poirrié
LEVEN IN HOLLAND
Met NECTAR- essence
ingegrepen. Zes Molukkers waren
dood. We hadden kort te voren de
film "Max Havelaar" gezien. Ik zei
tegen Marijke: "Ja, zo hebben we dat
generaties lang daar aangepakt, en zo
doen we het nu weer". Ik heb mijn
tranen niet kunnen bedwingen.
Als tienduizenden anderen heb ik een
paar maanden geleden "Bezonken
Rood" van Jeroen Brouwers gelezen.
Saskia heeft voor haar studie een ana
lyse van de kritieken gemaakt. Het ver
haal is in details historisch onjuist. Ja,
dat is zo. Maar ik heb het heel stil ge
lezen en was er door ontroerd. Ik heb
weer de wereld van de oorlogsjaren
door de ogen van een kleuter gezien.
Ik ken de zekerheid die uitgaat van een
moeder die altijd sterk lijkt. Ik heb ook
die beschermde afhankelijkheid ge
voeld. Het was ook mijn ervaring, dat
je niet bang hoeft te zijn, want moesje
is er toch. Maar nu, in dit boek beleef
ik die situaties opnieuw en lijkt het of
de angst die toen niet doorbrak, er al
die tijd geweest is, en nu, bij het lezen,
door het bewustzijn wordt geregis
treerd. Nu mag het, nu is het niet erg
meer, je kan met een zucht het boek
sluiten en wegleggen. Maar moesje is
er niet meer, ik kan haar er niet meer
voor bedanken.
*1*
Op de kazerne waar ik werk, werkt ook
mevrouw Verbaan. Vroeger heeft zij
ook in Soerabaja gewoond. Van haar
heb ik het boek "Oud Soerabaja" van
G. H. von Faber te leen gekregen. Het
was door de schrijver persoonlijk ge
signeerd, hij was haar overbuurman.
Achter in het boek zitten kaarten van
Soerabaja in 1825, 1866 en 1905. Wij
zelf hebben nog een stadsplattegrond
uit 1940, uitgegeven door het woning
bureau Versluis. Er staan veel foto's
in het boek, alle van de situatie vóór
1906. Hoofdstuk twee begint met "La
ten wij thans in gedachten omstreeks
1900 een verkenningstocht maken door
Soerabaja". Dan volgt een stadsbe
schrijving die begint bij de vuurtoren
van Sembilangan en door oude stads
wijken langs de Kali-Mas landinwaarts.
Geconcentreerd volg ik de stadswan
deling op de kaarten. Chinese kamp,
Rode brug, Kali Sosok, Heerenstraat,
Griseeweg. Daar heeft vader als
schooljongen gewoond, weet ik. Ver
der gaat het over de Oude Heeren-
weg en Toendjoengang naar Simpang.
Daar hield in die tijd de stad op. Ik
kijk verder op de kaart van Versluis
en vind de Darmo-boulevard, waar ik
nog op school gezeten heb. In vier-
herstel, zoals dat na de oorlog heette.
En de Coen-boulevard, waar we naast
de Heilig-Hartkerk bijeenkwamen met
de welpen van de Aloysiusgroep. En
dan nog verder, richting Dierentuin tot
aan het Boenkoelpark. Daar hebben
we het laatst gewoond tot we in april
1947 repatrieerden.
Heel veel herinneringen komen nu bo
ven. Het geweldige contact met de
buurjongens van de familie Beer, Tante
Pop, die aan de overkant in de Progo-
straat woonde en die een rode vlag uit
hing als er voor ons iets lekkers te
halen viel. En Tante Jen Heetkamp op
nummer 11. Achter haar huis schar
relde Tjiep, een wilde kip. Die was
nogal agressief en pikte naar je kuiten.
Op het grasveld werden vaak kastie-
wedstrijden gehouden van Unie tegen
Koala. "Hup, koala, unie bosok!" Ik
heb op dat gras voor het eerst in mijn
leven gevoetbald. Alles zal nu wel
anders zijn, maar ik ben vast besloten
om terug te gaan. We zullen goed
moeten sparen, maar dat is het ons
waard. Het gaat immers om het land
van herkomst.
Geïntegreerd en geassimileerd, ge
slaagd en gelukkig. Maar ook verwes
terd en verwaand, zelfvoldaan en zelf
ingenomen? Ik geloof het niet. Het lijkt
een succes-story en waarom vertel je
zoiets over je zelf? Dat is om te ver
tellen hoe het met deze Indische jon
gen is gegaan, die van "voor-veertig"
is en "er" nog geweest is.
Het kan zijn dat het verhaal niet re
presentatief is, dat andere Indo's hier
in een andere startsituatie aankwamen
en daardoor andere kansen hadden.
Dat vast te stellen is hoop ik niet ver
waand. Aan het begin en in het hart
van het verhaal staan mijn ouders. Die
hadden een bepaalde kijk op het leven,
die ze aan hun kinderen hebben mee
gegeven. Daardoor zijn we goed inge
burgerd en hebben we goed kunnen
aarden. Nederlands geschoold, Neder
lands opgegroeid, Nederlands ge
trouwd.
Maar juist nu ik ouder ben geworden
vergis ik me niet, mijn wieg heeft daar
gestaan, gevoelens zijn daar gevormd.
Eens (binnenkort) ga ik er weer heen.
In essentie ben ik Indisch.
CHARLES TURPIJN (44)
(III)
Laatst zag ik een peuter met zijn ou
ders in een cafetaria zitten. Parmantig
op een stoel kwam zijn hoofdje nauwe
lijks boven tafel uit. Hij klapte in zijn
handen en gaf zijn ogen goed de kost.
Hij voelde dat hij niet zomaar ergens
was, dit was iets bijzonders. U had zijn
koppie moeten zien toen de bestelling
kwam. Voor hem een glas ranja met
een rietje en een saucijzebroodje. Zijn
ogen schitterden, de uitdrukking was
verrukt en het enige wat hij kon zeg
gen was: "Ooh, kijk eens I" Die jon
gen was in het paradijs. Hij hoefde
niets meer. Zelden zie je nog maar
iemand zo smakelijk en vooral dank
baar genieten. Want ga maar na, "gro
te" mensen zijn niet gauw meer te
vreden. Om ranja wordt gelachen en
dat produkt van bladerdeeg is allang
geen traktatie meer.
Nu is het inderdaad moeilijk om als
mens niet voortdurend "meer" te wil
len. Die drang zit gewoon in je. Meer,
altijd maar meer. En niet alleen dat,
ook beter, steeds maar meer en beter.
Zolang dat fel begeerde klatergoud niet
verworven is, is men ontevreden en
veracht men alles wat men reeds heeft
en dat is nu zo jammer, want daar
door gaat men voorbij aan het goede
dat men heeft. Wat goed is, is goed.
Punt uit. En beter is beter. Ik denk zo
dat het echter niet zo hoeft te zijn dat
een mens voortdurend hijgend achter
het beter geachte aanholt.
Je hoeft geen blindemannetje te spe
len, maar kijk eens naar die peuter.
Goed, hij weet niet beter. Maar wat hij
weet is, dat het leuk en fijn is om zo
tussen zijn ouders te zitten, ergens
anders, en dan die oranje drank te
krijgen en dat warme broodje. Dit laat
ste was maar iets extra's om het echte
geluk te onderstrepen.
R.B.
:<>J
Foefoe, tjakar-ajam, bakar menjan, als we
nou nóg niet kunnen winnen, weet ik 't niet
meer.
OeOEPONBERO
Zilveren Medaille Den Haag 1885
Luik 1902
Gouden Medaille Den Haag 1913
maakt U voordelig uw ROZENSTROOP,
sorbets, gebak en zeer fijne likeuren I I
Nu ook Nectar kleurstoffen I I
Vraag gratis receptenboekje bij uw Toko,
drogist of Pharm. fabriek "Phytol" - Afd.
Nectar essence, Wagenstraat 129, Den Haag
24
