Nogmaals R. A. A. Poedjo
ORIENT TRAVEL B.V.
Bij de komst van de Jappen woonden wij, mijn man W. P.
Bertsch en ik, in Tg Agoeng, waar wij een hotel en admini
stratiekantoor hadden. De eerste tijd merkten wij nauwelijks
iets van de bezetters; wel werden hier en daar wat Euro
peanen opgepakt. Echt dol werd het toen stoottroepers in
de telefoonpalen klommen en daar urenlang bezig waren
als apen op een stok. De beheerder van het telefoonkantoor,
een Indonesiër, (zijn baas was ook al opgepakt) vertelde
ons dat ze verbindingen wilden maken met Soerabaia en zo.
Maar op het schakelbord in het kantoor verwisselde onze
man telkens weer de boel en zo kwam er niets van die
verbindingen terecht. Wij zelf konden wèl telefoneren waar
heen we wilden; we moesten daartoe even naar het kantoor
gaan en dat was vlakbij.
Een uitstekende en geruisloze sabotage I
Minder goed, liever gezegd slecht, ging het op het politie
bureau. Daar had een Menadonees de zaak in handen ge
nomen. Dat was een grote boef, die begon met ons het
leven heel zuur te maken.
Mijn man had namelijk sabotage gepleegd met trotyl (er
lagen zo maar staafjes van in mijn linnenkast). Verder had
den we op het erf een benzinepomp die met hars onklaar
was gemaakt, enz. enz. Genoeg aanleiding voor de Mena
donees om te proberen ons een kopje kleiner te maken.
Mijn man werd opgepakt en enige dagen op water en brood
gezet en hij dreigde dat we dood geschoten zouden worden.
Toen greep onze Regent, Pangerang Sosrodiningrat in. Hij
was er achter gekomen dat al onze residenties (Kens) niets
meer met elkaar te maken hadden. Dus hij zei: jullie gaan
met dogcar, trein, grobak en zoek het zelf maar uit met
weinig bagage gewoon Kediri-ken uit, door Soerabaia-ken
(daar hadden we een dochter wonen) naar Probolinggo-ken
naar mijn grote vriend R. A. A. Poedjo. Die geef je deze
soerat. Slamat djalan
En in de nacht begon een lange tocht.
Ver vóór 30 augustus kwamen we bij R. A. A. Poedjo aan.
Zijn patih en secretaris werden voorgesteld als zeer be
trouwbare sobats. We kregen andere pendaftarans en vielen
van de ene verbazing in de andere. Een heel bijzondere en
merkwaardige dag. Ik ben, zei Poedjo o.a. tegen ons, net
een tjorong: die opdrachtgevers (hij wees naar enigeJap-
pen die daar rondliepen) stoppen er van alles in, maar het
loopt er teroes weer uit.
Poedjo was er zich heel goed van bewust dat hij en zijn
medewerkers deze oorlog niet zouden overleven. Ook de
Raden Ajoe was van alles op de hoogte. Hij zelf trok zich
daar niets van aan en werkte bewust mëe aan zijn onder
gang. Hij heeft heel veel mensen geholpen met wegen te
vinden om uit hun moeilijkheden te geraken.
Nu ik het stuk uit "Uitzicht" lees en herlees, zie ik zoveel
weer voor me van wat hij toen al vertelde. Het verven van
zijn pendopo in rood, wit, blauw en oranje heeft hij al eerder
gedaan. Hij was er al mee bezig om het zo te gaan doen.
Hij vertelde ons al; ik heb deze kleuren van Bapa Gouver
nement in huis, dus ik kan niet anders dan ze gebruiken
Deze vriend Poedjo en duizenden anderen van wie we de
namen niet meer weten of nooit geweten hebben verdienen
standbeelden. Maar die zullen er wel nooit komen. Wij
sluiten onze vrienden in onze harten en denken er aan hoe
ze waren, hoe veel ze voor ons deden en hoe zij het mo
gelijk gemaakt hebben dat wij nog leven anno 1982.
J. A. H. JOL-DE LOENEN
Aan de nagedachtenis van Raden Adipati Ario Poedjo
Regent van Probolinggo
Als ik bedenk, hoe ginds nog Nederlanders zijn,
Die ijverig den lakoe dódók demonstreren,
Dan doet het deugd een edelen Javaan te eeren,
Die rechtop in den dood ging langs de rechte lijn.
't Was Raden Adipati Ario Poedjo, die,
Toen hij zijn Kaboepaten moest versieren
En Nippons eersten oorlogsjaardag mee moest vieren,
Zich snel afvragend, wat hem stond te doen, alwie
Hem dienden, met vrijaf uit zijne woning zond,
Want niemand mocht dien dag den Dalem helpen tooien,
Dien hij geheel alleen voor 't laatst wilde vermooien.
Voleind was 't werk, toen men hem neerschoot als een hond.
Doorwaaid door ons oranje en door ons rood-wit-blauw,
Stond, als op Koninginnedag, zijn weidsche woning.
Een daad als deze vraagt om lof noch om beloning,
Doch denk ik aan dien man en aan zijn hechte trouw,
Trouw aan het Koninkrijk in tijden van verraad,
Dan vraag 'k mijzelven af, waarom onze Regeering
Nooit gaf het minste blijk van eenige waardering.
Was 't schaamte, dat Zij zweeg over die heldendaad
Zoo niet, dan moge Zij alsnog een blijvend monument
Op Probolinggo's aloen-aloen doen verrijzen,
Opdat het nageslacht met trots daarop kan wijzen:
Zoo stierf voor Nederland een trouw Javaansch Regent.
Overgenomen uit Melati en Rotan
(gedichten van j. F. Kunst)
Eakoe dódók hurkgang
Kaboepaten Regentswoning
Dalem idem
De specialist op het Verre Oosten biedt aan
Speciaal tarief JAKARTAf 1.750,I
Geen risico; U betaalt de reiskosten pas bij ontvangst van uw tickets, (slechts
10% deposito bij boeking).
DE NIEUWE AMERIKA/CANADA-PROGRAMMA'S ZIJN NU UIT I
Rokin 52 - AMSTERDAM - Tel. 020 - 24 25 38
Laan van Meerdervoort 291 - DEN HAAG
Tel. 070-63 83 67
Singel 486 - 1017 AW AMSTERDAM
Tel. 020-23 74 84
Groeneweg 1 - 1381 CM WEESP
Tel. 02940 - 1 48 88 1 79 58
TG»WWfi
In het
Indisch Verzorgingstehuis de
LEEUWERIK
aan de rand van de Veluwe,
hebben wij geen wachtlijst meer.
Wanneer U denkt dat de charme
van een klein tehuis en wel 25
personen Uw voorkeur heeft en
de natuur U boeit, nodigen wij
U uit voor een bezoek.
Badhuislaan 1
6957 DB LAAG-SOEREN
Tel. 08337-214
Directrice Mej. J. Aarts
7
