
Ter linkerzijde o.a. de Soos, de R..K. Kerk, waar een tijd lang pater of "Paatje"
van Bekhoven zijn eenvoudige maar hartroerende preken hield, de Eur. Lagere
School, nog een hoofdofficierswoning en de in de volksmond geheten "Sekola
Kampret". Deze Militaire School (voor o.a. cadetten), werd zo genoemd omdat
op de zoldering honderden vleermuizen huisden die door een dakvenster in en
uit vlogen naar de diverse vruchtentuinen waar Meester om beroemd was. Ter
rechterzijde na het huis van de garnizoenscommandant nog wat burgerhuizen
van bekende Meesterse Indische families en dan ineens bij een verbreding van
de postweg het zgn. Nieborgcomplex met een en al bedrijvigheid. Hier wil ik
het over hebben als voorbeeld hoe een aanpakkende Hollandse jongen met
handelsgeest en geheel Indisch voelend het door dik en dun steeds wist te
rooien.
Wij noemden reeds de naam Nieborg.
Ik volsta met de volgende gegevens.
Geboren in Nederland in 1876, trok hij
voor het vervullen van koloniale ver
plichtingen in 1895 naar de Oost waar
hij omstreeks 1908 uit de dienst trad.
Hij was inmiddels gehuwd met een In
donesisch vrouwtje, bekend om haar
werklust en gastvrijheid en ook door
haar 12 kinderen.
Bij het verbrede deel direct noord van
de spoordijk vestigde zich Paatje Nie
borg. Hij had in de militaire samen
leving gemerkt dat er voor de Euro
pese Jannen, behalve de cantine en
dagverblijven-,verder feitelijk niets
was. Hij richtte spoedig een particulier
militair tehuis op waar burgers ook
toegang hadden, dus een eenvoudige
soos met restaurant, biljart en niet te
dure dranken en dikwijls muziek. Meer
naar binnen kwamen tennisbanen. Vlak
bij zijn huis kwam het bioscoopgebouw
"Centraal" met weldra een grote toko
Nieborg er naast. Spoedig werd dit
uitgebreid tot een goed uitgaanscen
trum met een echt restaurant. Door al
die drukte van mensen was het hier
dus een vaste plaats geworden voor
taxi's, delemans en sado's en eerder
nog ebro's (weet U nog voor 1 gulden
een uur rijden met 2 paarden voor 4
of 6 mensen). Ook door dit centrum
karakter kwam er spoedig een post
kantoor bij. Kortom hier ontmoette men
beide Europese bevolkingsgroepen. In
1928 kwam op het open stuk tussen
woning en spoordijk nog een gelegen
heid voor een clubhuis met biljart en
vergaderzaaltje, goed voor verenigin
gen van rond 25 mensen. Hier ook
vond de oprichting plaats van de
K.J.B. Meester Cornelis, met mij als
eerste voorzitter, Paatje van Bekhoven
als geestelijk adviseur en Pietje Hooy-
donk, bondsspeler van VIOS als voet
baltrainer! In de malaise rond de jaren
dertig had Nieborg kans gekregen een
zgn. failliete venduzaak over te nemen.
Binnen enkele maanden na de overna
me en reorganisatie floreerde de zaak
als de beste. Behalve vendukantoor
werd het ook een verhuur- en verkoop
kantoor. De Europese bevolking met
een 50% vlottende militaire inslag,
had steeds wat nodig en men kon er
altijd terecht, want Paatje Nieborg had
steeds oor voor de moeilijkheden van
anderen. Hij liet ze nooit zitten en
omgekeerd zij hem ook niet en dat was
juist zijn kracht.
Zakelijk en goed. Hij had ook geen
bezwaar dat enkele Indonesische ver
kopers stalletjes voor zijn toko en bij
de bios hadden. Het mes sneed toch
van twee kanten.
Vandaar dat het Nieborgcomplex het
centrum voor de komende en gaande
man of vrouw was. Hier lag het hart
van Meester. Natuurlijk werd Nieborg
in de 2e wereldoorlog opgepikt door
de Jappen. Maar na terugkomst uit het
kamp begon hij alles weer op te
bouwen.
De aankomst van Hollandse jongens
(van wie een er met een van zijn doch
ters trouwde) gaf een nieuwe impuls
aan het bedrijf. Later trok hij voor een
welverdiende rust naar Holland waar
hij in 1962 (86 jaar oud) overleed. Zijn
kinderen, voor zover nog in leven, nu
tussen de 40 en 73 jaar oud, zullen
hem gedenken als een strenge en op
voedende vader, gesteund door een
echte lieve vrouw-, van wie tenslotte
het hele huishouden afhing.
Paatje Nieborg kon "geld maken", al
les lukte, ook elders in Weltevreden
had hij belangen. Waar anderen faal
den was het een uitdaging voor hem
om te slagen. Velen zullen zich hem
nog herinneren als raadsman en als
vrind. Dat was hij ook van mijn ouders
en schoonouders en later ook van mij.
Dat goede oude "Mèstèr" van Jan
Boon en ook van
JACK S.
REISGIDSEN EN
BAHASA INDONESIA
Kunst en kuituur van Java, Sumatra, Bali
en Sulawesi - Een prachtig geïllustreer
de kunst-reisgids uit de Cantecleer-serie,
een helder overzicht biedend wat Indo
nesië aan rijke kuituur te bieden heeft.
f 36,f 5,porto
Gids voor Bali - door H. J. Hoefer
De officiële gids van het eiland Bali, rijk
geïllustreerd met kleurenfoto's en infor
matieve tekst, f 35,5,porto.
Indonesisch op reis - door mevr. Th. S.
Legiman Karjawidjaja M A. Een praktisch
boekje om zich op re'is snel verstaan
baar te kunnen maken.
f 7,90 f 2,10 porto.
Indonesisch voor toeristen - door J. Muh.
Arsath Ro'is. Grondbeginselen van de
Bahasa voor op reis.
12,f 2,porto.
Kamus Belanda-lndonesia - door Drs.
Victor L. Leander. f 13,50 2,10 porto.
Bahasa Indonesia voor beginners - door
Drs. Suci Hartini Kuntoro
f 14,50 f 2,10 porto.
Op reis naar Indonesië - door J. Domini-
cus. Een uitstekende reisgids met vele
illustraties en veel informatie over land,
volk en historie, f 19,75 f 4,porto.
Reisgids voor Indonesië - door A. Bürk-
ner. 22 uitgebreide beschrijvingen van
eilanden en steden, met praktische in
formatie alsmede bezienswaardigheden,
geschiedenis etc. f 5,75 2,10 porto.
Verkrijgbaar bij Boekhandel MOESSON
Als je ze wilt fotograferen zijn ze allemaal de leukste thuis I (foto: Rogier)
5
