Toko Indra Djaja - Arnhem Besettingskroniek 1942-1945 (17) Voor de tropische rijsttafel. Speciaal assortiment VAMU-artikelen. Sambalans; Babie panggang-saus; Ketjap; Boemboe's enz. enz. Een overzicht van de gebeurtenissen buiten de kampen op lava en elders verzameld uit kranten, brieven, dagboeken enz. 30 November 1944 In Besoeki is midden november "eco nomische onrust" geweest, waarop een algeheel uitvoerverbod volgde. Volgens andere berichten is er een rijsttekort en zijn er moeilijkheden met de rijstafgifte. Pogingen worden onder nomen om de bevolking ander voed sel te leren eten. 11 December 1944 De aan de Chinezen opgedrongen "keibotai" (organisatie ter verdediging van Java) heeft voor hen geen ande re betekenis dan bescherming tegen rampokkers als de toestand kritiek wordt. De Indo-Europeanen zouden graag ook een dergelijke organisatie hebben en hopen dat de Japanners daarvoor Indo's uit de internering zul len vrijlaten. 16 December 1944 Er verschijnen verhalen in de Japanse kranten over verzet en sabotage; ge wezen marinepersoneel onderhoudt kontakten met vijandige onderzeebo ten, er worden signalen gegeven aan vijandelijke vliegtuigen, anti-Japanse biljetten worden aangeplakt en ver spreid, buitenlandse radiozendingen worden afgeluisterd en in bedrijven wordt gesaboteerd. 1 Januari 1945 Tijdens één van de nieuwjaarsvierin gen in Batavia zegt een Japanner tegen de Indo-Europeanen dat zij zich slecht gedragen, geen manieren hebben, on beleefd zijn en geen dankbaarheid tonen. 4 Januari 1945 In de Japanse krant wordt opnieuw heftig gescholden op de "Indo-Jood Dr. van der Plas. Zijn geïnterneer de vrouw wordt er bij gehaald (met foto) maar wat ze te zeggen heeft is "natuurlijk allemaal gelogen". Deze haat heeft van der Plas te danken aan de per vliegtuig boven Java uitgestrooi de pamfletten waar zijn naam onder staat. Van Mook wordt zelden of nooit genoemd. 26 Januari 1945 De Java Shimbun kondigt aan dat In- do-Europese mannen die getoond heb ben niet te willen meewerken zullen wo.rden geïnterneerd. De internering heet tijdelijk te zijn totdat zij hun le ven gebeterd hebben. Het gerucht gaat dat ook Menadonezen zullen worden opgepakt. In Batavia zijn op straat weer de bekende tonelen te zien van jongelui met koffertjes op weg naar stampvolle politieposten begeleid door snikkende moeders en zusters. 28 Januari 1945 De J.S. schrijft dat men begonnen is de grote voorraden suikerzakken aan te spreken om daaruit voor de bevol king pendeks te maken. De grote moei lijkheid is echter dat er veel te weinig naaimachines zijn en dit kan alleen opgelost worden door verplichte in levering. 30 Januari 1945 Boven Midden-en Oost-Java hebben geallieerde vliegtuigen weer pamflet ten en tijdschriften uitgestrooid die volgens de kranten onmiddellijk zijn ingezameld, in Djokja 9000, in de kra ton 500 en in Solo 7000. 12 Februari 1945 Door de laatste geallieerde bombar dementen op krachtinstallaties in Oost- Java is de elektriciteitsvoorziening sterk ingekrompen. In Batavia kost op het ogenblik een ei 60 cent; 1 pisang 15 cent; 1 liter ongedistribueerde rijst 4,50; 1 kilo aardappels 2,50; 1 kilo koffie 10,—; 1 kilo katjang idjoe 6,50; 1 kilo bonen 5,1 ons cacao 2, 1 bosje prei 0,20; 1 lombok 0,05; 1 pond uien 1,85; witte suiker is niet te krijgen; 1 tomaat 0,05; 1 kilo goela djawa 2,—; 1 papaja 3,—; 1 wortel 0,05; 1 kip 10,1 fles klapperolie 3,50. 14 Februari 1945 In Batavia sterven op straat per dag 30 tot 40 mensen. Op Tanah Abang is het lijk van een Indische jongen uit de kali gehaald waarvan handen en voeten waren vastgebonden. De bis schop van Batavia Mgr. Willekens mag sinds enige tijd niet meer in het Ne derlands preken, wel in het Latijn. HOE LEEFDEN WIJ TOEN Eind 1944 en begin 1945 bevond zich in de midden in Bandoeng gelegen strafgevangenis Bantjeuj een groep po litieke gevangenen die tijdens één van de arrestatiegolven waren opgepakt en waaronder zich ook "paatje" Weiss en Dr. Lin bevonden. Na het maanden durende vooronderzoek bij de P.I.D., waar zij merendeels zwaar waren mis handeld en waar zij uitgemergeld en verzwakt vandaan kwamen, lukte het hun in Bantjeuj in korte tijd een uit gebreid net van "duikboten" op te bouwen. Een duikboot was een Indo nesische cipier die (tegen betaling) briefjes naar familieleden in de stad bracht en geld en medicijnen naar binnen smokkelde. Met dit geld kre gen zij o.a. gedaan dat de helper in de ziekenboeg, Samson, die veel be wegingsvrijheid had, de grote drink- waterton vol met gesmokkeld voedsel in de cel liet brengen en dat 's avonds de nachtcipier er op uitgestuurd werd om bij de Chinees tegenover de ge vangenis Foe Yong Hai te gaan halen. Toen later de familie toestemming kreeg beseks met eten aan de poort af te geven was de tijd van honger lijden praktisch voorbij. Deze onder Indonesische leiding staande gevange nis, waar later ook korte tijd vrouwen geïnterneerd waren, vormde toen voor Europeanen één van de weinige gun stige uitzonderingen. (wordt vervolgd) RECTIFICATIE In het onderschrift bij de foto van het Volksraadsgebouw (bij het artikel van Dr. de Graaf, "De Gedung Pancasila in het Hertogspark", Moesson no. 20, pag. 17) is een storende fout geslo pen. De vroegere militaire sociëteit aan het Waterlooplein heette niet "De Harmonie", maar "Concordia". Akkerwindestraat 41, telefoon 085 - 2127 67 "DE VERRE OORLOG" - door Prof. dr. N. Beets Lot en levensloop van krijgsge vangenen onder de Japanner. Bersiaptijd, soevereiniteitsover dracht, assimilatie in Nederland. Foto's en tekeningen, 480 pagina's. Prijs 56,50 5,— porto "NIET MEER AAN DENKEN" Nic. Beets Burma-Thailand 1943 Prijs 17,90 4,— porto BOEKHANDEL MOESSON 32

Moesson Digitaal Tijdschriftenarchief

Moesson | 1981 | | pagina 32