Hoopgevende ontwikkeling in de beoefening
van de 'Indische" genealogie (II
ONZE BRUINE BUS
de NOODZAAK van geven en helpen.
Charitatieve Fondsen Tjalie Robinson
INDISCH
FAMILIE ARCHIEF
HET I.C.O.D.O.
X door D. A. Visker
Wanneer we de balans opmaken, van wat er tot heden aan specifiek "Indische"
genealogie is gedaan, dan kan men spreken van hoopgevende ontwikkelingen.
Ja, hoopgevend, omdat dit werk vaak zo moeizaam en tijdrovend is, dat men de
voortgang nauwelijks beseft en telkens het idee krijgt van stilstand. Ook hoop
gevend omdat men, ondanks de zo vaak ondervonden onverschilligheid, toch
tot de slotsom komt dat er reeds heel wat is bereikt en dat er goede vooruit
zichten zijn. Ja, er is veel verricht, dat men eerst voor onmogelijk zou hebben
gehouden. De "Indische" genealogie was eens een stiefkind, maar is dat nu
niet meer, integendeel I
Onder "Indische" genealogie wordt in
dit opstel verstaan, de gegevens van
de Europeanen in het voormalige Ne-
derlandsch Indië en hunne nakome
lingen, dus in het algemeen van die
personen die in de Indische "Burger
lijke stand" voorkwamen en dat kunnen
dus zijn personen van Europese af
komst, van gemengde afkomst, ge-
naturaliseerden en gelijkgestelden,
zonder enig onderscheid.
Reeds in de dertiger jaren werd een
aanvang gemaakt met het systematisch
vastleggen van veel genealogische ge
gevens in Nederlandsch Indië. De ad
junct landsarchivaris te Batavia, Mr
P. C. Bloys van Treslong Prins was
daarvan de baanbreker. Na in Neder
land reeds zijn sporen op dit gebied
te hebben verdiend wist hij te Batavia
in ruimere kring zoveel belangstelling
op te wekken, dat hij de Genaelogische
kring kon oprichten, die het maand
blad "De Indische Navorser" heeft uit
gegeven. Daarin zijn, ondanks het kor
te bestaan van het blad, massa's ge
nealogische gegevens gepubliceerd.
Helaas maakte de voortijdige dood van
Mr Prins en de kort daarop gevolgde
tweede Wereldoorlog een einde aan
deze activiteiten. Niettemin had Mr
Prins in het Bataviaasch nieuwsblad
meer dan 130 genealogische fragmen
ten van Indische families gepubliceerd,
en had hij vier boekdelen met graf
schriften uitgegeven. Daarnaast bouw
den zijn medewerkers van het Lands-
archief een systeem op van ruim een
millioen fiches. Daarmee legde de "va
der" van de Indische genealogie het
fundament, waarvan wij allen, ook nu
nog, geregeld gebruik maken bij onze
onderzoekingen. Samen met Jhr. Mr P.
R. Feith gaf hij het boek uit over het
landgoed Tjampea, zijnde een over
zicht van de erfgenamen van de land
heer Willem Vincent Helvetius van
Riemsdijk, dat zeer uitgebreide en
nauwkeurige gegevens bevat over
meer dan honderd Indische families,
allen nakomelingen van Van Riemsdijk.
Dit boek is nu zeldzaam geworden,
maar een heruitgave van het genealo
gische gedeelte behoort tot de moge
lijkheden. De tekst wordt daartoe reeds
bewerkt.
Maar ook vóór Mr Prins waren er
reeds werkers op dit terrein, zoals de
Kolonel P. F. L. C. Bach de Bère en de
heer W. Wijnaendts van Resandt, die
vele Indische gegevens hebben opge
spoord en deze voor ons in de "Ne-
derlandsche Leeuw" hebben vastge
legd.
De repatriëring van de Indische Ne
derlanders maakte een onderbreking
onvermijdelijk, maar nu, na een aantal
jaren is een nieuw soort activiteit op
gang gekomen. Men kwam tot het be
sef dat de "landverhuizing" van Indo
nesië naar Nederland, Amerika en an
dere landen zou kunnen leiden tot een
soort "breuk" in de genealogie van
deze volksgroep. Het heengaan van de
oudste generatie betekende reeds een
enorm verlies aan gegevens, juist over
die periode van oorlog en revolutie,
een verlies dat slechts moeilijk te her
stellen zou zijn. Enkelen spanden zich
in om de "brug" te slaan tussen oud
en nieuw en legden zich speciaal toe
op het verzamelen van gegevens van
de "oudere" personen, zij die nog het
meeste wisten van samenstelling van
hun families.
In Nederland namen leden van enkele
families contact met elkander op en
besloten tot de oprichting van familie
verenigingen, zoals de Spangenberg's
en de Burgemeestre's, die elk ook een
eigen familie-genealoog hebben, een
goed familieblad en een steeds meer
groeiende genealogie. Weldra zullen
zij hun eigen fraai "familieboek" kun
nen uitgeven.
In Tong Tong (thans Moesson) publi
ceerde de Nederlandse genealoog en
historicus Jurriaan van Toll (onder de
naam Navorser) vele fragment-genea-
logiën, onder meer van de families
Dezentjé, Dimonti, Hamar de la Bre-
thonière, Israel, Sijthoff, von Wolzogen
en Weynschenk. Samen met een aan
tal vrijwillige medewerkers(sters) be
gon hij aan de opzet van een uitge
breid fichesysteem, maar door zijn on
verwacht overlijden kwam ook dit pro
ject tot stilstand, waarop zijn weduwe
helaas zijn waardevolle documentatie
vernietigde. Maar na enige tijd kwamen
er toch weer publikaties, zoals het zeer
fraaie overzicht van de familie van
Swieten, door mevr. Roelofsma en die
over de familie van Erpecum door de
heer Kimmijser.
Dr. Elisabeth Allard werkte na de
souvereiniteitsoverdracht enige jaren
te Bogor, Salatiga en in de Minahassa,
waar zij in haar vrije tijd, weliswaar
met een ander doel voor ogen, een
grote hoeveelheid genealogische ge
gevens van de zich nog aldaar bevin
dende Indische families optekende,
welke gelukkig voor ons bewaard zijn
gebleven. Ook nam zij inschrijvingen
van na-oorlogse registers van de Bur
gerlijke Stand over, welke voor Neder
land uniek zijn.
(wordt vervolgd)
Oorspronkelijk genoemd naar de bruine centen die men spaarde voor
onze "bruine" adiks in Indonesië.
Bruine bus is nu een sterk fonds en de bruine centen die niet meer
bestaan zijn kleine en grote bedragen geworden. Eén ding bleef het
zelfde
Elk bedrag is welkom Vele, vele Indische gezinnen worden door ons
maandelijks gesteund.
(zeg maar gewoon Bruine Bus)
Giro 6685 - Prins Mauritslaan 36 - 2582 LS Den Haag - 070 - 54 55 00
Vreelandsestraat 14
2574 RX DEN HAAG
In verband met werkzaamheden
is het Indisch Familie Archief
voorlopig tot nader bericht ge
sloten.
Telefoon 070-65 50 68
(Informatie- en Coördinatie Orgaan
Dienstverlening Oorlogsgetroffenen)
Een vraagbaak die alle inlichtingen
geeft inzake materiële en immateriële
hulp aan oorlogsgetroffenen. Willem
Barendszstr. 31 c, 3572 PB Utrecht,
tel. 030 - 73 08 11.
8
