poirrié
ALHieR:
I <3o epKofe Re fee
(Bj rtw _W!N<d)
I hjt hVëoNesië
J (ei ee R/s j g0
VANDAAR
Ik heb met veel genoegen in Moesson
van 15 juli en 15 september Knooren's
mededelingen over de herkomst van
Indonesische woorden gelezen. Ik wil
daarbij aansluiten met het volgende.
Staande voor een ziekenhuis las ik op
een bord: 'hari dan jam bezukan'. En
ik begreep dat men op de genoemde
dagen en uren een bloemetje mee
moet brengen. Langer heb ik lopen
puzzelen over het woord 'stoples', om
dat er in de context van kroepoek of
zo geen sprake was.
Een benaderende Nederlandse uit
spraak signaleer ik in woorden als
'bordür', 'sofir', 'müsik' en 'korslöt-
ting'. Het zal daar wel mee zijn als met
de Arabische woorden, 'fikir', 'fasal'
enz., die de een correcter dan de an
der ten gehore brengt, al naarmate
Arabisch of Nederlands binnen zijn
horizon ligt. Maar het woord 'atröt', dat
gespeld zal moeten worden als 'atret',
lijkt van vreemde invloeden vrij en
suggereert ons dat het Maleis van nu
een vokaal meer kent dan officieel
wordt opgegeven. Een Indonesiër be
streed mij dit en zei: dan was het
waarschijnlijk een Sundanees die het
zo zei, want die hebben die klank in
hun taal.
Woorden die niet in het woordenboek
staan, Kamus Umum van 1976, kom je
telkens tegen. Een ervan is 'tol' (dat
ik een keer als 'tooi' geschreven zag.
Overal waar je niet zomaar binnen mag,
een controlepost, een kaartjesverkoop,
is een 'tol'. De 'jalan tol' tussen Jakar
ta en Bogor, een autostrada die wij
niet hebben, heet in Frankrijk 'route
de péage'.
Bij de aan het Nederlands ontleende
woorden, al of niet anders gespeld en
uitgesproken, zijn er maar weinig die
van betekenis veranderd zijn. De
meeste lagen in het vooroorlogse taal
gebruik precies als nu. Een uitzonde
ring is 'bistik (bistek, bestik)' Biefstuk
is bij ons van het rund. Dat kan niet
worden gezegd van 'bistik ayam', 'bis
tik lidah' en 'bistik kepiting'.
Een ander geval (ook uit Toko Oen) is
'es (ys)' in 'es teh', 'es susu' of 'es
jeruk' en vele andere 'met ijsblokjes
gekoelde dranken'. 'Es jeruk' is dus
feitelijk 'air jeruk dies'.
Om even op Engels over te gaan,
'juice (juce, juz)' is, for all practical
purposes, óók gekoeld met ijs. In som
mige restaurants krijgt U uw 'porsi' van
een of ander heerlijks evenredig aan
uw eetlust, 'smoll', 'midium' of 'lares'.
Ook in kledingwinkels worden deze
maten gehanteerd. Termen als 'mana-
jemen' en 'kliring' zullen meer en meer
gangbaar worden.
Tenslotte, 'lisong' komt van het Chi
nese 'lü song', dat eigenlijk 'lu song'
luidt, de naam van het eiland 'Luzon',
waar Manilla de hoofdstad van is en
waar de Manila-sigaren vandaan ko
men. 'Lihay', bukan
F. v.d. BOSCH
NIEUW-GUINEA
Met veel belangstelling heb ik het eer
ste stuk van de heer Beekman Lapré
gelezen over zijn ervaringen in het
toenmalige Ned. Nw. Guinea. Ook wij
waren daar vanaf 49/50, en ook wij
vrouw en 3 kinderen) waren aan
boord van de van Outhoorn.
Alleen hadden we het beter getroffen
met de twee hutten die ons waren toe
gewezen.
Als PTT-ambtenaar was ik overge
plaatst van het luchtvaart-radiostation
Sepinggan (Balikpapan) naar Sentani
(Hollandia) en hoewel niet direct heb
ben we alles ook van zeer nabij mee
gemaakt.
Eén ding wil ik echter rechtzetten. De
foto van de Joutefa-baai werd niet ge
maakt vanaf de pier, maar vanaf de
PIM, een heuvelrug tussen Kotta Ba-
roe (Hollandia binnen) en Hollandia-
haven.
Op oudere foto's van deze baai is de
- door de Amerikanen onklaar ge
maakte - Japanse boot nog te zien.
(Op mijn oude box-foto nog te zien.)
Op bijgaande foto is deze baai vanaf
Hollandia haven nog te zien (zie pijl).
P. A. ARENDS
18
ALS IK ER NOG AAN DENK
dan denk ik aan de ettelijke uren die
ik doorbracht in Padangmet het
verzamelen van tandjoengbloemetjes,
weet je wel, die kleine, heel geurige,
de een nog mooier dan de ander en
zo liep je maar dóór te zoeken tot je
zakdoek of de zak van je hansop vol
was. Heerlijk, je neus duiken in al die
geur, totdat er natuurlijk een of ander
beestje in je neusgat zat. Wel, dan
rijgen maar, een ketting, armband,
voor je haar en je had het om totdat je
moeder zei: "Wat is dat voor een vies
ding om je nek?"
Al, verder maar, kokentje spelen I I
Wat kon je "lekkere sambal" maken
van kembang sepatu, ook de blaren
voor "lalap". En dan niet te vergeten,
de stamper van de bloem op je neus!
Waarvoor?! Niemand vroeg het, maar
deed het! En loentas blaren niet te
vergeten en echt met oeleken, anders
klopte het niet. Over eten gesproken...
Als ik aan Padang denk, dan is het
rendang, heel pedis, en toch maar dóór
eten tot kringet en Mammie: "Kind,
stop dan met eten, je zit gewoon te
grienen!" Maar het is net als met uien
schillen, je moét en kunt wel gewoon
doorgaan, tranen zonder verdriet I I
Dan de deng-deng belado, niet te eve
naren, dan de kriepiek belado, die
alleen het beste smaakte op school, in
de klas, als het niet mocht, achter je
buurvrouws rug of je omhoog gescho
ven lessenaar. Verrukkelijk, die kleine
chipjes, de een na de ander uit de
trechtervormige zak tot je aan het ui
terste vettige puntje kwam en dan zo,
om niets te verliezen, met een zwaai,
hoofd achterover, het laatste van het
laatste en lekkerste in je keel
totdat een fikse hoestbui van de sam
bal je verraadde. Adoe, al weer de
klas uit I Was het niet dat, dan over
heerlijke roedjak, iedereen bracht wat
mee en dachten we dat niemand het
zag, maar geloof maar dat onze juf
frouw het in de gaten had en dacht:
"Had ik ook maar een stukje gedong-
dong!" Stiekeme zaligheden uit onze
jeugd I
En nunu genieten we van pizza,
hamburgers, french fries (patates) ook
niet te evenaren maarPadang is
toch wel héél erg vér I I I
LYDIA VAN MINOS-GOUT, USA.
