Bamboe: nuttiger dan nuttig
BINDT UW MOESSON IN
"Mnemosyne" *°°r T-A-DE HAAN
Bewaar uw herinneringen, houdt uw eigen geschiedenis en tempo doe-
loe in ere Voor hen die na u komen zal Moesson een waardevolle
informatie-bron zijn, waard om dus nu zorg aan te besteden.
Met de handige verzamelband zijn de tijdschriften snel, praktisch en
qoedkoop ingebonden. Een simpel systeem met schuifpinnen, die het
inzetten en uithalen van de bladen mogelijk maken.
Prijs per stuk 16,50 porto f 4, ,.„nn
Boekhandel Moesson - 2582 LS Den Haag - Telefoon 070-54 55 00
Een aantal poëtische herinneringen die teruggrijpen naar dierbare tijden.
40 Jaren in Nederlandsch-lndië en Indonesië als medicus, maar ook
andere plekken op de wereld inspireerden T.A. de Haan tot deze
gedachten in gedichten.
Prijs f 19,50 porto f 2,10 BOEKHANDEL MOESSON
Schetsen van de Gouvernementsmari
ne - F. C. Backer Dirks - Een aantal
boeiende verhalen uit de historie van
de Gouvernementsmarine, voorzien
van illustraties, 25,f 6,25 porto.
Syn-Dromen - Annemie MacGillavry -
24,90 5,porto. In de loop der
jaren genoteerde dromen en door de
schrijfster van illustraties voorzien.
Tabee, New York - F. Springer - 6,90
1,45 porto.
De gladde paal van de macht - F. Sprin
ger - f 6,90 2,10 porto.
Bericht uit Hollandia Schimmen rond
de Parula - F. Springer - f 6,90
f 2,10 porto.
BOEKHANDEL MOESSON
Overbekend zijn de verhalen uit ons tropisch verleden over hoe Indonesiërs in
staat zijn een geriefelijke woning te bouwen van bamboe (en atap) zonder dat
daar ook maar één spijker aan te pas komt en hoe men zelfs kerken en k^he
dralen kan bouwen met behulp van bamboesteigers die met tali-doek aan elkaar
gebonden zijn. Maar bamboe blijkt voor nog veel meer te ku"n^ w0^fn 9?"
bruikt dan tot nu toe voor mogelijk werd gehouden. Er is echter nooit ec
wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de kwaliteiten van deze houtsoort en
daarom lopen de bouwers-met-bamboe in de ontwikkelingslanden dikwijls vast
op de vraag: "kan dat nog wel?"
Om een antwoord op die vraag te
krijgen hebben missionarissen in diver
se landen zich gewend tot de TH in
Eindhoven en daar kreeg J. J. A. Jans
sen de taak om het probleem te onder
zoeken.
Zo'n onderzoek begint altijd bij litera
tuur-onderzoek: Wat is er al geschré
ven over dit onderwerp? (dat is alvast
iets wat niet nóg eens gedaan hoeft
te worden).
Janssen kwam tot de ontdekking dat
er eigenlijk niets is geschreven over
de mechanische, de elastische of wel
ke andere kwaliteiten dan ook van
bamboe. Ja toch: Oude handboeken van
het KNIL bleken zeer veel informatie
te geven over het bouwen met bam
boe. Die informatie kwam uit de er
varing die men had opgedaan in de
Atjeh-oorlog. Toen werden er ook
bruggen en dergelijke mee gebouwd.
Al die ervaring is in 1890 op schrift
gesteld en het boekwerkje is nog zo
deskundig dat Janssen er herdrukken
van liet maken die inmiddels zijn ver
spreid onder ontwikkelingswerkers.
In hout is men door wetenschappelijk
onderzoek nu zover dat er niet meer
teveel hout wordt gebruikt en dat men
vrij nauwkeurig weet hoe het met de
veiligheid staat. Dat wilde Janssen ook
Meten en testen
Maar Janssen ging verder. Wat er met
bamboe gebeurt in de derde wereld
is hetzelfde als vroeger in Europa ge
beurde met hout in de bouw. Iedere
timmerman kon best spanten maken.
Hij deed dat net als zijn vader en hij
gebruikte in het algemeen teveel hout,
zonder overigens een idee te hebben
van de veiligheid.
met bamboe bereiken. Maar hij stuitte
al direct op een moeilijkheid: Je kan
hout verzagen tot gewenste dikten en
dus altijd bouwen volgens exacte nor
men. Met bamboe is dat niet zo. De
dikte is niet beïnvloedbaar en boven
dien zitten er knopen in bamboe. De
onderlinge afstand daarvan bepaalt in
hoge mate de sterkte. Dat bracht mee
dat Janssen ongelooflijk veel reken
werk zou moeten gaan doen, maar
door gebruik te maken van een com
puter kon hij die klus klaren.
Om het rekenwerk aan de praktijk te
toetsen werd uit de Philippijnen bam
boe geïmporteerd. Dat gebeurde ove
rigens via het Rijks-inkoopbureau en
de SOS-wereldwinkels.
Janssen heeft met bamboe
gebouwd: complete dak
constructies die in elkaar
werden gezet zoals dat
in ontwikkelingslanden ge
beurt: met sisal en der
gelijke.
Op die wijze heeft Janssen
25 soorten verbindingen
beproefd waarvan vier op
ware grootte. Dat onder
zoek is zo grondig gedaan
dat men nu kan zeggen
dat de mechanische eigen
schappen van bamboe te
berekenen zijn.
Bijgevolg mag de heer J.
J. A. Janssen nu Ir. voor
zijn naam schrijven. Van
zijn proefschrift zal ook
een - vereenvoudigd -
boekje worden gemaakt
ten behoeve van de ont
wikkelingslanden.
Een acht meter overspannende
dakconstructie van bamboe in
een test-opstelling bij de TH
Eindhoven. Deze ene over
spanning bleek al sterk ge
noeg om een gewicht van 1500
kilo te dragen.
12
