Nieuws uit Indonesië
VAN EEN WEEKEND, GOEDE MUZIEK
EN LEKKER ETEN
personeel vermaant en vriendelijk
knikt naar nieuw binnen gekomen gas
ten. De open haard brandt romantisch
en op het verhoogde podium tussen
de palmen begint een hawaii-gitaar
zachtjes 'The Royal Hawaiian Hula' te
spelen en een stem door de micro
foon zegt 'Goedenavond dames en
heren, u kunt thans luisteren naar de
'Suara Instana'. De muziek zwelt aan,
mijn rijsttafel voor een persoon wordt
gebracht en ik waan me in een paradijs,
mijn weekend was begonnen en ik
voelde me goed.
Het is lang geleden dat ik zulke goede
krontjong- en hawaiimuziek heb ge
hoord. John (gitaar), Peter (hawaii-gi-
taar/saxofoon), Pim (uke, bongo's) en
Roy (bas) de Fretes vormen samen
de 'Suara Instana', een magnifique
ensemble dat speelt in de stijl van de
beroemde broer George. Het is bijna
een hemelse ervaring om in een zo
passende omgeving 'Melambai lam-
bai' te horen en 'Terang Bulan', 'Sari-
nah', 'Saputangan' en nog veel meer
prachtige liederen. En als je zo zit en
je luistert dan kan je niet anders dan
opkomende gedachten over assimila
tie wegspoelen met een slok tjendol.
Tevreden ging ik naar huis, om de
volgende avond de 'Suara Instana'
weer te volgen, nu in Rotterdam in
restaurant 'Archipel' aan de West-
blaak. Deze gelegenheid, die geleid
wordt door de heer Y. Wong, is qua
inrichting een stuk minder maar het
eten is er net zo lekker en de be
diening is uitstekend. Niet op een
podium maar midden in het restaurant
speelde de 'Suara Instana' ook hier
de sterren van de hemel en de oma
die dicht bij mijn tafel rokok kretek
zat te roken, scheen zich ook stil te
amuseren.
Ik heb me uit, nog nooit zo thuis ge
voeld.
R.B.
"The Suara Instana". Ze spelen sedih.
Wanneer de lucht grijs is, de regen
weer eens valt, de trein weer overvol
is, je moe bent maar het ook eindelijk
weer vrijdagavond is, dan is het een
verademing om in de gang van een
nog onbekend restaurant te staan waar
je beleefd welkom wordt geheten, je
jas wordt aangenomen en de klanken
van krontjong je tegemoet komen. Het
is alsof de dagelijkse sleur als bij
toverslag wijkt. Je voelt je weer lang
zaam mens worden.
Iets dergelijks gebeurde mij onlangs
toen ik de trappen besteeg die leiden
naar restaurant 'Surabaja' aan de
Korenmarkt te Arnhem. Dit eethuis,
dat gerund wordt door de gebroeders
Holwerda, geeft je door zijn sfeer- en
smaakvolle inrichting, de goede be
diening en het heerlijke eten het ge
voel dat je in een voorbije wereld,
waar het leven goed was, terechtge
komen bent. Gezeten aan een strate
gisch geplaatst tafeltje met een bran
dende kaars kon ik de dingen gade
slaan. Bedrijvig heen en weer lopende
obers, in black and white gestoken,
smakelijk etende klanten, een gewich
tig doende man die zijn gezin mee uit
heeft genomen, een lastige dame die
niet tevreden is met de plaats van
haar tafel, een van de gebroeders
Holwerda die ietwat zenuwachtig rond
loopt of alles goed gaat, af en toe zijn
Jabotabek: Groot-Jakarta
Wij in het industriële westen merken
het zo niet, maar in de onderontwik
kelde landen worden de steden steeds
talrijker bevolkt. Terwijl men onze gro
te steden eer ziet krimpen dan groeien
valt in de Derde Wereld het omge
keerde te constateren. In alle geval
len is de hoofdoorzaak dezelfde? het
voor agrarische produktie beschikbare
land groeit nu eenmaal niet, verbeterde
landbouwmethoden maken mensen
overbodig, het aantal der "opgezete
nen" groeit steeds. Een angstaanjagen
de voorspelling van demografen in
dienst van de Verenigde Naties luidt,
dat de helft van de wereldbevolking
bij de eeuwwisseling in steden zal
wonen. Om U een voorbeeld te geven?
Mexico-stad zal dan 31 miljoen in
woners tellen, dat is meer dan de be
volking van de Benelux, Nederland,
België en Luxemburg bij elkaar. Want
de grote stad, al bestaat zij in de Der
de Wereld grotendeels uit krotten
wijken, biedt toch altijd nog kansen
die op het platteland niet meer blijken
te bestaan. Wij kennen dit verschijnsel
in Indonesië: Jakarta, in 1940 nog een
lief stadje met rond een half miljoen
inwoners telt nu zeven miljoen inwo
ners. Wanhopige pogingen van de vo
rige gouverneur van het "bijzonder
gebied", Ali Sadikin, om de stroom te
stuiten bleken in de praktijk een
lachertje, met name het verbod tot ves
tiging.
Men heeft nu een oud plan van dezelf
de bestuurder voor de dag gehaald,
lezen wij in een uitvoerig artikel, aan
het verschijnsel van de overbevolking,
in de NRC/Handelsblad van 21 maart,
gewijd. Voor wat Jakarta betreft: de
prognose van de VN-deskundigen
luidt? 16 miljoen (dat is dus meer dan
de bevolking van Nederland) in de
volgende eeuw. Indonesische deskun
digen zijn wat bescheidener maar re
kenen toch op tien miljoen. Wij citeren
nu uit het stuk dat Gadis Rashid over
de toekomst van Jakarta schreef het
volgende:
"Toen ook de voorgenomen geboor-
tenregeling niet tot het gewenste re
sultaat bleek te leiden, werd er door
Ali Sadikin een geheel nieuw project
gecreëerd, dat de naam Jabotabek
meekreeg - een woord dat is samen
gesteld uit de beginletters van de
deelnemende plaatsen Jakarta, Bogor,
Tangerang en Bekasi.
Door deze drie steden, die in een
straal van 40 tot 60 km rond Jakarta
liggen, in het stadsplan op te nemen
zonder aan de administratieve gren
zen en de daarbij behorende facilitei
ten te tornen, hoopt men nu de be
volkingstoeloop af te dammen.
Met behulp van een grootscheeps
bouwprogramma steeft men ernaar de
bewoners van de dichtbevolkte buur
ten van de hoofdstad ertoe over te
halen zich in deze 'Randstad' te ves
tigen. Jabotabek zal een shuttle-trein
verbinding krijgen om de bewoners
(lees verder volgende pagina, bovenaan)
4
