IN'N ANDERE WERELD
Over geesten en spoken gesproken
VOETSTAPPEN
Wanneer je heden ten dage in Indonesië wat meer met deze of gene vertrouwd
raakt, dan krijg je ongevraagd - met vragen naar zulke dingen vertroebel je
je informatiebron - vreemde verhalen te horen. Zulke verhalen horen, dunkt mij,
tot het normale levenspatroon in Indonesië en de vraag, wat ze te betekenen
hebben, is naar mijn gevoel belangrijker dan de vraag, of ze waar gebeurd zijn
of niet. Een vriend van mij, die vele jaren in Europa en in Amerika heeft ge
woond, academisch gevormd and all that, zei daarvan: 'Ik weet wel dat zulke
ervaringen in iemands innerlijk opwellen, maar ik ben Javaan en dus ben ik er
toch gevoelig voor.' Als goede vrienden, ontwikkelde mensen, kritische mensen,
je hun eigen ervaringen met verschijningen uit 'de andere wereld' meedelen,
kun je moeilijk aannemen dat ze je willens en wetens wat voorliegen.
Als je je bij voorbaat op het standpunt
stelt, dat het niet waar kan zijn, dan
kijk je ook voorbij aan de psychische
of religieuze kern van die gebeurtenis
sen. Die kern lijkt mij te vinden in de
volgende toedracht: Iemand zit in
moeilijkheden, ervaart onder min of
meer vreemde omstandigheden een
zekere beproeving, doorstaat deze en
raakt uit zijn moeilijkheden. De be
proeving en de daarna ondervonden
hulp worden toegeschreven aan 'ho
gere machten'.
Het volgende verhaal, waarin deze
gang van zaken duidelijk is, werd mij
verteld door twee mensen.
Lijkt het niet een beetje op wat er in
een droom kan gebeuren? Je droom
leidt tot innerlijke klaarte en daardoor
kun je beter je draai in dit leven vin
den. Dat de verhalen soms een beetje
opgesmukt zijn, wil ik wel geloven. Ik
geloof zelfs dat dat er bijhoort. Ook
dromen worden verfraaid, maar daar
om zijn ze nog geen bedrog
F. v.d. BOSCH
gang van 3 tot 4 jaar. De meest be
kende en meest bezochte is de Seko-
lah Menengah Atas (SMA), de "ge
wone" of algemene middelbare school,
drie jaar durend. Over die SMA/SLTA
later meer.
De onderwijskringen zijn niet onver
deeld enthousiast over die eenvormige
SMP en het verdwijnen van de lagere
beroepsscholen. Het is een feit, dat
een aantal kinderen slechts met moei
te de SD afmaakt, en het werkelijk niet
kan opbrengen een strakke SMP te
volgen. De enige uitweg is, dat - voor
al op particulier initiatief - allerlei
"cursussen" worden opgericht om de
schoolverlaters van de SD. op te van
gen, en ze in een jaar of twee enkele
praktische bekwaamheden bij te bren
gen. M.F.
DE VERPLEEGSTER
Onze gastheer op Malang, de heer S.,
gepensioneerd militair, een geduldig
en voorzichtig man, een man ook die,
als het moet, initiatief durft te nemen,
ondervond zo'n vijftien jaar geleden
moeilijkheden bij het vinden van een
prettig huis. Zo gebeurde het dat zijn
bedienden de een na de ander weg
liepen. Geen hield het langer dan een
paar dagen bij hem uit. Desgevraagd
verklaarden zij 'takut' of 'tidak kera-
san' te zijn. De heer S. vond het
vreemd en begon over de oorzaak van
dit onbehagen na te denken. Tenslotte
nam hij een man in dienst van wie hij
wist dat hij gek was. Deze man rea
geerde anders: hij vond het prattig in
het huis van de heer S. en wilde graag
blijven.
Conclusie: er was in of rondom het
huis iets of iemand waar normale
mensen bang voor waren, maar waar
een abnormaal mens ongevoelig voor
bleef. Een tuyul misschien, een on
zichtbare sluiper, in dienst van een
van zijn minder eerlijke buren? Er zat
niets anders op dan maar weer te
KOE
Mijn vader kende in Djocja een zekere
Mulder. Deze was Inspecteur van on
der meer de desa-scholen. Tijdens een
bezoek aan een school werd hij keurig
ontvangen door de Javaanse onder
wijzer en kreeg een plaats op een stoel
vóór de klas. De onderwijzer begon
als volgt: "Kinderen, wij zullen het
hebben over de koe. Titi, kom jij voor
de klas en vertel menir de inspecteur
wat je weet van de koe."
Titi, een tenger meisje met twee lange
vlechten die glommen van de klapper
olie, kwam voor de klas staan met de
handjes op de rug en vertelde:
"De koe is een nuttig bees. De koe
heeft vier uijer. De eerste uijer mellek,
de toeweede uijer boter, de derde
verhuizen.
Omtrent die tijd dan gebeurde het dat
de heer S. in het holst van de nacht
van Surabaya naar Malang reed. Zijn
vrouw zat naast hem. Langs de kant
van de weg zagen zij een witte ge
daante staan, een verpleegster dach
ten zij, die haar hand opstak. "Zullen
wij haar meenemen?" vroeg Ibu S.
"Ja, zij heeft iemand geholpen", zei hij,
"laten we haar ook helpen." Zij stop
ten en de verpleegster stapte in. Toen
de auto weer reed schenen de kop
lampen langs de wit-bloeiende bomen
van een kerkhof en in de auto hing een
duidelijke lijkenlucht (geen stank, eer
der lekker). De heer S. schrok. Hij
keek in het spiegeltje naar de vreem
de liftster op de achterbank, maar hij
kon haar gezicht niet zien. Hij begreep
dat hij nu zijn aandacht bij het stuur
moest houden om geen ongelukken te
maken, en, zijn behoud in Hoger Han
den stellend, reciteerde hij gedeelten
van de Koran en van de Bijbel. Zo
naderden zij Malang. Op Lowokwaru
verzocht de 'verpleegster' te mogen
uitstappen.
Toen zij zich van de auto verwijderde
scheen het of zij zweefde en niet liep.
Zij verdween in de desa. Mijnheer en
mevr. S. kwamen behouden thuis.
Hiermee zou het verhaal uit kunnen
zijn, ware het niet dat onze gastheer
er de man niet naar is, om mysterie
voor lief te nemen. Als hij die ver
pleegster weer kon vinden en met haar
praten als met een mens van vlees en
bloed, dan zou alles zich laten ver
klaren, dacht hij. De volgende morgen
ging hij naar Lowokwaru en informeer
de daar. Maar niemand wist iets van
een verpleegster, niemand had haar
die nacht gezien. Wel kreeg hij te
horen dat er op de plaats waar nu de
desa staat vroeger een kerkhof is ge
weest.
Kort na deze gebeurtenis vonden Ba-
pak en Ibu S. een huis dat door geen
tuyul onveilig werd gemaakt. Zij wo
nen er nog. Er komen vaak mensen
aan de deur met wie iets aan de
hand is en die geholpen moeten wor
den. Er rust zegen op.
uijer kaas."
Mulder begreep wat de bedoeling was
en vroeg: "En de vierde uier dan, Ti
ti?" Titi draaide heel verlegen met het
hoofdje maar zei niets, waarop Mulder
de vraag herhaalde. Al draaiende, met
het hoofdje naar beneden en handjes
op de rug zei ze: "Om te pieeesen
menir."
DENCHER
BEËDIGD VERTAALSTER,
Maleis/Indonesisch,
S. E. Knooren-Yo, Sauterneslaan 31D,
6213 EP Maastricht, tel. 043-3 21 73.
Verzorgt vertalingen Mal./Indon.-Ned.
en v.v. voor Burgerl. Stand, c.q.
Catatan Sip. en Vreemdelingenpolitie.
31