Bexettingskroniek 1942-1945 (15)
Een overzicht van de gebeurtenissen buiten de kampen op Java en elders ver
zameld uit kranten, brieven, dagboeken, enz.
14 Februari 1945
Soekarno heeft een groep Indo-Euro
peanen in het Nederlands toegespro
ken en om hun medewerking gevraagd.
Hij heeft hun de verzekering gegeven
dat ze niet bezorgd behoeven te zijn
over hun positie in een onafhankelijk
Indonesië.
Hun rechten als minderheid zullen wor
den erkend. Zij waren toch ook kinde
ren van het land? Uit de toehoorders
werd o.a. de vraag gesteld of men niet
in een moeilijke positie zou komen als
de Amerikanen kwamen. Daarop heeft
Soekarno geantwoord dat het optreden
van de Amerikanen in de Philippijnen
daartoe geen aanleiding gaf. En wisten
zij niet dat de vooraanstaande families
in dat land allen van gemengd bloed
waren?
15 Februari 1945
In Bandoeng zijn een groot aantal van
de daar nog steeds buiten de kampen
gebleven Europeanen voor internering
opgeroepen. De Japanse kranten schrij
ven dat van de plannen voor het op
richten van nieuwe bedrijven in 1944
niet veel is terecht gekomen.
18 Februari 1945
Er zijn geruchten dat in Blitar enige
honderden Indonesiërs wegens anti-Ja
panse agitaties zijn gearresteerd.
19 Februari 1945
Op Iwo-Shima, een klein eiland in de
Boningroep op 1200 km ten zuiden van
Tokio zijn twee Amerikaanse marine
divisies geland.
1 Maart 1945
Tjokroaminoto schrijft in Asia Raya een
rubriek onder het pseudoniem Bang
Bedjat (splijtzwam) waarin hij de Ja
panners steken onder water geeft. O-
ver mieren die op de rijst afkomen
zegt hij: "daar heb ik helemaal geen
last van maar bij mijn buurman (een
Japanner) krioelt het van de mieren."
10 Maart 1945
De Amerikanen bestoken Tokio met
brandbommen waardoor enorme bran
den uitbreken en 85000 Japanners om
komen. Dr. H. J. van Mook is benoemd
tot luitenant-gouverneur-generaal van
Nederlands Indië. In de kranten staat
dat in Madioen de bevolking de door
de Japanners afgenomen krissen weer
heeft teruggekregen.
1 April 1945
De Amerikanen landen op Okinawa dat
halverwege tussen Formosa en Japan
ligt. De volgende dag treedt de Japan
se regering af.
10 April 1945
In Washington wordt definitief beslo
ten de opmars naar Java niet verder
voort te zetten. De "haasje-over"-tac-
tiek van de Amerikanen, waarbij door
de Japanners bezette eilanden niet
worden veroverd maar aan hun lot wor
den overgelaten, wordt dus ook op de
eilanden van Nederlands Indië toege
past. Voor het dichtbevolkte Java waar
de mensen binnen en buiten de kampen
aan ondervoeding sterven betekent dit
een ramp.
30 April 1945
Het werken aan de verdedigingsgordel
om Batavia kan voor 2,50 worden
afgekocht. Voor de vele daklozen is
dit werk de enige mogelijkheid om niet
van honger om te komen. Tai Thong
in Gang Holle is een van de verzamel
plaatsen waar honderden koelie's sla
pen die 's ochtends met vrachtauto's
naar hun werk worden gebracht.
1 Mei 1945
Australische troepen landen op Poelau
Tarakan in Noord-Borneo.
5 Mei 1945
Bevrijding van Nederland.
25 Mei 1945
De Amerikaanse Joint Chiefs-of-Staff
stellen de invasie op het Japanse
vasteland vast op 1 november 1945. In
de Japanse kranten op Java verschijnen
zeer pessimistische artikelen. Er wordt
openlijk toegegeven dat ondanks alle
inspanningen op Java niets is bereikt.
Ook de propaganda heeft gefaald. "De
schaduw van Holland is blijven han
gen."
3 Juni 1945
Boven Batavia zijn door geallieerde
vliegtuigen weer pamfletten uitgegooid.
19 Juni 1945
Het Amerikaanse hoofdkwartier maakt
bekend dat Nederlands Indië onder
Brits bevel zal komen te staan.
1 Juli 1945
De geallieerden landen te Balikpapan
op Borneo waarbij een zogenaamd
"oliebataljon" wordt ingezet dat even
als op Tarakan de olieproduktie weer
op gang moet brengen. Het is de
laatste landingsactie van de Tweede
Wereldoorlog.
2 Juli 1945
In Batavia worden opnieuw Indo-Euro-
pese jongens opgepakt en in Glodok
opgesloten. Velen sterven daar vóór
het einde van de oorlog.
20 Juli 1945
De Japanners bereiden op Java de
Guerilla-strijd voor. Vooral op Java is
de bevolking door het Japanse wan
beheer er zeer slecht aan toe. Anti-
Nederlandse gevoelens komen bij de
grote massa nauwelijks voor.
6 Augustus 1945
Uit een B-29 van de Amerikaanse lucht
macht wordt boven Hirosjima de eer
ste atoombom afgeworpen.
9 Augustus 1945
De tweede atoombom valt op Naga
saki. In beide steden worden meer
dan 100.000 Japanners gedood en bijna
130.000 gewond. Zonder dit nieuwe
wapen zou het aantal doden en ge
wonden bij de verovering van Japan
en in de door Japan bezette gebieden,
door het langer duren van de oorlog,
oneindig veel groter geweest zijn.
15 Augustus 1945
Keizer Hirohito maakt aan het Japanse
volk bekend dat de onvoorwaardelijke
overgave is aanvaard. De capitulatie
betekent het einde van de Tweede
Wereldoorlog maar nog niet de be
vrijding van de onderdrukte volken in
Zuid-Oost-Azië.
HOE LEEFDEN WIJ TOEN?
ledereen die buiten de kampen is ge
bleven weet dat niet alleen de pro-
Japanse landgenoten maar ook de stille
verraders een groot gevaar vormden.
Stille verraders waren meestal gevan
genen die door de politie werden vrij
gelaten op voorwaarde dat zij hun
landgenoten bespioneerden en aanga
ven. Vóórdat zij werden vrijgelaten
moesten zij als proef het vertrouwen
van hun celgenoten winnen en door
geven wat zij op deze manier te weten
kwamen. Vrijwel iedereen heeft dit in
de oorlogsjaren in zijn omgeving mee
gemaakt. In de chaos na de "bevrij
ding" hebben sommige slachtoffers of
hun nabestaanden het recht in eigen
handen genomen en hun verrader om
het leven gebracht. g z
EINDE
(vervolg logeeradressen)
PADANG SIDEMPUAN (N.-Sumatra)
Guesthouse Wisma Anita, Laut Tawar Road
12. Langs de route Prapat-Bukittinggi, zeer
sch. kamers.
VOOR LOGEERADRESSEN IN
SUMATRA:
I. H. Pesch, Jl. Sungai Asahan 40,
Medan, Sumatra Utara.
AMBON
Hotel "Eleonoor", Jl. Anthone Rhebok 30,
tel. 2834, gel- in het centrum v.d. stad, gez.
en huisel. sfeer. Bij de service is Inbegr.
het afhandelen van Uw paspt bij de be
voegde plaatsel. autoriteiten en ev. boeking
bij de door U verlangde airlines voor Uw
vertrek uit Ambon. WIJ zijn altjjd bereid U
te helpen.
Wij hebben in het algemeen prijzen weg
gelaten, omdat zich, zoals U wel begrijpt,
ook in Indonesië prijsschommelingen voor
doen. Alle prijsvermeldingen worden dus
onder voorbehoud gedaan. Wij kunnen U
zeggen, dat alle prijzen (vooral van particu
lieren) van deze logeeradressenlijst zeer
redelijk zijn.
32
