BIJ DE VOORPLAAT (foto R. L. Mellema)
DE KLEINE WAARHEID
26 JAAR BOODSCHAPPEN
1-2 AUGUSTUS IS HET LEBARAN
^ICepada óeluruh pembaca *E)ndomóia kami,
3Cami mengucapkan <5efamat cLlari ^Qaya
*E)dul ^-itri!
Kortgeleden zag U op de TV een
prachtige documentaire van de BBC
uit de serie "Spiegel van Azië" over
de godsdiensten, waarbij Bali met het
Hindoeïsme onder de loupe genomen
werd. Ongetwijfeld zullen alle Indische
mensen de godsdienst erbij genomen
hebben, maar in de eerste plaats ge
noten hebben van de overweldigend
mooie opnamen van het overweldigend
mooie Bali.
"Bali is het mooiste eiland van de
archipel" zal touristisch bekeken wel
een juiste uitspraak zijn. Beter ge
zegd: het fotogeniekste eiland, alles
schijnt te staan, te groeien en te bloei
en om er een fototoestel op te rich
ten. Al houdt U Uw apparaat onder
steboven met de lichtbron pal van vo
ren, dan nog komt er een mooi plaatje.
Laat staan wanneer er een uitgelezen
groep cameramensen van de BBC aan
het werk gaat. Het vreemde was dat
ik (ik heb er een jaar gewoond) koud
bleef bij al die schoonheid, als ik me
niet witheet ergerde aan bepaalde toe
standen, de mentaliteit, de gewoonten
en de hele showbiz van dit Volendam
van Indonesië. Klapperbomen en
sawahs kunnen dan magnifiek en drie
dimensionaal gedrapeerd liggen, van
de Barong en de Rangga kreeg ik de
kriebels en van het "tjekketjekketjek-
ketjek" van de Apendans kende ik de
woorden nu wel uit mijn hoofd.
Dit is niet het echte Bali, zeiden de
liefhebbers, dat echte Bali ligt buiten
de straal van 10 kilometer van de
touristentrekpleisters. Dat is waar, ook
dat Bali heb ik gekend, want wie de
schrale streek ten noorden van Taba-
nan in een open jeep door rijdt, terwijl
de kogels van de snipers om je oren
fluiten, de spanning in de kampongs
daar te snijden is en je de waarschu
wing krijgt altijd op je hoede te zijn
en nooit met minder dan 5 man op
pad te gaan, die leert een ander Bali
kennen. Een Bali dat kon zijn als alle
andere plekken in Indonesië in die
angstige tijd van 1947. Of de Noord
kust tussen Gilimanuk en Singaradja
en dan een beetje de bergen in. Een
verlaten, spookachtig, dor land, soms
als een Afrikaanse steppe, soms als
een door een uitbarsting geteisterd ge
bied, waar de bus doorheen jaagt om
dat bijna niemand er uit- of instapt, dat
is ook Bali. En dan voorbij Singaradja
afbuigend naar Tianyar en Kubu, waar
het vriendelijker en "Balischer" wordt,
zodat je het gevoel hebt dat je weer
naar huis gaat, dat is óók Bali.
Jaren geleden stond ik in Voorburg
op een stukje onbebouwd terrein dat
dienst deed als parkeerplaats. De kin
deren waren bij (de toen nieuwe) Mac-
Donalds hamburgers gaan kopen en
ik wandelde met de hond heen en
weer. Het drizzelde al de hele dag en
de grond was drassig en vies. Op ge
geven moment keek ik omlaag omdat
ik de modder tussen mijn open san
dalen voelde dringen. Tot mijn ver
rassing zag ik dat ik tussen varentjes
stond, of iets dat op bosvarentjes
leek. Ineens schoot zomaar een prop
in mijn keel, omdat ik moest denken
aan de varens en de modder van
Sampit. Dierbaar Sampit? Weineen, er
zijn opwindender plekken op Borneo
om herinneringen aan te hebben. Het
was de dierbaarheid van de herken
ning, een gevoel dat rechtstreeks door
gaat naar je hart.
Niet wonderschoon, niet betoverend,
niet onvergetelijk is dit plekje Indo
nesië op onze voorplaat. Een stuk
privé-sawah van een kampongbewo
ner, omzoomd door wat vruchtbomen.
Pisang, papaja, misschien mangga en
sawoh. Wat ketella en kaladi, lantoro,
katjang en katjang pandjang. Meer
niet. Duizenden plekjes in Indonesië
zien er zo uit, je loopt er voorbij heus,
je gaat er niet speciaal voor staan om
te fotograferen, je kunt aan de gang
blijven. Er is zoveel mooiers, bijzon
ders, om in kleur te schieten. Alles op
deze foto is groen, wat heb je daar
nu aan? Daarom kan ie ook net zo
goed in zwart-wit worden afgedrukt.
De waarheid zwart op wit. De kleine
waarheid die een geheim blijft voor de
daargeborene, waar geen tourist ooit
achter zal komen. ,D.
Met dit nummer gaat Moesson zijn 26ste jaargang in. Is 26 jaar oud of jong?
Leeftijd is zo'n relatief begrip. Voor een paard is 26 jaar oud, voor een mens
is dat jong, voor een auto is het oud, voor een schildpad (in de natuur) jong,
voor een gewoonte (goed of slecht) oud. En voor een tijdschrift?
Beslist is 26 jaar oud voor deze tijd, waar periodieken soms na een paar jaar,
of zelfs na een paar nummers al, zo maar ineens verdwijnen. Dan mogen we
er toch wel trots op zijn, dat we ondanks wat stramheid in de botten, het er
tot nog toe zonder merkbare kleerscheuren van af hebben gebracht. Nu varieert
de leeftijd van onze abonnees van 26 jaar tot drie maal 26 jaar (onze oudste
is 92 I) en die variatie houdt blijkbaar het leven in Moesson.
Wij zijn nog altijd het enige blad in Nederland dat gemaakt wordt door zijn
lezers. Die bepalen de inhoud, die bepalen ook, hoe oud of hoe jong Moesson
zich kan voelen. Als ik naar een vergelijking zoek, dan zie ik ons blad als een
boodschappentas waar iedere twee weken mee geblandjaad wordt. Er zijn een
aantal vaste boodschappen, de noodzakelijke levensbehoeften, brood, rijst,
groenten. Verder de losse ingrediënten maar ook de "lekkere" inkopen, de
liflafjes, de snoeperijen. Een tas vol, een inhoud grotendeels door U bepaald.
En dan mag U zelf weten onder welke categorie U de "boodschappen van
Dr. de Graaf, Rogier, Plantersvrouw, Ems van Soest, J. Balt, Jan Blokker, Poirrié,
Addie en die vele andere vaste bijdragers rangschikt.
Ik sta er toch altijd weer perplex van, dat we onze "tas" iedere keer weer ge
vuld krijgen en nog meer, dat we met ons blandjageld toekomen. Misschien
hebben we soms wel eens de verkeerde spullen gekocht of van een niet zo
beste kwaliteit, nou ja, dat gebeurt met echte inkopen toch ook?
En de boodschappentas zelf? Die heeft Tjalie ons 26 jaar geleden gegeven.
Sterk, tot nog toe maar weinig versleten, maar toch uitkijken voor zwakke plek
ken. Of de bodem het nog houdt, en de hengsels. Misschien is de fleur er wat
af, maar herkenbaar is onze trouwe tas nog steeds, want hij is van degelijke
kwaliteit, daar zorgde Tjalie voor. Hij zorgde in het begin zelf voor de meeste
inkopen, mettertijd droegen anderen het hunne bij.
Met deze 26e jaargang gaat onze wens dat U de Moessontas zult willen blijven
vullen met Uw inkopen. Lichte en zware kost, we moeten er met ons allen van
leven. Dan zal de redactie ook dit jaar zorgen dat bodem en hengsels betrouw
baar zullen zijn.
REDAKTIE
REDAKSI MOESSON
2
