as-
KAREL LENGS ZONEN, TEGELEN
MSifiiSCÜlB Spreekmachineplaat, 'oeze 25 c.M groote, dubbelzijdig bespeelbare plaat kost fl. L5Ö
14
"Fotografische reproduktie uit de "Leonidas Prijscourant 1913", her-uitgegeven door Uitgeverij Skarabee te Laren, NH. Prijs f 27,90."
Prijscourant 1913
met uiterste Nettoprijzen.
Qrootsta Verzendhuis in Rijwielen, Naaimachines, Wapens, enz.
U koopt bij ons zeker
het veordeeligst.
3 Maleische platen kosten ft. 4.35; 6 stuks fl. 8.40; bij afname van 10 stuks tegelijk fl. 13.50.
8«$f»fnr Naam der Stukken
Febr
Nr.
8e»te»nr. Naam der Stukken j
Baatefnr. j Naam der Stukken
Fabr.
Hr
Naam der Stukken
4572
Opnamen gedaan
te Batavia.
Zangstukken
gezangen in tal Stamboel-
Tneater Batavia.
kier maviir teemexh
Mamboei II Pento«-n
B
i m
t m
1794
NJanjl uama Gamaian,
ARQO iödebaran Soenda
Bleoderan Soe0a
B.
1812
5813
4592
Uezoogen door NjaS Kim
Klok «net Gamba«g-b«{etctotng
Se mar goenlm
Tjentec maof»
B.
24033
2*034
z*m
24038
24687
24088
4599
Ajoen-ajoen, patetne»
Langen- glto, petew-ongo slendrs
24083
240
4600
Loborg taiageh ktneatl, pelok
borob
Lobonz mtegafc klaestl, p*tet-
mesjöero
24854
4CQO Krimat K«r«m
*4GÖO Gocnoeng-Saharl
1814
18'8
1816"
1817
4593
Norws kotfos
Akeog badjle
AR Ft A
*tGG>*+ Katjang Boontjes
4594
Goela gnnüng
Gezongen door tjjeenH)n
mt* Cambaag-begeteMlng.
4601
Assrfetajea, paiesmwigef©
sibndro
2400?
4573
4574
ütnïeng Sktcrebera
Legoe Orante S«->'e«ab
Dj a w ft, n.aafft lOget
4COC t'jmoeroca
tG OG jGegof gegoi
1813
B.
24089
24090
4602
É^oeapowerno, petetmtojoero
«erjdro
Ajak-Ata**a, patetmanjoero
2*m
24018
1797
1736
ACQft ft'enderren
*tGOO jOetJjan Ma a
18 U
1821
n N« 2Tjloenen»jertg»ar
4575
Naslp
1798
1799
A SZQ 7 Kebo Giro
perStc
1872
1828
4f*ong; kim Hem
24092
4603
Gezongen door Mede!
-met Gamdeiaa-bege-efdfflg.
Sotwoiogflo, peteineai peto*
Belong, patetbarang pek*
B.
24041
2401*
2401S
24414
4576
Ajoen a toen In den hogen
Klapperboom
ck»eivo;j!o
ieoo
1BÜ1
j Gezongen boor Rapla met i
strtiiorketi-bcgeleiding. j
4597
- 8 Hrtng pane hoe
24084
4598
Opnamen gedaan
te Soerakarta»
De Gembeiaft-begeteldlngfs ven
het weiwl'lend beseMkbaar ge
stelde Orkest ven .Reden Mes
Ark» Poerwsdfölngrat BoepatJ
Nejoko" te Soerakarta.
Zangstukken
gezonger doorMalangrcaml
mei Oarabelan-begeleidlng.
Soemfer. P«1ok pateibarang
EUIng-ellfng, patetnem
£628
SR
4577
Krontjong Babdan
1802
1803
1804
IÖÖT
18C8
1807
tepp Boeng* mawar
*fGOO noenga roawsr
24675
24078
24077
24078
4604
Bandoeng, patcttoaraag pelo*
4578
«Na alp Padang
Indar pandjang
4COQ iSlol koor bengvawan
*+GO-7 jsioi koor
4605
beraug pelok
Rodjo - Soewoio, paiettongo
slenflro
24018
24010
4 R 7 Q :B«»g»twin
3 lutu InJr*
Gezongen door An ff. Tjoe j
SoelmetGambung-begeJeiding.i 5.
ACQn Poblen hong tlan f24079
HG^U Ponten eeehoiioe !2408ö
4606
Gezongen door Btardoeaarl
met Gambelaft-hegektdrng.
Motro, petet«enjoero sleodro
Kembang-P4-Bé
B.
21017
24818
4580
4581
Stamot samnoerna
Allan Kwasa
1800
1809
Mahltru Kompotlan
Kompoelan Stamftoef 1.
t8 0
1811
4CQ1 Poftfen pap fn [24001
g >7 i ponten ijej> tjoe «loe f24082
Meisjelief; Souvenirs de Menado. Sa
men zijn dat 21 nummers en dat kan
niet. Zit er dan toch een doublure in
of is een van de opgenomen nummers
niet uitgebracht?
Grotere bekendheid.
De krontjongband van de I.C.A. heeft
veel korter bestaan dan krontjongor
kest "Eurasia" uit Den Haag en rond
1928-1931 ook veel minder aandacht
getrokken van officiële instanties,
maar dankzij een actievere verkoop-
politiek van Columbia waren de platen
gedurende tal van jaren in alle be
langrijke platenwinkels in Nederland
te koop.
De krontjongband van de Indische
Club Amsterdam heeft bij het Neder
landse publiek een veel grotere be
kendheid gekregen als het iets oude
re, maar minstens zo goede krontjong
orkest "Eurasia".
Een leuk bewijs daarvan tot slot.
Op 16 juli 1981 schreef muziekredac
teur Wim Henk Bakker in het "Utrechts
Nieuwsblad" een artikel over kron-
tjongmuziek waar niet veel op valt af
te dingen, maar met - hoe kom je er
op - een grote foto van Wieteke van
Dort als belangrijkste illustratie. Bak
ker beschreef o.a. de pas uitgekomen
dubbel-LP "Schoon ver van jou" waar
hij niet zo tevreden over was. Ook
hij kende de oude platen nog, getuige
het begin van zijn voorlaatste alinea:
"Nee, geef ons dan maar de krontjong
club van Zadelmann, maar die opna
men missen we helaas op deze schij
ven." - Boengkie Stadelmann von
Escholzmatt zou bij het lezen van deze
ontboezeming, ondanks alles, tevre
den hebben geglimlacht
Zeventig jaar oude krontjong-platen.
Jarenlang heb ik gemeend dat de gram
mofoonplaten die in de jaren 1928-1931
werden opgenomen, tot de oudste be
hoorden die ooit van krontjongmuziek
zijn gemaakt. Enige tijd geleden bleek
ik me daar enorm in te hebben vergist.
Een aantal jaren geleden verscheen
bij uitgeversmaatschappij "Skarabee"
te Laren een fascimile-uitgave van de
"Leonidas Prijscourant" uit 1913. In
Tegelen bleek "Karei Lengs en Zonen"
gevestigd te zijn, die zich het "Groot
ste Verzendhuis in Rijwielen, Naai
machines, Wapens, enz." noemde. Een
voorganger dus van Wehkamp, Nec-
kermann, Otto enz.
Naast die Rijwielen enz. verkocht hij
talloze andere artikelen waaronder mu
ziekinstrumenten, grammofoons en -
daar gaat het ons om - grammofoon
platen. Behalve geïmporteerde Duitse
zangplaten leverde Karei Lengs tien
tallen Nederlandse "hits" zoals "Lach
en Kietel Couplet", "Terug van de
Geheelonthoudersvergadering", "Dat
kussen is toch zoo gezond" en - het
enige dat me nog bekend in de oren
klinkt - "Japie is getrouwd". Kent U
het nog
Oo, ons Japie is getrouwd,
Hij zit in de misère,
Hij zit in de misère
Oo, ons Japie is getrouwd,
Hij zit in de misère, 't is z'n
eigen fout
Maar nu terzake.
Karei Lengs had in zijn assortiment
ook niet minder dan 35 "Maleische
Spreekmachineplaten". Die volledige
lijst reproduceer ik hierbij, met toe
stemming van "Skarabee".
Toen ik deze lijst eens rustig ging
doorlezen, verbaasde ik me meer en
meer. Wat ik hier las was werkelijk
ongelooflijk. Al in 1912 of eerder - het
ging in die tijd allemaal nog niet zo
snel - waren in Batavia en Soerakarta
grammofoonplaten opgenomen.
We moeten er nu, in de tijd van cas
setterecorders, niet te licht over den
ken. Langs slechte wegen was door
ondernemende lieden een kwetsbare
en omvangrijke installatie als een snij
machine voor wasplaten met trechters,
een zware veermotor en een groot
aantal kwetsbare en temperatuurge-
voelige onbespeelde wasplaten naar
Batavia en (veel verder en moeilijker)
Soerakarta gesleept voor het opnemen
van krontjong- en gamelanmuziek. Nu,
in 1982, vraag je je af: waarom?
Zagen die ondernemende lieden er
"handel" in? Kennelijk wel, maar de
"markt" moet toch klein zijn geweest:
enkele duizenden oud-lndischgasten
in wat we nu "de randstad" noemen.
Die platen zijn volgens mij bijvoor
beeld nooit te koop geweest in Win
schoten of Aardenburg. Natuurlijk is
er ook een flinke collectie naar Indië
verscheept want de platen werden
natuurlijk in een fabriek in Duitsland
geperst. Het is - maar dat is een heel
persoonlijke gedachte - zeker niet uit
gesloten dat de platen nu nog bij de
huidige sultan van Surakarta in de
archieven liggen.
Vrijwel alle exemplaren zullen wel ver
loren zijn gegaan door oorlogshande
lingen, repatriëring en ongeïnteres
seerde erfgenamen. Het zou me name
lijk verbazen als na publicatie van dit
artikel nog één van die oude - en
ongetwijfeld zéér belangrijke platen
om een indruk te krijgen van de kron-