Nieuws uit Indonesië
Vanwaar die sneewval?
Ook in Indonesia is er sneeuw te vinden, zelfs in overvloed. Maar dan moet U
wel ver weg gaan, tot in Irian Barat. Beklim daar dan in het Noorden het ge
weldige Jayawijaya-gebergte (vroeger Carstenz-gebergte). En daar hoog boven
op de toppen van 5030 meter ziet U eeuwige sneeuw, verblindend wit in de
zonneschijn Maar lager komt de sneeuw niet. Nietteminop 25 juli 1982,
overdag. De desa llaga, ongev. 100 km westelijk van de hoofdplaats Wamena,
ligt op een bergvlakte, 2700 m. boven de zeespiegel. De temperatuur is er over
dag gewoonlijk 18 gr. C., en in de nacht tussen 5-8 gr. C. Maar die dag loopt ze
plotseling terug tot 0 gr. De bevolking schrikt zich dood; dit hebben ze nog
nooit meegemaakt. Allen vluchten snel hun hutjes binnen, rillend van de kou.
begraven op hun eigen grond. Wie
weet ligt hier iemand, die niet gestoord
wil worden. Wees niet eigenwijs en
graaf ergens anders. Wat doet het er
toe? Hoofdzaak is dat Mary haar vijver
krijgt."
"Dat neemt Mary nooit", zei Peter.
"Als zij haar zinnen ergens op gezet
heeft zet ze door."
"Bedenk een smoes", zei Mike. Hij
wenste z'n vriend succes en ging naar
z'n eigen huis.
Toen Peter Mary voorstelde om de
vijver enkele meters verderop te gra
ven, omdat de grond op de door haar
gekozen plek te hard was, stribbelde
ze eerst tegen. Maar ze zag in, dat er
geen andere oplossing mogelijk was.
Nog meer moeite had ze met zijn vol
gende verzoek. "Doe mij een plezier,
liefje, en verberg dat afschuwelijke
beeld achter een groep bloeiende plan
ten of iets dergelijks, ik kan de aan
blik ervan niet verdragen
Maar ze zag de redelijkheid van zijn
argument in, toen hij aanvoerde dat
de tuin er toch ook was voor zijn ple
zier I En zo kon Peter de volgende
avond na kantoortijd meteen beginnen
te graven. Dat weekeind kwam de vij
ver klaar, zonder dat zich vreemde be
levenissen voordeden. De aanval van
rugpijn had zich niet herhaald.
Niet lang daarna was de tuinaanleg
gereed. Toevallig was het in de tijd
van het Chinese Nieuwjaarsfeest,
Tsjap Go Meh, en Mary had verschei
dene collega's van Peter met hun vrou
wen uitgenodigd op haar inwijdings
feest van huis en tuin. De gasten wa
ren opgetogen over het artistieke tuin-
arrangement. In de vijver dreven wa
terlelies, de achtergrond werd gevormd
door een rotspartij met vele bloeiende
planten en het balibeeld was geheel
verborgen achter een groep struiken
met veelkleurige bladeren. Een fraaie
sterrenhemel overhuifde het gezel
schap, dat in groepjes zat bij de vijver
in de feëriek verlichte achtertuin. Op
een tafel stonden salades en sausjes
en op verscheidene houtskoolvuurtjes
lag vlees te roosteren dat heerlijke
geuren verspreidde. De barbecue was
in volle gang.
Mary kreeg van alle kanten complimen
tjes over haar tuin. "Eigenlijk had ik
een heel ander plan", zei ze, en ze
wilde haar gasten naar het verborgen
beeld leiden. Maar Peter voorkwam
haar. "Er waren wat moeilijkheden",
zei hij, en in een paar woorden vertel
de hij, wat hem van het oorspronke
lijke plan had afgebracht. Zijn ameri-
kaanse collega's keken hem ongelovig
aan, denkend dat hij een grap maakte.
Hij leidde hun aandacht af door een
fles champagne te ontkurken.
Als een echo van de knal die dat gaf
weerklonk er een tweede knal vanuit
de richting van het Bali-beeld. Lang
zaam trok een rookwolk uit de veel
kleurige struiken.
Niet te verwonderen. Want - dit wist
U toch wel? - de meesten hebben let
terlijk "niets aan" behalve de mannen
een koteka (peniskoker) en de vrou
wen een kolim (minuscuul rokje van
vezels) En glurend tussen de spleten
zien ze vol angst en huiver toe, wat er
buiten gebeurt. Witte vlokjes als kapas
dalen neer, steeds meer en steeds
meer, bij bakken vol, een ware "hujan
salju" (sneeuw-regen). En dit duurt
niet een uur of zo, maar twee volle
dagen lang. Alle hutjes, de hele desa,
alle akkers zijn overdekt met een dik
ke zware witte laag. Pas na 2 dagen
stijgt de temperatuur weer, en smelt
de sneeuwlaag langzaam weg.
Dit is nog nooit gebeurd. Ofschoon,
een oude inwoner herinnert zich nog,
dat in 1957 op die plaats ook wel eens
sneeuw gevallen is. Maar daarna is
het toch nooit meer voorgekomen, tot
op deze dag toe. In de llaga-vallei is
tussen 1966-1970 de temperatuur wel
eens vaker tot 0 gr. gedaald, maar nog
nooit gevolgd door sneeuwval. De
mensen van de Meteorologische
Dienst in Jayapura, en hogerop in Ja
karta waren ontsteld op het bericht
van deze sneeuwval. Hoe is het mo
gelijk? vanwaar al die sneeuw? waar
om juist op deze plaats
De theorie is eenvoudig. Sneeuw ont
staat, als de waterdamp in de lucht tot
onder het vriespunt komt. En deze
sneeuw komt zeker van de Carstenz-
toppen. Koude windstromen van Aus
tralië (deze tijd van het jaar is het
daar volop winter) botsen tegen die
toppen aan. Hele sneeuwlagen splijten
er van af, en worden "overgevlogen"
in westelijke richting naar llaga toe.
Maardaarom valt er nog geen
Voor de verbaasde ogen van de gas
ten vormden zich in de rook vage let
ters, die steeds duidelijker werden. In
witte spiralen stond er tenslotte:
"Terima kasi
De toeschouwers waren een ogenblik
doodstil. Toen, terwijl de letters ver
vaagden en tot slierten werden in de
lichte avondbries, barstten ze los in
verwonderde kreten.
"Wat was dat? Wat betekent dat?"
"De geest bedankt ons, dat we hem
met rust hebben gelaten", zei Peter.
sneeuw. Daarvoor moeten eerst de
lagere luchtlagen door koude lucht
stromen tot het vriespunt zijn afge
koeld. Zo niet, dan zullen die vliegen
de sneeuwmassa's smelten vóórdat
zij de grond bereiken. Vooralsnog een
raadsel.
Hagel (ijskristallen) is geen probleem.
Daar gaat het om een ander proces.
Hagelbuien komen zelfs op Java wel
eens voor. Maar sneeuw kan in tro
pische gebieden normaal slechts op
hoogvlakten van 5000-7000 meter val
len.
Intussen zitten de Dani's van llaga met
de gevolgen te kijken. De twee dagen
sneeuwval heeft al hun akkers ver
nield, 1000 ha beplant met ubi en ke-
ladi, hun hoofdvoedsel voor elke dag.
Al dat groen heeft die plotselinge wis
selingen niet doorstaan. Eerst de plot
selinge sneeuwval, daarna - nog er
ger - de plotselinge warmte van de
volle zonneschijn.
Zo, zegt een ir. van de Landbouw-
dienst - treedt "plasmolise" op: het
water verdampt plotseling uit de bla
deren. Alles ligt er verlept en verdord
bij. Maar, zo troost de ir., de planten
zijn niet morsdood. Straks kunnen ze
weer opschieten. Maar voor het zover
is hoe komen de mensen aan hun
voedsel? Een groep hoge pieten uit
Jayapura zijn dadelijk na het gebeurde
per vliegtuig overgekomen, om de toe
stand op te nemen. Laten we vertrou
wen, dat de mensen van llaga tot de
volgende oogst tegen de honger ge
holpen zijn
M.F.
Mary keek hem aan, niet wetend wat
ze er van moest denken. Bij de vijver
stond Mike naar het gezelschap te kij
ken. Om zijn lippen speelde een eigen
aardig lachje.
8
