Reisbureau Holwerda B.V.
Hein ter Poorten werd te Buiten
zorg geboren op 21 nov. 1887.
Hij bezocht de Cadettenschool
in Alkmaar en de K.M.A. te Bre
da, die hij in 1908 verliet als 2de
It. der artillerie van het KNIL.
Aanvankelijk werd hij geplaatst
bij de Artillerie Constructie
werkplaatsen in Delft. Door zijn
belangstelling voor de toen in
opkomst zijnde luchtvaart werd
hij een van de pioniers van het
militaire vliegwezen in Neder
land en Indië.
In 1910 behaalde ter Poorten
het brevet van ballon-comman
dant, en in 1911 in Frankrijk als
eerste Ned. beroepsofficier het
internationale vliegbrevet.
Hij nam als vlieger deel aan
manoeuvres van het Ned. leger
en kreeg van de minister van
koloniën de opdracht om de
mogelijkheden tot oprichting van
een vliegdienst bij het Indische
leger te onderzoeken. In 1913
vertrok ter Poorten naar Indië,
waar hij bij de Vestingartillerie
diende en in 1915 weer recht
streeks werd betrokken bij de
militaire luchtvaart. Zijn carrière
bij de militaire luchtvaart werd
afgebroken door de gevolgen
van een vliegongeluk, waarbij
ter Poorten zwaar gewond werd,
zodat hij in 1917 naar de artille
rie terugkeerde.
In 1937 werd hij benoemd tot
gen.-majoor, in 1939 tot chef
van de Generale Staf. Na de
dood van It.-generaal Beren
schot in 1941 werd ter Poorten
diens opvolger als legercom
mandant en hoofd van het
departement van oorlog en te
vens bevorderd tot It.-generaal.
Na de vestiging van het gecom
bineerde geallieerde comman
do (ABDA) in Lembang werd hij
opgenomen in de staf van ge
neraal Wavell.
Na de ontbinding van het ABDA
en het vertrek van Wavell stond
hij alleen voor de taak de Ja
panse invasie te weerstaan. In
opdracht van de regering te
Londen droeg de G.G. op 4
maart zijn taak als opperbevel
hebber aan ter Poorten over.
Na een bespreking met de Ja
panse bevelhebber, It.-generaal
Imamura te Kalidjati vond op 9
maart de capitulatie van het
KNIL plaats.
Daarna volgde krijgsgevangen
schap op Java, Taiwan en Man-
dsjoerije. Na de bevrijding in
aug. 1945 keerde hij naar Neder
land terug. Op zijn verzoek werd
hem in febr. 1946 eervol ont
slag verleend als legercomman
dant en hoofd van het departe
ment van oorlog. Lt.-Generaal
ter Poorten overleed op 15 jan.
1968 te Den Haag.
landvoogd de zaken aan Ter Poorten
moeten overlaten. Nu ontstond er een
verwarde situatie waarbij Ter Poorten,
om in oosterse termen te spreken,
bijna zijn gezicht verloor door het op
treden van de GG. In een noot op
pag. 221 beweert Bijkerk zelfs dat
door de vasthoudendheid van de GG
een totale overgave - "dus van het
land", zoals hij het noemt - werd ver
meden. Zoiets is natuurlijk je reinste
kletspraat. Slechts politieke autori
teiten hebben bevoegdheid - bijvoor
beeld tijdens een vredesconferentie -
territoir af te staan. Dit was bij de
besprekingen in Kalidjati volstrekt niet
aan de orde. Het ging daar om een
militaire capitulatie, dat wil zeggen de
overgave van strijdkrachten, materieel,
enz. om een hopeloos geworden strijd
te beëindigen.
Voor het schrijven van zijn verhaal
heeft Bijkerk veel overhoop gehaald.
Zelfs werd een briefwisseling gevoerd
met de Japanse generaal Imamura om
van hem nog eens te horen hoe de
besprekingen in Kalidjati verliepen. Al
zijn inspanning heeft er helaas wei
nig toe bijgedragen een beeld te ont
werpen "sine ira et studio". Integen
deel, de feiten worden zo gerang
schikt dat de daden van de landvoogd
in een zo gunstig mogelijk licht komen
te staan. Om dit nog eens extra te on
derstrepen krijgt Ter Poorten pos-
thuum een trap na. Van enige afstan
delijkheid ten aanzien van het ge
beurde, valt bij de schrijver niets te
ontdekken, terwijl de vraag naar het
"waarom" van de diverse "faits et
gestes" van de GG en de legercom
mandant volledig onbeantwoord blijft."
Een andere bron waaruit veel meer
begrip blijkt voor Ter Poortens on
mogelijke taak is de Amerikaanse bri
gade-generaal Elliot Thorpe, in 1942
liaison-officier op het Algemeendrs. H. L. Zwitser)
Hoofdkwartier te Bandoeng. In een
condoléancebrief naar aanleiding van
het overlijden van Ter Poorten schreef
hij: "Probably no Allied Commander
in World War II faced a more difficult
and in the end distasteful task than
general Ter Poorten. The role of the
KNIL in World War II was an impossi
ble one. I thought so many times while
I was still in Bandoeng: This little army
is like David facing Goliath, except
they had no slingshot. As in my
country interest in national defence
was too late in coming." Thorpe ein
digde zijn brief met: "I should like
to offer my sympathy to the officers
of the KNIL in the loss of their former
leader. I too have lost a friend."
Van verschillende kanten is mij ver
zekerd dat luitenant-generaal Ter
Poorten een zeer kundig, men mag
wel zeggen geniaal officier is geweest.
Zijn verkiezing als legercommandant
lag voor de hand. (De commando
wisseling na de dood van It.-gen. G. J.
Berenschot heeft overigens geen in
vloed gehad op het verloop van de
voor het voeren van de strijd tegen
Japan te treffen voorbereidingen). Hein
ter Poorten miste zeer zeker niet de
eigenschappen om het Legercomman-
do te voeren. Bij het vellen van een
oordeel mag niet worden vergeten,
onder welke omstandigheden hij het
bevel over het KNIL heeft moeten
voeren. (Vide wijlen kol. b.d. KNIL
C. van den Hoogenband, brief aan
schrijver.)
Deze bijdrage is bedoeld als een po
ging tot eerherstel van Hein ter Poor
ten. Mogen de aangedragen getuige
nissen ertoe bijdragen dat zijn per
soon in een beter daglicht komt te
staan, bij gerepatrieerden en bij an
deren.
(Met dank aan majoor
Amsterdam - Jakarta v.v1750,
Amsterdam - Bangkok - Penang v.vf 1975,
Amsterdam - Bangkok - Singapore - Jakarta v.v.
incl. 4 nachten First class hotel in Bangkok, 4 nachten in
Singapore en 2 nachten in Jakarta op basis van logies,
ontbijt, transfers en excursie, min. deelname 2 pers. 2475,
Amsterdam - Bangkok - Singapore - Penang - Jakarta v.v.
incl. 4 nachten First class hotel in Bangkok, 4 nachten in
Singapore, 4 nachten in Penang en 2 nachten in Jakarta op
basis van logies, ontbijt, transfers en excursie
min. deelname 2 persf 2925,
Amsterdam - Singapore - Medan - Jakarta - Singapore -
Amsterdam - incl. 4 nachten First class hotel in Singapore
en een 5 daagse Tobatour geheel verzorgd
min. deelname 2 persf 2625,
Alle andere bestemmingen kunt U bij ons aanvragen.
Wij verzorgen Uw visum Uw reis- en annuleringsverzekering
bovendien: Uw hotel reserveringen Uw informatie m.b.t. logeeradressen
Loosduinsekade 497 - 2571 CM Den Haag
Telefoon 070 - 46 89 50 46 89 51
Dagelijks geopend van 09.30-17.00 uur
zaterd. v. 10.00-13.00 u., woensdagmid. gesloten
9