EEN BELANGRIJK HUWELIJK IN BATAVIA
In Moesson van 1 november 1981 komt op pagina 14 een artikel voor van Mr. G. H. Bak "Lisong II", waarin gewag wordt
gemaakt van een zekere heer Yo Kim Boen, vóór de 2de wereldoorlog scheepsbevrachter te Batavia. Hij was leveran
cier van de Koninklijke Paketvaart Maatschappij, Stoomvaart Maatschappij "Nederland", Rotterdamse Lloyd en onze
vloot. Hij was een groot vriend van mijn vader en leverde daarvan het bewijs, toen hij zijn oudste zoon Yo Heng Kam
(voor de intimi "Wim") voor een Europese opvoeding met onze familie in 1912 naar Holland meegaf. Een blijk van groot
vertrouwen, vooral omdat mevrouw Yo Kim Boen eerder twee doodgeboren kinderen ter wereld had gebracht en de
familieraad toen besloot het noodlot te misleiden en het nog ongeboren kind, waarvan mevrouw Yo zwanger was, weg
te geven. De baby werd geboren, aan een broer van heer Yo weggegeven; het kind bleef in leven en werd Yo Heng Kam
genoemd. Tot aan zijn 12de jaar noemde Wim zijn Oom "Papa" en zijn vader "Oom".
Yo Giok Yan, de bruid.
Mevrouw Yo moest menige traan weg
pinken toen haar zoon in Tandjong
Priok haar vanaf het schip, "De Ko
ningin der Nederlanden" vaarwel toe
wuifde (1912).
Toen mijn ouders na hun ver
lof van één jaar naar Indië te
rugkeerden, bleven Wim en drie
van de vijf broers uit ons gezin
in Den Haag achter. In 1916
deed Wim eindexamen handels
school Tijmstra en keerde kort
daarop naar Batavia terug, waar
hij zijn vader in diens zaak op
volgde. Later werd hij gekozen
tot volksraadslid en gedepu
teerde van de Provincie. Na de
oorlog bekleedde hij het ambt
van Majoor der Chinezen en
was zelfs gedurende korte tijd
waarnemend Gouverneur van
Batavia. Voor zijn verdiensten
werd hij benoemd tot Officier
in de Orde van Oranje Nassau.
Hij had twee jongere broers
en twee zusters. De oudste van
die twee broers, Yo Heng
Siang (Hein), was bioscoop
exploitant en had connecties
met de heer Busé, een beken
de eigenaar van vele biosco
pen op Java. Heins vrouw leeft
nu nog.
De tweede broer, Yo Heng Kee
(Dik), werkte in de zaak van
zijn vader, trouwde en kreeg
een zoon Freddie, die meester
in de rechten werd.
In verband met een op handen
zijnde promotie moest mijn va
der in 1910 in een deftiger
buurt gaan wonen en wij ver
huisden naar Salemba, hoek
Raden Saleh. Het huis te
Petjènongan 84, waarin wij geboren
zijn, werd verkocht aan de Heer Yo
Kim Boen, die op het reusachtige erf
twee kleinere huizen en een garage
voor 4 auto's liet bouwen. Het pavil
joen werd tot een biljardzaal getrans
formeerd en achter in de tuin legde
men een tennisveld aan.
Het bovenstaande vormt de achter
grond, het décor voor het romantische
huwelijk van Wims jongste dochter, de
bekoorlijke elf Yo Giok Yan (voor ons
"Els") met de heer Liem Kiem An
(Willie) uit Lasem, Residentie Rembang,
die te Batavia aan de Rechtshoge
school studeerde.
om zich heen. Zij bad om voorspoed
en geluk met haar man. Door een on
handigheid kwam de kam van de bruid
met de vlam van een kaars in aan
raking en vloog in brand. Dit oplaaien
de vuur bij de bidtafel in de
bruidskamer werd als een
gunstig voorteken beschouwd.
Vuur reinigt, vuur is hartstocht
en liefde, vurige liefde M - zo
zei men. Pas na het gebed
werd de bruidegom met zijn fa
milie tot het bruidsvertrek toe
gelaten. Daar zat Els op een
versierde stoel en ontving haar
aanstaande bruidegom. Zij wis
selden op plechtige wijze de
eerste kus, een heilig ritueel.
Toen werd in vrolijke stemming
de traditionele ondé-ondé ge
nuttigd en een glas champagne
geledigd en men begaf zich
daarna naar het stadhuis, waar
de ambtenaar van de Burger
lijke Stand het huwelijk voltrok.
In wezen was dit dus een hu
welijk van in Nederlands Indië
geboren Chinezen (peranakans)
en niet een typisch Chinees
huwelijk, hoewel enige Chinese
tradities toch in ere werden
gehouden. Uit hoofde van hun
stand, ontwikkeling en bescha
ving waren vele families, ook
de familie Yo, voor wat betreft
bepaalde hoofdstukken van het
Burgerlijk Wetboek, met Euro
peanen gelijk gesteld.
Het huwelijksfeest vond plaats
in onze oude woning Petjènon
gan 84, die - zoals gezegd - in
1910 door de Heer Yo van mijn
vader was gekocht. Het huis
met zijn prachtige door konings-
palmen geflankeerde oprijlaan, was op
toverachtige wijze geïllumineerd en de
tuin herschapen in een feeërieke lust
hof, zó uit de "Duizend-en-Eén-Nacht".
De gasten mooi uitgedost. Een zeld
zame pracht en praal.
De Java-Bode schreef hierover
"Gisteren is te Batavia mej. E. Yo Giok
Yan, dochter van het bekende volks
raadslid Yo Heng Kam in het huwelijk
getreden met den Heer Liem Kim An
uit Lasem. 's Avonds werd ten huize
van den grootvader Yo Kim Boen op
Petjènongan 84 receptie gehouden,
welke buitengewoon druk werd be-
De 12de november was voor de bruid
en bruidegom een onvergetelijke da
tum; op 12 november 1940 namelijk,
vroeg de familie van de bruidegom om
de hand van Els. Na een uur overwe
ging gaf Yo Heng Kam zijn "jawoord".
Alweer op 12 november, maar nu één
jaar later, vond het huwelijk plaats.
Daartussen werd nog de officiële ver
loving gevierd, op 20 december 1940,
tevens verjaardag van de bruid. Vijftig
bloemstukken vulden het huis, dat op
het erf van Petjènongan 84 was ge
bouwd en het verloofde paar werd
door de familie met cadeaus overladen.
Op die dag werd ook de datum van
het aanstaande huwelijk vastgesteld:
12 november 1941.
Eindelijk brak die feestelijke dag aan.
Om half negen 's morgens stond de
bruid voor de bidtafel met haar familie
4..
