H. G. van der Does, een obelisk om
geven door een hekwerk en toen dus
de grens werd bereikt van gebied van
Portugal, een natie, die gewikkeld was
in de eerste Wereldoorlog, werd het
veiliger geacht Hr. Ms. Tromp' voor
op te laten stomen; aldus kon deze
bodem van de Koninklijke Marine be
ter steun verlenen aan het vaartuig
van de Gouvernements Marine ('ba-
rang haloes' kostbare dingen) van
wege de vele hoge gasten) en bij op
doemende eventualiteiten zijn vuur
monden vrijelijk inzetten. Gelukkig
kwamen geen ongeregeldheden voor
en daarom kon ter hoogte van Timor-
Dilly, waar de Portugese Gouverneur
met zijn gevolg de Nederlandse auto
riteiten zou ontvangen, door de Com
mandant van Hr. Ms. 'Tromp' via arm-
seinen aan de Gezaghebber van de
'Canopus' het verzoek gedaan worden
als eerste de haven van Timor-Dilly
binnen te lopen. Gezaghebber Hoogh-
winkel nam op de brug van de 'Cano
pus' persoonlijk de leiding bij het op
varen van de rede; er mochten geen
risico's genomen worden en de 'Ca
nopus' miste 1ste officier J A. Thijse
wegens ziekte; dus was de 2de of
ficier H. van Scheyen waarnemend
eerste. Gezaghebber Hooghwinkel had
reeds vastgesteld, dat er een sterke
stroom dwars op de aanloopkoers
moest staan. Dat was inderdaad het
geval; er moest flink opgestuurd wor
den. Hoofdwerktuigkundige M. C. van
Norde hield een oogje in het zeil in
het hart van de 'Canopus'. Zowel aan
dek als in de machine-kamer was het
'stand-by'. De bebakening was con
form de zeekaart; de diverse gevaren
waren volgens de regelen der kunst
gemarkeerd. De 'Canopus' het slanke
spierwitte vaartuig met in de achter
mast de residentie-vlag kwam dan ook
correct de haven binnen en kon stipt
op tijd op de aangewezen plaats zijn
anker presenteren. De passagiers ke
ken met belangstelling naar de wal,
waar een hele drukte heerste ter voor
bereiding van de officiële ontvangst
van de vertegenwoordigers van de
Nederlandsch-lndische Regering.
De officieren van de 'Canopus' ston
den aan de andere zijde van het schip
het binnenstomen van Hr. Ms. 'Tromp'
gade te slaan. Het pantserschip voer
tussen de zwarte en witte tonnen door,
maar bij deze manoeuvre werd ver
moedelijk de sterkte van de dwars-
stroom onderschat. Bij het opzoeken
van de aanloopkoers Vlaggestok in de
peiling N. 132° O zag men het vaar
tuig wegzetten en even later, ja hoor,
daar liep het grote logge schip, een
strijkijzer gelijk, op de koraalplek en
meteen viel de oorlogsbodem scheef.
Deze manoeuvre ten aanschouwe van
de vele Portugese hoogwaardigheids
bekleders aan de wal.
Onmiddellijk ging het vlaggesein om
hoog, dat het schip was vastgelopen.
Grote consternatie allerwege. Even
later verrees het sein om assistentie.
Dat verzoek was natuurlijk niet nodig,
want wnd. 1ste officier Van Scheyen
stond al op de boeg bij het hieuwen
van het anker door de 'mistri'. De te
legraaf was overgehaald en even later
stoomde de 'Canopus' langs het on
fortuinlijke oorlogsmonster om een
ankerplaats te kiezen, zodanig, dat
na het vallen van het zware west
moesson-anker en het steken van 90
vadem ketting het achterschip van de
'Canopus' nog een goede kabellengte
van het achterschip van Hr.Ms. 'Tromp'
af lag. Vanaf de oorlogsbodem werd
direkt een tros uitgebracht, maar wel
licht speelden zenuwen hierbij een rol,
de tros kwam terecht in de nog volle
kracht achteruit draaiende schroeven
van de 'Tromp'. Met de motorboot van
de 'Tromp' werd toen de zware stalen
sleepkabel van de 'Canopus' over
gebracht, waarna het vlotslepen een
aanvang kon nemen.
Wat een geluk, dat even vóór deze
affaire het oude stationsschip 'Zee
duif' door het veel sterkere s.s. 'Ca-
ankerspil begaf het en nog steeds gaf
de 'Tromp' niet mee. Meer stoom op
het spil. Met de kijker tuurde Gezag
hebber Hooghwinkel gefascineerd naar
het oorlogsmonster. Wat gebeurt er?
Ja hoor, er kwam beweging in de logge
Hr. Ms. 'Tromp'. De zware kolos be
gon zich op te richten en onder het
hieuwen van de ankerketting schoof
de 'Caponus' langzaam vooruit.
Onder een hoeraatje van de beman
ning werd het anker thuis gehieuwd
en daar stoomde de 'Copanus' met de
grote broer achter zich aan naar die
per water. Intussen werd door middel
van armseinen overlegd waarheen de
sleepreis zou voeren, want de 'Tromp'
was vanwege de tros in de schroe
ven volkomen vleugellam. De Com
mandant vroeg zijn oorlogsbodem te
slepen naar de rug van mindere diepte
op een mijl of 8 uit de kust. Daar ging
Hr. Ms. 'Tromp' ten anker om met
eigen middelen de schroeven te klaren.
Foto uit omstreeks 1923 van Timor Koepang, rechts de vuurtoren.
nopus' was vervangen. Laatstgenoem
de had een zware sleepbeting op het
achterschip. De stalen tros werd hier
op goed belegd, waarop, na een waar
schuwing aan een ieder van het ach
terschip weg te blijven, de 'Canopus'
met uiterst vermogen aan de tros ging
hangen. Er werd gedraaid tot de von
ken ervan af vlogen. Dat was nodig
omdat het water vallende was. Resul
taat nihil. Daarom werd overgegaan
tot 'rukken', dat wil zeggen beurte
lings stoppen en volle kracht in de
tros hangen. Ook deze poging bleef
vruchteloos; er was geen beweging
in het pantserschip te krijgen.
Gezaghebber Hooghwinkel besloot
toen het ankerspil eraan te wagen.
Hoofdwerktuigkundige Van Norde ging
er toe over alles uit de machine te
halen wat er te halen viel en tegelijker
tijd werd onder toezicht van 1ste of
ficier Van Scheyen de ankerketting
langzaam maar gestaag gehieuwd;
voor een ieder aan boord was het
een spannend ogenblik. Allen stonden
als aan dek vastgenageld. Wat zou er
gaan gebeuren? Langs de polsdikke
stalen tros kon men een lineaal leg
gen, terwijl vonken uit de ketting
schijven van het ankerspil vlogen. Een
moer van de fundatiebouten van het
Het was weliswaar geen machtig
groots werk, dat hier door de Gouver
nements Marine verricht was, maar die
kleine 'kapal poetih' deed het toch
maar en wist de oorlogsreus vlot te
krijgen. Ooggetuigen verklaarden on
omwonden dat dit afslepen van het
grote oorlogsmonster, bij de heersende
sterke stromen, een huzarenstukje van
zeemans- en stuurmanskunst was, een
daad, die de Gouvernements Marine
tot ere strekte en dan ook door een
ieder ter plaatse van harte werd ge
waardeerd.
Intussen wendde het s.s. 'Canopus' de
steven weer op Timor-Dilly, want daar
stond nog steeds een heel gezelschap
inclusief de commissie van ontvangst
te popelen op het ogenblik, dat de
passagiers van de 'Canopus' zouden
debarkeren en de goedkeuring van
de processen-verbaal kon geschieden.
Het afslepen van Hr. Ms. 'Tromp' had
heel veel tijd gevergd. Mede daardoor
moest de grensregeling met bekwame
spoed afgehandeld worden; het ging
er dan ook heel wat minder officieel
toe.
Wel enige uren later dan gepland was,
maar toch nog dezelfde avond kon de
(lees verder volgende pagina)
15
