BERICHTEN UIT INDONESIË
Nu eindelijk compleet:
Kamus:
Bahasa Indonesia - Belanda
Belanda - Bahasa Indonesia
door SI BANGAU
"Chinees Lebaran"
Die is niet goed bij z'n hoofd zult U
misschien wel denken bij het lezen
van deze kop. Toch is dit een letter
lijke vertaling van onder de autochtone
Indonesiërs - die de Islam belijden -
gebezigde uitdrukking die ze hoe lan
ger hoe meer gebruiken om hun ont
stemming aan te geven over het feit,
dat het Islamitisch Nieuwjaar, vooral
op de grote recreatieplaatsen, voor
een groot deel een aangelegenheid is
voor de Chinese (voor het overgrote
deel dus niet Moslim) bevolking in
Indonesië Bij vrijwel al mijn Lebaran-
bezoeken in Bandung en Jakarta, waar
ik vertelde over de enorme verkeers
chaos rond Lebaran op de weg (van
Tugu tot voorbij Tjipanas één rij auto's
die slechts met enige meters per mi
nuut konden rijden, en inderdaad
slechts 1 op 20 voertuigen was bevolkt
door niet Chinezen), werd schertsend
opgemerkt: Lebaran China. Vooral op
deze Islamitische feestdagen schijnt
het de modale Indonesiërs (van niet-
Chinese afkomst dus) nogal te steken
dat het, de notabene niet Islamitische,
Chinees is en niet hij die met zijn ge
zinnetje dit feest zo (financieel) uitbun
dig kan vieren. Men gaat er makkelijk
aan voorbij als ik opmerk dat deze re
creërende groep erg veel geld spen
deert op de recreatieplaatsen en dat
zodoende ook de "pribumi Indone
siërs" aan hun trekken komen. Men
blijft het een oneerlijke zaak vinden.
Ik denk dat dit wel altijd zo zal blijven
ook. De Chinees blijft een soort con-
trapool kennelijk.
Ik herinner me nog de uitlating van
een (pribumi) vriend toen we 's avonds
op het platje een krant zaten te lezen
en we lazen over een groep Chinezen
die zich in Tjiandjoer tot de Islam had
laten bekeren. Ik vond dat toen
"hebat". Zijn reactie was: "Koh
lucu (grappig) mereka mau masuk Is
lam." Mijn "hebat" (geweldig) werd
dus direct afgevlakt tot een neutraal
"lucu". Een bestaand probleem dus
dat voorlopig nauwelijks opgelost lijkt
te kunnen worden. Hoewel de regering
zeker tracht de "assimilatie" te bevor
deren, blijkt dit een schier onbegonnen
taak. De Chinees houdt zijn "adat en
geloof" vast en de Pribumi Indonesiër
zijn adat en geloof. Het moet van twee
kanten komen. De Pribumi voelt zich
gesterkt door zijn meerderheid die hij
achter zich heeft en vindt dat de Chi
nees moet inleveren en niet hij.
Opvallend is bijvoorbeeld dat - ik heb
het niet over de intellectuele Chinees
- de gemiddelde toko Chinees nou
niet al te voortreffelijk de Bahasa In
donesia beheerst, de oudere generatie
zich vaak zelfs bedient van het "kolo
niale" pasar maleis Ook maken ze
van de streektalen vaak een potje. In
Bandung ergerden mijn Soendanese
vrienden zich groen aan het feit dat
de Chinezen onderling (hardop, ook
voor "orang sunda asli") het "zeer
grove" aing (ik) en sia (jij) bezigen.
Ook hoor je altijd opmerkingen over
het feit dat in huwelijksaankondigin
gen onder de vaak prachtige namen
als bijvoorbeeld: "Gunawan Handoko
treedt in het huwelijk met Melania
Suryaningsih", tussen haakjes meestal
de Chinese naam vermeld staat. Dit
schijnt nu de "Pribumi" altijd weer te
ergeren, zij zien dat als een soort "van
twee walletjes willen eten". In de trant
van als het zo uitkomt: "Nee hoor,
meneer de functionaris, ik ben een
Warganegara, ja, vroeger heette ik
Tan Tjen Oei, maar nu heet ik Bam-
bang Gunawan. Noemt U mij maar
Bambang," maar als het even kan weer
terug te vallen op zijn Chinese achter
grond. De Pribumi zint dat niet. Wil dat
in feite dus niet, want er is op boven
genoemd voorbeeld heel wat te zeg
gen natuurlijk. Andersom hoor je maar
vrij weinig, want Indonesië is natuur
lijk wel een "luilekkerland", waar al
dan niet met "bepaalde hulp" van "be
paalde functionarissen" voelt me
toch wel aan?) zeer goed - mede ge
zien de strikte regels die in de Chi
nese gemeenschap gelden: elkaar niet
verraden, elkaar niet in de wielen rij
den etc. etc., iets waar de "Pribumi
Indonesiër", die uit allerhande bang-
sa's bestaat, het veel minder nauw
mee neemt - geld valt te verdienen.
U heeft er werkelijk geen weet van
hoe ongelooflijk veel rijke Chinezen
(ik heb het niet over oude rijke ge
slachten) er de afgelopen jaren bij zijn
gekomen en nog steeds bij komen.
In ieder geval in zeer ongelijke tred
met de Pribumi's Kortom voer voor
Sociologen
Een levend aanwezig probleem/ver
schijnsel in Indonesië. Het zal dus ook
de komende jaren wel opnieuw "Leba
ran China" worden, doch vermoedelijk
nooit tot een "echt W.N.I. Chinees
Pribumi Indonesisch Lebaran ko
men
Yes
Tja, wat doe je als mama uit de Soen-
dalanden komt, personeel gek op je
is en dus altijd in het Indonesisch met
de nona babbelt, je op TV, op straat
iedereen Indonesisch hoort praten, de
familie van mama het hoort doen,
maaaaarrrr je een Belanda papa hebt.
Nu, die laatste haalde het onlangs in
zijn hoofd om (in het Indonesisch) het
volgende op te merken tegen zijn
dochtertje van twee en een half: "Ka-
pan mulai omong Belanda dong!" (Een
min of meer als verzuchting geslaakte:
"Wanneer begin je nu Nederlands te
spreken!"), waarop ze me met haar
stralende grote ogen aankeek met een
blik van nu zal ik je krijgen en ant
woordde met eenyes, met een
hele lange sssss Wat doe je dan?
Behalve dat je begint te lachen "pe-
luk" je haar natuurlijk, want dat omong
Belanda komt heus wel, tenminste dat
zagen we met haar broer. Een Belan
da maakt zich geloof ik inderdaad al
tijd veel te gauw druk I
PELNI bouwt twee schepen in
Duitsland
Voor een 60 miljard Rupiah bouwt mo
menteel bovengenoemde scheepvaart
maatschappij twee passagiersschepen
die zullen worden ingezet op de lijn
Priok-Belawan en Priok Ujung Pandang
(v/h Makassar). De schepen zijn ieder
13.700 BRT, 144 meter lang, 23,4 meter
breed en hebben een diepgang van
5,9 meter. Het interieur (ontwerp en
uitvoering) zal volledig door Indonesië
worden uitgevoerd evenals het over
brengen van de schepen uit Papen
burg (Did.) naar Priok.
Binnenkort wordt met de opleiding van
de crew begonnen. De schepen zullen
resp. in juli en september 1982 te wa
ter worden gelaten. De topsnelheid
bedraagt 20 knot. Totaal kunnen er 100
passagiers Ie klas, 200 lie klas, 300 llle
klas, 456 IVe klas en 500 dekklasse
worden vervoerd. Een verjonging van
de scheepsvloot is inderdaad dringend
gewenst. Regelmatig verschijnen er in
gezonden artikelen in de dagbladen
over het "twijfelachtige" genoegen per
schip te reizen (verstopt of ernstig
vervuild sanitair, verkoop van kaartjes
"op het dek" tegen "speciaal tarief",
tussenpersonen die de le-klaskaartjes
opkopen en ze vervolgens tegen "woe
kerprijzen" proberen door te verkopen
enz., ook is men nog niet vergeten wat
er bij de jammerlijke (te voorkomen)
ondergang van de TAMPOMAS II tus
sen Priok en Ujung Pandang is ge
beurd.
door Dr. V. L. Leander
per deel 19,50 - porto f 2,30
2 delen f 39,- porto f 4,25
BOEKHANDEL MOESSON
Prins Mauritslaan 36, 2582 LS
Den Haag.
Tel. 070-54 55 00 - Giro 6685
17