eJ*ler inner incj en 3£etjil
(XLVIII)
EN EENS
"En eens", zo schreef Alfred van Sprang in 1949 in het
gedenkboek van de 7 december divisie "Wij werden ge
roepen", "zal men naar dat alles terug verlangen. Naar de
sawahs en de bergen en de klapperbomen en het klimaat
van West-Java. Het vervelende vervaagt en het mooie blijft.
Men zal verlangen naar een avond met elkaar in de pri
mitieve cantine. Naar een patrouille in dat machtige berg
land als de dag net aangebroken is en alles nog fris en
prettig is. Naar een varkensjacht. En ook naar een poli
kliniek, waarmee men voor honderden arme sloebers van
Indonesiërs echt iets kon doen. Zo heeft ieder zijn eigen
verlangens. De een zou weer achter het stuur van een
drietonner willen zitten. Een ander verlangt naar het fasci
nerende inlichtingenwerk. Men zal verlangen naar het heer
lijke gevoel van een koud bad, een sigaret en een brief
van thuis na een zware meerdaagse patrouille, naar de
spanning en de teamgeest van een actie, naar de onver
getelijke nachten als een volle maan het hele landschap
in een onwezenlijk licht zet. Er is zoveel om naar terug te
verlangen. Naar die unieke en onweerstaanbare sfeer,
waarin alles gehuld was en die kleur en karakter en een
heid aan dat leven gaven. Daar zal men naar verlangen".
O, hoe gelijk heeft Alfred van Sprang gekregen. Het "eens
zal men naar dat alles terug verlangen" houdt me al jaren
sterk bezig. Het sterkst altijd in de donkere dagen voor
Kerst, wanneer de zon meer afstand heeft genomen en
de koufronten met hun zogenaamd "gezonde vrieskou" het
leven buitenshuis verzieken. Dan broeit het van verlangen in
me naar die goede oude tijd van toen vroeger in Indië, on
danks dat ik weet dat het verlangen naar dat alles een
eeuwig verlangen zal blijven. Een bevrediging van dat
verlangen, de herbeleving, zit er nooit meer in. Voor nie
mand. Wat geweest is, is geweest en komt nooit meer
terug. Het verlangen naar toen is te vergelijken met een
portie nasi goreng. Een portie nasi goreng kan je ook maar
één keer opeten. Dan is de koek op. Een tweede keer
opeten bestaat niet. Je kan je daarna alleen nog tegoed
doen aan de herinneringen, de kweek van het verlangen.
Meer niet. Alleen, het tegoed doen aan de herinneringen
is niet altijd even prettig, want ook de trieste gebeurtenis
sen in die goede oude tijd, die je het liefst zo snel mogelijk
had willen vergeten komen maar al te vaak in de herinne
ringen voor.
Zo herinner me nog steeds de doodsangst die ik zag op de
gezichten van vijf jonge vrouwen. We waren getipt dat een
TNI-eenheid zich tijdelijk in een kampong in ons patrouille-
gebied ophield. Omdat elke tip door ons serieus werd
genomen spoedden we ons naar die kampong. Bij het licht
worden hadden we de kampong bereikt en net toen we de
kampong in wilden gaan kwamen vijf goed geklede jonge
vrouwen, niets vermoedend van onze aanwezigheid, kwet
terend en vrolijk lachend de kampong uit. Toen ze ons
zagen veranderde de lach op hun gezicht in doodsangst,
gillend renden ze langs ons heen en zochten een veilig
heenkomen achter de dijkjes van de aan weerszijden van
het pad gelegen sawahs. Ze wisten dat er geschoten zou
worden.
Ook herinner ik me de man, een krankzinnige, die achter
gebleven was in de kampong waar we tijdens een grote
zuiveringsaktie doorheen trokken en waaruit de bevolking
onder dwang van de TNI gevlucht was, zo we later ver
namen. Tot op het bot vermagerd, gehuld in wat lompen
en wilde kreten slakend, liep hij waggelend over de aloon
aloon in onze richting zich steunend aan een bamboestaak
welke een paar meter boven hem uitstak. Op de aloon
aloon stond een van bamboe getraliede kooi, geopend. Aan
de inhoud van de kooi was duidelijk te zien dat de man
hierin heel lang opgesloten had gezeten. Vermoedelijk had
(lees verder volgende pagina onderaan)
Bij Kuntilan (weg Magelang-Salatiga), tussen de prachtige bloemkwekerij van Geesink(?) van voor de oorlog en de tabaksaanplant nu,
ligt een politionele actie. De bloemkwekerij verdween, de prachtige villa erbij eveneens. Nu staat (op de foto niet te zien) de tabak er
goed bij. Mensenhanden maken, verwoesten, maken opnieuw. Ongenaakbaar en eeuwig ligt daar de Merbabu op de achtergrond.
(Foto: R. L. Mellema)
28
