#f
EEN CENTEN KWESTIE
KIMM Indische spekkoek
BIBIK DINGKLIK
natuurlijk niet in aanmerking! Dus deze
dief krijgt 21/2 jaar gevangenisstraf
toebedeeld! Als de man meer dan één
jaar krijgt, wordt hij naar Tjilatjap op
Java gezonden. Is het minder, dan zit
hij de straf boven de 6 maanden in
Palembang uit, is de straf minder dan
6 maanden, dan zit hij die in zijn eigen
ressort uit. De controleur heeft altijd
een beslissende stem.
Aardeman had als administratief amb
tenaar en als adspirant-controleur al
zelf vele zaken voorgezeten en had
het klappen van de zweep van zijn
chef geleerd toen hij te Pagar Alam
diende. Hij vond het een geweldige
eer naar Sekajoe te worden gezonden,
maar vond het toch pijnlijk dat hij als
beginnend bestuursambtenaar iemand,
die jaren ouder en dus ervarener was
dan hij, moest assisterentotdat
de heer D. hem mededeelde, dat hij
speciaal om hem gevraagd had. Zijn
roep was hem dus vooruitgesneld!
Sekajoe was een flinke doesoen. De
enige Europeaan was de bestuurs
ambtenaar, die de controleurswoning
bewoonde. Omdat Aardeman zo vlug
mogelijk bij zijn vrouw en kind terug
wilde zijn, moest hij hard aanpakken.
Hij moest naar veraf gelegen gehuch
ten reizen om ter plaatse bepaalde
zaken af te doen.
Soms kon hij die per fiets bereiken,
anders per huurauto. Als de auto in de
modder bleef steken, werden er twee
karbouwen voor gespannen tot de
kar eruit getrokken was. Dan ging
het weer Sekajoewaarts. En hij begon
dan met het inschrijven van de von
nissen, hetgeen volgens een circulaire
Voor de Japanse inval woonden wij,
mijn moeder had slechts een zeer
gering inkomen, in een van de goed
koopste en in sommige opzichten ook
wel gezelligste Indische pensions in
Surabaya, pension Bakker, Embong
Malang. Zelfs op het erf van dit pen
sion waren allerlei zaligheden te koop,
roedjak, petjel, tahoe, allerlei soorten
ijs etc., je moest uiteraard wel over
contanten beschikken.
Voor mij, ik was zeven jaar, was de
enige manier om aan centen te komen,
"besparen" op tramgeld. Ik kreeg da
gelijks van mijn moeder 6 cent voor
tramgeld naar de Broederschool,
Coenboulevard. De tram had toen
twee klassen, 1e klas 5 cent, 2e klas
3 cent.
Bij het instappen bestudeerde ik eerst
de conducteur (toekang djoeal kartjis)
om te weten te komen of hij zich rich
ting 1e of 2e klas bewoog. Afhankelijk
daarvan stapte ik in 1e oï 2e klas, om
bij volgende halten zonodig van klas
te verwisselen. Als dit één keer lukte,
oentoeng 3 cent, twee keer, oentoenq
6 cent.
Als ik echter op de heenweg al in de
1e klas gesnapt werd betekende dat,
dat ik van de Coenboulevard naar
van de Resident verplicht was. De hele
avond was hij daarmee bezig.
De verhandeling ter terechtzitting
werd door de Djaksa (Inheemse Of
ficier van Justitie) opgesteld. Maar wat
een nauwkeurig werk was er verbon
den aan dat opstellen en inschrijven
van die vonnissen! Zo'n vonnis luidde
bijv. als volgt:
"De Rapat Besar, zitting houdende
te Sekajoe op1924, bestaande
uit de controleur als voorzitter, de
Pasirahs vanenenals
leden, recht sprekende in de zaak van
Moesa, oud ±28 jaar, wonende in de
doesoen Telang Padang, beschuldigd
terzake van diefstal van een karbouw,
welk misdrijf gepleegd werd op 3
maart 1924, sedert 4 maart dezes jares
in voorlopige hechtenis gesteld te
Sekajoe.
Overwegend dat, hoewel beklaagde
ontkent, de getuigenverklaringen en
die van de aanklager in onderling ver
band en samenhang wettig en over
tuigend het bewijs geleverd hebben
dat beklaagde schuldig is aan diefstal,
welk feit strafbaar is gesteld in art....
van het W. v. Senz.
Bekende de misdadiger, dan was het
eenvoudig. Als dat niet het geval was,
moest minutieus worden opgesomd op
welke bewijzen de Rapat zijn oordeel
geveld had.
Gehoord de eis van de leden van de
Rapat Rechtdoende: veroordeelt
Moesa tot een gevangenisstraf van
2y2 jaar, verminderd met de tijd in
preventieve hechtenis doorgebracht.
Gelast dat het stuk van overtuiging,
Embong Malang, op het heetste mo
ment van de dag, moest lopen met
nog 1 cent op zak, die ik dan wel
nodig had om me onderweg met es
pasra te laven.
In het begin van de Japanse bezetting
heb ik nog een poging gedaan om met
fietsen bewaken op Kepoetran aan de
kost te komen. We bestormden dan
met een groep jongens een met de
fiets aankomende Europese dame, van
wie wij vermoedden dat ze van plan
was om te winkelen. We schreeuwden
dan: "Ajoh mevrouw, mevrouw, fiets
bewaken, mevrouw I"
Ik was echter de kleinste en oogstte
niet veel vertrouwen. Ik heb slechts
één keer een stuiver verdiend, die
mevrouw had waarschijnlijk alleen
medelijden met die kleine Ramboet
Djagoeng. Al I
R. SCHÜCHNER
Stort f 19,op giro 158225 en
U ontvangt een spekkoek van
ca. 500 gram, in speciale ver
pakking, franco thuis.
"KIMM", Joh. Verhulststraat 98
Amsterdam-Z. Tel. 020 - 72 84 61
de karbouw, aan de eigenaar wordt
teruggegeven."
Ziezo, dat was er dan weer één. Ge
durende een maand logeerde Aarde
man in het gastvrije huis van de heer
D. en deed ongeveer 90 zaken af.
Enige zaken waren verjaard. Van enige
civiele zaken had de eiser intussen
zijn eis ingetrokken of de zaak in der
minne geschikt. Dat inschrijven van
de vonnissen duurde soms tot midder
nacht. Dan zat Aardeman onder de
suizende gasolinelamp, want gas of
electra bestonden niet, te werken, met
aan zijn voeten de spiraal van mus-
kietenobat, welke kronkels bijna ver
rast waren als hij om middernacht
ophield.
Het vonnis werd daarna naar de As
sistent-Resident gezonden, die het
eventueel van commentaar voorzag en
tenslotte ging het naar de Resident,
die de zaak bekrachtigde of de straf
wijzigde of het vonnis vernietigde en
herbehandeling gelastte
Zover kwam het met deze vonnissen
gelukkig niet. Na een maand hard wer
ken, was de achterstand in rechtzaken
zo goed als weggewerkt. De gezag
hebber was dankbaar voor Aardemans
hulp. Deze laatste had weer heel wat
ervaring opgedaan bij de rechtszit
tingen. Vooral was het geweldig dat
men de landstaal vlot leerde verstaan
en spreken. In Palembang was dit het
Maleis, hier en daar doorspekt met
wat dialect, het Kommerings en het
Pasemahs bijvoorbeeld.
Wat heerlijk in Palembang vrouw en
kind na een maand weer in de armen
te kunnen sluiten.
1 'écoDS'c-
Qorie.
"Deze kaas heb ik van tante Loes
uit Amersfoort en daar blijven jullie
mooi van af."
17
