RADEN AÜENG KARTINI
Kartini temidden van haar twee zusters:
links Kardinah en rechts Roekmini.
Deze film is inderdaad een monument,
een waardige nagedachtenis van een
van Indonesia's grootste figuren.
AGUS DARUCH
schaduwd door het geweld van de ver-
kiezings-campagne (voor parlement,
gemeente- en provinciale raden). De
P.K.I. liet zich niet onbetuigd, hetgeen
geen wonder mag heten, in omstandig
heden, waar een volk dat nauwelijks
een buik meer heeft, wordt aangera
den "de buikriem maar eens harder
aan te trekken". Roeren in troebel wa
ter is een bekende communistische
eigenschap.
Gelukkig dat ondanks al dat lawaai in
stilte wel aan een monument voor
Kartini wordt gewerkt. De eminente
regisseur Sumanjaya is bijna klaar met
zijn film over het leven van R. A. Kar
tini, met een scenario, vervaardigd
naar de biografie geschreven door
mevrouw Dr. Siti Soemandari "Kartini,
een Biografie". De film heeft bijkans
een half miljard rupiahs gekost, de
acteurs zijn met de grootste zorg ge
kozen (zodanig zelfs, dat de drie ac
trices die het bekende trio Kartini,
Kardinah en Rukmini voorstellen, res
pectievelijk Yenny Rachman, Dhany
Dahlan en Tari, werkelijk op de origi
nelen gelijken). Acteurs en actrices zijn
van internationaal niveau. Ook de be
kende wonderdokter, de mysticus Dr.
Sosrokartono (die eigenlijk doctor in
de Oosterse talen was, maar op mys
tieke wijze patiënten genas, ook per
telefoon, nooit betaling vroeg en in
armoede leefde), een broer van Kartini,
komt in de film tot zijn recht.
De geboortedag van R. A. Kartini, de
grondlegster van de emancipatie van
de Indonesische vrouw, is dit jaar vrij
wel onopgemerkt voorbij gegaan. In
tegenstelling met de 21ste april in
voorgaande jaren, werd noch in de
pers, noch door de autoriteiten bijzon
der veel aandacht aan die grote en
tragische vrijheids-strijdster (de vrij
heid van haar sex-genoten) besteed.
Slechts in het Paleis Merdeka en in
Taman Mini Indonesia, werd zij offi
cieel herdacht door respectievelijk pre
sident Soeharto en Ibu Tien. Middels
het uitreiken van souvenirs aan echt
paren die gedurende meer dan tien
jaren aan "K.B." (gezins-planning) had
den gedaan. Iets wat tijdens Kartini's
leven overigens nog onbekend was.
Kartini's feestdag werd dit jaar over-
De drie filmsterren die de rol van Kartini en
haar zusters in de film spelen: Tari, Yenny
Rachman en Dhany Dahlan.
Benny zorgde er wel voor, dat er geen
klachten konden komen. Hij deed het
zo rechtvaardig mogelijk, zonder zich
zelf tekort te doen.
Bij de wedstrijden op de zondagen, is
het wel eens voorgekomen, dat de
troostprijs die hij kreeg bij het zak-
lopen, of bij de aardappelrace, mooier
was dan de derde prijs. Of de Direc
trice daarin de hand heeft gehad, wist
hij natuurlijk niet, maar hij hoopte van
wel.
Omdat hij niet sterk was, de lange ge
zamenlijke wandelingen te vermoeiend
voor hem waren enlast but not
least, hij dikwijls heimwee had, is hij
natuurlijk ook een paar dagen ziek
geweest. Heerlijk vond hij het. Nog
nooit was hij zo lief, zo gehoorzaam
en dientengevolgenog nooit zo
verwend geworden. Nee, het ging niet
zo zeer om die verwennerij, hij had het
"ziek zijn" zo fijn gevonden, omdat hij
zo heerlijk alleen kon zijn. Dan liet hij
zijn fantasie de vrije loop. Wat hij alle
maal ging doen als hij weer thuis was,
en later, als hij groot was.
Achteraf bleek, dat deze ziekte-periode
hem toch nadeel had bezorgd. De an
dere kinderen waren toen bezig met
het instuderen van een toneelstuk, dat
op de afscheidsavond opgevoerd zou
worden. Vele hoge dames en heren
van "buiten" zouden daarbij aanwezig
zijn. Nu kreeg hij een bescheiden rol
letje, in een koor van tien kinderen.
Zij moesten met de bedelaar in het
stuk een liedje meezingen
Heb meelij met een arme man
Die sterft van kou en pijn.
Ach, geef mij een stukje van
uw brood.
Ik zal U eeuwig dankbaar zijn.
De bedelaar was in werkelijkheid een
tovenaar, die de houthakkerszoon wou
testen op zijn menslievendheid. De
houthakkerszoon doorstond die proef,
deelde zijn brood met de bedelaar.
Als beloning kreeg hij toen te horen
waar de Gouden Gans (zo heette het
toneelstuk), die dieven van de koning
gestolen hadden, verborgen lag. De
man die de gouden gans terug bezorg
de kreeg de beeldschone prinses tot
vrouw.
Ben vond het een prachtig verhaal. Het
liefst zou hij de houthakkerszoon willen
spelen, maar dit was ten enenmale
uitgesloten, had de zuster, aan wie hij
deze geheime wens had toevertrouwd,
gezegd; omdat de prinses bijna twee
hoofden groter was dan hij.
Later, eenmaal thuis, vertelde hij aan
Tjang, dat hij eigenlijk uitgekozen was
door de Directrice, om de rol van de
houthakkerszoon te spelen, maar dat
dit door zijn plotselinge ziekte niet kon
doorgaan.
Aldus hielp deze fantasie hem weer
over deze teleurstelling heen.
De dag vóór het vertrek moesten Ben
en nog twee andere kinderen met de
hoofdzuster mee naar de Directrice. Ze
zaten wat onwenning op die mooie
zachte stoelen en kregen thee en lek
kere koekjes.
"Mevrouw", zei de hoofdzuster, dit
zijn nu de drie kinderen die in deze
maand bij ons het meest zijn aange
komen".
Waarachtig. Ben kreeg een zakje,
waarin zeven prachtige stuiters, van
die grote. Op het zakje stond; Aan
komst 34 pond, vertrek 41 pond. Wat
de twee meisjes kregen wist hij niet.
En bij het afscheid heeft hij moeten
beloven, het volgend jaar terug te ko
men. Hij kreeg nog een brief mee voor
vader. "Ja, mevrouw", heeft hij heel
braaf geantwoord, ofschoon hij zeker
was dat dit nooit zou gebeuren, omdat
hij alles in het werk zou stellen om dit
te verhinderen. HOE Zijn fanta
sie zou hem daar wel bij helpen
BEN SNIJDERS
24
