Krontjongband van de Indische Club Amsterdam,
krontjongplaten van 70 jaar geleden
en een uitdaging.
door KLAAS B. NANNING
In de Kerstnummers 1978, 1979 en 1981 van Moesson publiceerde ik een drietal artikelen over de Haagse krontjong
orkesten "Eurasia" en "Insulinde", waarvan respectievelijk in 1928 en 1929 in Londen grammofoonplaten werden ge
maakt. Dankzij o.a. speurwerk door Gerard Hoffmann, die mij zijn al jaren geleden verkregen informaties ter beschik
king stelde, kreeg ik enig inzicht in de derde krontjongband die rond de jaren dertig faam verwierf: de krontjongband
van de Indische Club Amsterdam.
sterdam door W. J. Bloemhart de In
dische Club Amsterdam opgericht als
onderafdeling van de al lang bestaan
de en bloeiende Indische Club te Den
Haag. Aanvankelijk was de afdeling
Amsterdam niet groot. Het was een
enigszins besloten clubje van zo'n 40
leden waarin Indische studenten de
toon aangaven.
In de tweede helft van de jaren twin
tig groeide de afdeling voorspoedig
en in 1930 kon met trots worden ver
teld dat men "financieel onafhankelijk
was van "Den Haag".
Of het onder invloed van "Den Haag"
is geweest weet ik niet zeker (ik ver
moed het wel; kom er op terug), maar
rond 1927-1928 ontstond ook in de
Indische Club Amsterdam een groepje
muzikale jongelui dat zich ging toe
leggen op het spelen van krontjong-
muziek.
Het is nog altijd wat moeilijk te ver
klaren. Krontjongmuziek "hoorde" niet,
zeker niet in de beter gesitueerde
Indokringen, maar toch gingen de jon
gens uit dit milieu de door hun ouders
en grootouders weinig gewaardeerde
muziek spelen en boekten er succes
mee. Niet alleen in de Indische Club
maar ook daarbuiten: de blonde Ne
derlander werd onmiskenbaar aange
trokken door de exotische en weemoe
dige klank die vaak zo gemakkelijk in
het gehoor lag.
Dat blijkt ook wel uit een fragment van
één van de twee lange brieven die
Gerard Hoffmann kreeg van iemand
die in 1927-1931 nauw betrokken was
bij de krontjongband uit Amsterdam:
"We besloten al gauw om met ons
achten samen zo'n vast clubje op te
richten om regelmatig te kunnen oefe
nen. Het duurde niet lang of het ging
zo aardig dat vele voorbijgangers ble
ven staan om naar onze liedjes te
luisteren. Omdat we vaste oefendagen
hadden was het al gauw zo, dat op
vaste dagen in de week een oploopje
van belangstellenden was."
Tussen die belangstellenden moet op
zekere dag een toehoorder hebben
gestaan die de Columbia Gramophone
Krontjong in Spijkenisse.
Onder afgrijselijke weersomstandig
heden met regen- en windstoten van
stormkracht 8 stuurde ik m'n auto
over de Van Brienenoordbrug naar
Spijkenisse om daar, slechts enkele
minuten over tijd, persoonlijk Gerard
Hoffmann te ontmoeten; de man die
al vier jaar lang met mijn krontjong
naspeuringen meeleeft.
Gerard werd 45 jaar geleden in Duits
land geboren. Zes jaar oud kwam hij
naar Nederland. Hij spreekt accentloos
Nederlands. In zijn tienerjaren kreeg
hij contact met Indische buren waar
hij zijn vrienden vond. Via hén leerde
hij krontjongmuziek kennen en ging
- nog net op tijd: begin jaren vijftig -
oude krontjongplaten verzamelen. Hij
heeft een interessante collectie opge
bouwd, waaronder enkele platen van
vóór 1925: acoustisch opgenomen.
Toen hij 28 was trouwde hij - uiteraard
- met een slank Indisch meisje. Snel
achter elkaar kregen ze drie kinderen:
twee zwijgzame zoons en een beeld
van een dochter, alle drie met onmis
kenbaar Indische trekken. Na een hu
welijk van 17 jaar is zijn vrouw Door-
tje nog steeds een slank Indisch
meisje.
Op de zolder van zijn eengezinswo
ning heeft Gerard zijn boeken- en pla
tenverzameling perfekt opgeborgen.
Hij noemt zijn zolderkamer "Het Oud-
Indische Disco-Museum". Van mij mag
hij. Gerard heeft meer oude krontjong
platen dan ik ooit elders heb aange
troffen.
Ik heb er een halve dag doorgebracht,
luisterend naar Gerard's verhalen en
een aantal van zijn unieke oude gram
mofoonplaten. Gerard komt in het hier
na volgende verhaal nog menigmaal
ter sprake.
Indische Club Amsterdam.
Op 18 september 1923 werd in Am-
Gerard Hoffmann - "Oud-Indische Disco-Museum" -
12
