Besettingskroniek 1942-1945 (15)
Een overzicht van de gebeurtenissen buiten de kampen op Java en elders,
verzameld uit kranten, brieven, dagboeken enz.
3 Oktober 1944
Het gewezen lid van de Raad van In-
dië, Dr. van der Plas, zegt in een
lezing in Amerika dat minstens 500.000
Indonesiërs door de Japanners uit Ja
va zijn weggevoerd. Van 3000 uit Java
afkomstige Indonesiërs op het eiland
Noemfoer (Nieuw Guinea) werden
maar 260 door de geallieerden in leven
aangetroffen en dit groepje was uitge
teerd en de dood nabij.
4 Oktober 1944
In de Java Shimbun onthult een Ja
panse officier dat als leiders van de
Soekarèla (Vrijwilligerskorps) in het
begin vooral antiwesterse elementen
werden aangesteld.
8 Oktober 1944
Er zijn in Batavia vechtpartijen tussen
Indo-Europese jongens en Indonesiërs
geweest. Wie begonnen is is niet meer
te achterhalen. Beweerd wordt dat ze
ook Dahler onder handen hebben ge
nomen. Intussen hebben de Indo-jon
gens die weigerden soldaat te worden
(volgens sommigen 90%) een nieuwe
oproep van Dahler gekregen. Ze zit
ten met hun koffertje te wachten om
opgepakt te worden. De Japanners
hebben blijkbaar op dit massale ver
zet niet gerekend en hebben geen
plaats waar al die jongens kunnen
worden opgesloten.
10 Oktober 1944
Volgens de Japanse krant telt de Sei-
nendan (Indonesisch Jeugdkorps) in
Batavia 550 leden en in Soerabaja 200
leden.
13 Oktober 1944
De Japanse reactie op de eerste boven
West-Java door de geallieerden uitge
worpen strooibiljetten is het organi
seren van een cursus voor het maken
van contra-propaganda onder de mas
sa. Dus een indirecte erkenning dat
de papiertjes een grote indruk hebben
gemaakt.
14 Oktober 1944
De naderende inval van de Amerika
nen in de Filippijnen heeft de verdedi
ging van Java acuut gemaakt. De eer
ste maatregel van de Japanners is het
aanleggen van voedselvoorraden in
West-, Midden- en Oost-Java. Uit de
Japanse kranten blijkt steeds weer dat
er grote twijfel bestaat aan de houding
van de Indonesiërs bij een invasie.
15 Oktober 1944
Naar aanleiding van de vechtpartijen
zijn een aantal Indo-Europese jongens
opgepakt. Dahler vraagt nu niet meer
om een uitspraak pro of contra Japan
maar om "samenwerking", waarover
in de Indo-Europese gemeenschap
heftig gediscussieerd wordt.
17 Oktober 1944
In de Java Shimbun verschijnt een
groot tegen Van der Plas gericht ar
tikel waaruit opnieuw het succes van
de strooibiljetten blijkt waaronder zijn
naam staat.
20 Oktober 1944
De Japanners hebben volgens berich
ten in hun kranten de Amerikaanse
vloot voor de zoveelste maal vernieti
gend verslagen (o.a. door het tot zin
ken brengen van 11 vliegtuigcarriërs,
ettelijke slagschepen enz.). Maar nie
mand gelooft het meer ("het is alle
maal bohong"). De Java Shimbun geeft
overigens toe dat de propaganda op
de kampongbevolking weinig invloed
heeft gehad. Een Japanner die al tien
tallen jaren op Java heeft gewoond
schrijft dat veel Indonesiërs nog leven
in de "vredige sfeer" van de vooroor
logse Hollandse tijd. Ook waarschuwt
hij tegen het te veel vergelijken met
de Nederlanders (dit zou als een com
pliment kunnen worden opgevat).
Boven Bogor zijn door Nederlandse
vliegtuigen tijdschriften uitgegooid met
een beschrijving en foto's van de be
grafenis van L. Djajadiningrat en bij
zonderheden over de slechte behan
deling van de bevrijde Indonesiërs.
21 Oktober 1944
De Amerikanen zijn geland op het ei
land Leyte in de Filippijnen. Bij deze
mijlpaal zegt President Roosevelt o.a.:
"We shall free the enslaved peoples".
24 Oktober 1944
In de Japanse krant staat een foto van
Soeriomatara, een oom van de Sultan
van Djokja, die als "heilig man" dui
zenden volgelingen heeft. Hij leert dat
Java zich Diponegoro moet herinneren;
zich zelf moet zijn; eenvoud moet aan
vaarden; zich moet verdedigen; zelf
vertrouwen moet hebben en aarzeling
moet afleggen.
Personeelsleden van de Java'se Bank
in Batavia zijn gearresteerd omdat zij
bezig waren pamfletten over te tikken
en te verspreiden.
Kort geleden is in Batavia een samen
komst geweest met Soekarno en Hatta
als sprekers, die beëindigd zou worden
met een opmars naar het paleis om te
bedanken voor de onafhankelijkheids
verklaring. Maar omdat een wolkbreuk
losbarstte bleven de meeste deelne
mers onder de asambomen in de Die
rentuin achter.
27 Oktober 1944
In iedere tonari-gumi (buurtgemeen
schap) in Batavia worden de Indo-
Europeanen volgens de Java Shimbun
onder handen genomen. Hun "ver
waande houding" moet verdwijnen.
Volgens de krant is een stoottroep
gevormd van 300 Indo-jongens ver
deeld over drie groepen van 100. Ver
der voor de zoveelste maal een waar
schuwing aan het adres van Japanners
om niet te flirten met Indische meis
jes.
HOE LEEFDEN WIJ TOEN
(4)
(Herinneringen en anekdotes uit de
bezettingsjaren).
De toestand in de grote steden op
Java wordt steeds slechter. De nood
onder de bevolking is ontstellend. De
doden en stervenden langs de wegen
en op de vuilnishopen, waar ze naar
voedsel gezocht hebben, zijn vaak al
leen gekleed in vellen latexrubber. Al
leen de doden worden elke dag met
vrachtauto's opgehaald, de levenden
laat men liggen. Overal ziet men men
sen met hongeroedeem. Alles wat
enigszins eetbaar is wordt weggehaald,
struiken worden kaalgeplukt, vruchten
zie je nergens meer. En nog steeds is
de bevrijding niet in zicht.
(wordt vervolgd)
"DE VERRE OORLOG" - door Prof. dr. N. Beets
Lot en levensloop van krijgsgevangenen onder de
Japanner. Bersiaptijd, soevereiniteitsoverdracht,
assimilatie in Nederland. Foto's en tekeningen,
480 pagina's.
Omstreeks half mei verwacht. Tot die datum geldt
een intekenprijs van f 45,daarna wordt de prijs
f 56,50. Bestel daarom nu I Telefonisch of schrif
telijk. Ook bij Boekhandel Moesson.
"NIET MEER AAN DENKEN" - Nic Beets
Burma-Thailand 1943 f 17,90 f 4,porto
BOEKHANDEL MOESSON
Fat man in Nagasaki - Dr. J. Stellingwerff
Ned. krijgsgevangenen overleefden de atoombom
f 19,50 f 4,porto.
Daden onder de zon - Augusta Lampe - Verhalen
uit het vrouwenkamp f 22,50 f 4,porto.
Bloemen voor Nippon - Augusta Lampe
Belevenissen tijdens de Japanse bezetting.
f 10,90 2,10 porto.
Een dal in Ambarawa - Han Helfferich-Koch
f 24,50 4,porto.
BOEKHANDEL MOESSON
20
