Daar waar de Roepit in de Rawas, een zijrivier van de
grote Moesi, stroomt, ligt Moeara Roepit. Alleen in de
regentijd is deze plaats door hekwielers vanuit Palembang
te bereiken. Ja, een raderboot, zoals die vroeger op de
Missisippi voer. Na ongeveer 3 dagen varen werd in Moeara
Roepit overgestapt op een geriefelijke prauw, die de rei
ziger de 20 kilometers stroomopwaarts naar Soeroelangoen
bracht. Het roeien tegen de stroom in vergde wel zes tot
zeven uur. Wilde de bezoeker tijd besparen, dan klom hij
op de fiets en langs de enige weg dwars door bossages
bereikte hij in 2 uur Soeroelangoen. Als hij een auto had
maar die bezat Aardeman niet, de nieuwe adspirant-contro-
leur, die zich nu wnd. controleur mocht noemen.
Soeroelangoen was op twee manieren vanuit Pagar Alam
te bereiken. Of van Pagar Alam per A.D.S.S.-auto naar
Lahat en Moeara Enim en daar overnachten. Dan per spoor
naar Kertapati, dat was het eindpunt en tenslotte per prauw
over de kilometer-brede Moesi naar Palembang. Daar weer
overnachten en vervolgens per hekwieler - 3 maal over
nachten - via Sekajoe naar Moeara Roepit. Dan weer per
rar Palembang
Moesi
Traw
Lopboek LinggatL
Lahat
Teolng Tinggi
Bovenstaand kaartje geeft een indruk met welke hindernissen de
reis van Pagar Alam naar Soeroelangoen gepaard ging.
prauw of per fiets naar Soeroelangoen.
Dat duurde in totaal vijf dagen.
Op de tweede manier - per auto naar
Tebing Tinggi - Moeari Bliti - Loeboek
Linggau - Trawas - Moeara Roepit -
met drie afschuwelijke overvaarten per
pont - en tenslotte Soeroelangoen. Een
litanie van namen, waarbij het "bid
voor ons" geen luxe was, op deze
oncomfortabele reis Deze rit duurde
één lange dag van 10 uur rijden en
varen en fietsen en je kwam gerad
braakt aan, want de wegen na Trawas
hadden meer weg van karresporen.
Meestal werd in Moeara Bliti over
nacht om de botten, die door het rij
den danig waren ontregeld, weer enigs
zins op hun plaats te krijgen. Bezat
men geen auto, dan moest het laatste
stuk per fiets of prauw worden afge
legd.
De reis naar Soeroelangoen.
Aardeman maakte zich op om naar zijn
nieuwe standplaats te reizen en liet
vrouw en baby achter. Die zouden la
ter komen als er vendutie was gehou
den. Een verrukkelijke instelling in In-
dië: altijd iets te kopen of te verkopen
en dan kun je opnieuw tweedehands
spulletjes aanschaffen. De lèlang was
altijd van verre te horen door het ge-
gembreng op de gong, die zo'n ge
legenheid luid adverteerde.
De controleur Van Roon sendiri bracht
Aardeman naar Tebing Tingi. Daar nam
de laatste afscheid van zijn baas, on
der wie hij anderhalf jaar had gediend
en die hem de eerste klappen van de
bestuurszweep had bijgebracht. Hij
was hem dra vergeten, geabsorbeerd
als hij was in zijn nieuwe werk. De
gezaghebber van Tebing Tinggi bracht
hem naar Moeara Bliti. Daar werd
overnacht.
De volgende dag bracht de controleur
van Moeara Bliti hem per auto naar
Moeara Roepit, langs Loeboek Linggau
- Trawas - Aardeman trachtte in de
hotsende auto de namen te vertalen:
Loeboek was een diepte maar Trawas
kon hij niet thuisbrengen. Ze reed hij
door dalen, langs doesoens en op
smalle wegen, dwars door een stuk
bos en over rivieren. De droge tijd
was aangebroken, onaangenaam door
de stofwolken, die de auto omwolkte
als een vuilgrijze bruidssluier. Eén ge
luk - geen modderpoelen die de wegen
anders onbegaanbaar maakten. Maar
het afdalen met de auto naar de diep
liggende riviertjes kon alleen als de
auto met een dikke kabel aan een
boom was verbonden. Men deed er
verstandig aan deze manipulatie van
de weg af te aanschouwen.
Bij Moeara Roepit werd de auto over
gezet op een vlot van bamboe, dat een
soort pont moest verbeelden. Aarde
man zag dat de wielen van de auto
in het water stonden, zo'n diepgang
maakte dit vervoermiddel, terwijl de
krokodillen deze vaart langzaam volg
den en zij elk moment te water dreig
den te geraken! Een half uur later be
reikten zij Soeroelangoen. De tocht
was volbrachtIn korte tijd nog wel.
Anders zou hij eerst naar Palembang
hebben moeten reizen om daarna via
de Moesie en de Rawas bij zijn stand
plaats aan te komen. Dat zou vijf da
gen geduurd hebben. Nu waren hier
mee slechts twee dagen gemoeid.
Soeroelangoen was de hoofdplaats
van de Onderafdeling Rawas van de
Residentie Palembang, waar pas in
1853 het Europese bestuur werd inge
voerd.
(wordt vervolgd)
Op bovenstaande groepsfoto uit de dertiger jaren staan personeelsleden van de Gouv. Marine of de politie met hun echtgenoten afge
beeld. Met het oog op de bestemming van dit document worden betrokkenen verzocht reacties te richten aan de heer P. M. Adriaanse,
Cronenburg 134, 1081 GN Amsterdam.
10
