Illli
KERSTFEEST IN BANDUNG
TUNAS Trade, Tours Travel International B.V.
Bovenstaande foto van de opvoering van het Kerstgebeuren in de schouwburgzaal van
"Concordia" in Bandoeng in december 1946 werd ons toegezonden door Gwen Smit-
Kamerling. V.l.n.r.: Nettie Pleynaar, Eva Stephan, Kit Wesselius, Gwen Smit, Maria Geertje
Steenbeek, Jozef-Jan van Doorten, Puck?, Martha Noest, en Joke Ruig. De opvoering van
het kerstspel stond onder regie van Ems van den Broeke, onder wier leiding voor en na
de oorlog in Bandoeng kinderoperettes zoals Bruintje Beer, Prikkebeen, Petertje reist naar
de maan, Arretje Nof werden opgevoerd. Zij schreef: "In de jaren vijftig ontmoette ik
Ems v.d. Broeke nog in Den Haag, en zij zat toen al weer vol plannen. Enige tijd later
hoorde ik, dat zij was overleden. Graag zou ik reacties ontvangen.
Gwen Kamerling-Smit, Prins Hendrikweg 9 A, 3941 GC DOORN
niet. En in de boeken vind je soms ook
weinig vreugde meer. Niet die bezie
ling die je tijd, plaats, omstandigheden,
alles deed vergeten. Je wordt vaak met
kracht op de abnormale of ziekelijke
binnensten van anderen gedrukt, ter
wijl je juist wilde vergeten dat die er
genoeg om je heen zijn. En ook blijkt
vaak genoeg dat alles aanvechtbaar is,
ook zekerheden die je voor vaststaand
aannam. Ik herinner me het boek dat
ik schreef toen ik pas in Holland woon
de: "Magda bezint zich." Daarin laat
ik Magda een grammofoonplaat opzet
ten, de Regensymfonie van Liszt, die
hij componeerde terwijl hij wachtte op
George Sand. Een kenner van muziek
en literatuur, die vaak literaire midda
gen bij zich aan huis hield, waar jon
ge talenten van hun kunnen konden
blijk geven, schreef mij: "Hoezeer ik
ook het Europese peil, waarop uw
werk zich begint te bewegen, bewon
der: hoe jammer van die slip of the
pen. LISZT, die wacht op George
Sand Hoe kunt «u die brave oude
abbé in de schoenen schuiven wat de
jonge Chopin aanging?" Ik stond met
beschaamde kaken, totdat ik nu, meer
dan 40 jaar later, een boek in handen
kreeg van een Hongaarse auteur.
"Hongaarse Rhapsodie". Daarin wordt
de jonge LISZT beschreven, die geen
brave, oude abbé was toen, maar een
tijdgenoot van Chopin en heel wat
minder braaf dan hij als oude abbé zal
zijn geweestIk had me dan wel ver
gist wat de naam van de componist
betrof, maar niet in zijn wezen
Ach, een zinvolle boodschap voor
KerstmisDan moet ik denken aan
de tijd dat ik Israël bezocht in 1968
en in Bethlehem de geboortekerk.
Daar kom je niet in - of uit - liever ge
zegd, als je je niet wilt bukken. Want
die uitgang is zo nauw en zo laag dat je
wel je hoofd moet bukken om het niet
te stoten. Zomin als de kamelen door
de nauwe poorten kunnen als hun drij
ver ze niet eerst verlost van hun be
pakking links en rechts. Ja, het rijk
van die Vredevorst schijnt niet te be
treden als we niet eerst gegaan zijn
door de poort of de uitgang van Ne
derigheid. Want hoe meer wij denken
te weten en ons daar op laten voor
staan, hoe meer wij blijken onwetend
te zijn
We woonden in de Vogelbuurt, achter
de Gedong Sateh.
De dag begon altijd met een feestelijk
gevoel, een verwachtingja, van
wat eigenlijk? Er ging eerst een Kin
derkerstfeest van de Zondagschool
aan vooraf.
Je mocht meedoen aan het Kerstspel;
je was één van de herders op het veld.
Verkleed in een goeni-zak met een
band om je middel, zat je in een kring
om het stalletje en luisterde naar de
Engel die sprakeen haast sereen
gevoel kwam dan over je, als was je
een van die herders.
Dominee Olivier of Mevrouw Neys
vertelde dan de Kerstboodschap en je
zong in volle overtuiging het "Stille
Nacht, Heilige Nacht" mee. Bij het
naar huis gaan kreeg je een boek; met
het laatste Kinderkerstfeest dat je
meevierde, was het een kleine Bijbel,
voorzien van een tekst en gesigneerd
door Dominee Olivier.
Thuis 's avonds in je mooiste kleren,
werd aan een mooi gedekte tafel eerst
lekker gegeten bij het licht van 'sterre-
vlammetjes'. Bij ons was het in die
dagen zwartzuur van eend.
Dan gingen we met elkaar Kerstliede
ren zingen. Mijn zusjes zongen de
tweede stem en de rest eerste. Het
klonk mooi vond je.
Bij de overburen, zij kwamen uit
Sangir, konden ze nóg mooier zingen,
daar klonk het wel 5-stemmig I Je luis
terde er in stilte naar, torwijl je moe
der haar Kerstverhaal voorlas en je
kroop helemaal in de klanken van het
lied.
Nu nog, verbind ik Kerstfeest altijd aan
die mensen. Zij zongen zó overtuigend,
dat het bij je naar binnendrong. Dat is
Kerstfeest. Je concentreerde je weer
op het verhaal van je moeder en te
genover ons, bij de familie Salindeho
werd het koor steeds groter en krach
tigerhet verwarmde je helemaal
van binnen
Vrede op aarde,
in de mensen een welbehagen.'
Het is heel moeilijk om een herinne
ring, die heel diep in je zit op papier
te zetten, maar misschien is er iemand
die het zo met me mee kan voelen.
MAUDY ANGENENT-
v. RAEMDONCK
"DUTA GUEST HOUSE"
INDONESIA
Prawirotaman St. 20, Yogyakarta
tel. 5219
Rustig en schoon, alle kamers
eigen douche en toilet. Kamerpr.
1983 incl. ontbijt, belasting, be
diening, avond gebak, thee.
Met fan US 18.25 p.p.; 21.75
en 23.75 twee pers. Met AC.
23,— p.p.; 26.6 en 29,—
twee pers. p.d. Lunch en diner
(Ind. gerecht.) kan worden be
steld. Schrift, reservering 10%
korting, wordt vrij afgehaald.
385 Beeklaan
2562 AZ DEN HAAG
Telex: 34193 tunas nl.
Telefoon 070 - 63 92 27 63 89 94
Uw Indonesië en Verre Oosten reis op de maat van uw beurs en wen
sen gesneden
Agent voor Europa van P.T. TUNAS INDONESIA TOURS TRAVEL Jakarta
kantoren: Medan, Padang, Yogya, Surabaya, Bali, Ujung Pandang, Bandung,
Singapore, Hongkong, USA.
5