ORIENT TRAVEL B.V.
^Qidop
eroó
gerustheid heerste onder de bini's
(vrouwen) van de bewuste arbeiders.
Aangezien om 5 uur n.m. de dag reeds
ver gevorderd is, was onmiddellijk
zoeken niet meer mogelijk en moesten
we dus tot de volgende dag wachten
met het organiseren van een zoek
actie. Nu hadden alle afdelingen van
de onderneming t.b.v. het werkvolk
een eigen gamelan. Zo kon ik de
zwaarste gong van de gamelan op een
hoog punt in de nabijheid van de bos-
grens laten opstellen en gedurende
de gehele nacht om de paar minuten
laten luiden.
Mochten de rotanzoekers gedurende
de nacht nog pogingen doen thuis te
komen, dan kon de richting van het
geluid hun tot geleide dienen. Erg
veel resultaat verwachtte ik daar niet
van, want geluiden dringen niet ver
het oerwoud in. Doch alle betrokke
nen hadden tenminste het gevoel dat
er iets gedaan was. Uiteraard dringt
zich onder de gegeven omstandigheid
de vraag op hoe is dit mogelijk?
We wisten dat rond de bosrand van de
gehele onderneming een olifant rond
zwierf, die uit de kudde gestoten was,
omdat hij wegens mankheid niet meer
mee kon komen met de groep. Hij liep
op drie poten en sleepte één zijner
achterpoten achter zich aan. Onder
het werkvolk had hij de naam van
"Si Pindjang", de manke; men wist
dat met een solitair voorzichtigheid
moest worden betracht. Ik kon me dus
indenken dat de rotanploeg in het bos
Si-Pindjang was tegengekomen, waar
op een ieder het vege lijf had gered
door het zijterrein in te vluchten. En
als je in het bos het pad kwijt raakt en
in het wilde weg aan het dwalen raakt,
staan je kansen slecht. Dat was de
enige theorie, die ik bedenken kon om
lucht te geven aan mijn gevoel van
oorzaak en gevolg. Nog diezelfde mid
dag liet ik enkele oude, geroutineerde
woudlopers verzamelen en sprak met
hen af de volgende morgen bij het
krieken van de dag aan de ingang van
het bos op mij te wachten. Zij zouden
rijst en een paar flessen koude thee
bij zich hebben. Het was nog maar
nauwelijks daglicht, toen ik de vol
gende morgen met een aantal Java
nen het bos langs het rotanpad in
trok, gewapend met een zakkompas.
De gong had de afgelopen nacht geen
resultaten opgeleverd.
Scherp luisterend, zonder woorden te
wisselen, trokken we door de geheim
zinnige sfeer, die er nu eenmaal altijd
in het oerwoud hangt, langs het veel
belopen pad, naar het oosten.
Vanaf het pad liepen nu en dan zij
paden, doch die waren meestal weer
dichtgegroeid, voetsporen waren daar
niet aanwezig.
Na een paar uur kwamen we bij een
splitsing van het door ons gevolgde
pad, dus bij een driesprong, waarvan
de paden beide evenveel belopen wa
ren. Enop het kruispunt lag een
nog smeulend houtvuur: ons doel
kwam dichterbij.
Doch moesten we nu naar links of
naar rechts afslaan? Ik besloot naar
rechts te gaan, waarom weet ik niet
meer.
Na een half uur lopen langs en rond
allerlei ondiepe ravijnen, begon het
terrein drassig te worden en de be
groeiing ging van zwaar oerbos over
in moerasbos. En dan om de hoek van
een langs een ravijn lopend pad, za
gen we de rotanploeg aan de andere
zijde van het ravijn nog stug het moe
ras inlopen, dus oostwaarts, tegen
gesteld aan de richting, die hen naar
huis had moeten brengen. En ik kon
mijn ogen niet geloven: elk van hen
pikoelde dragen over de schouder)
nog steeds een bundel rotan, die hij
de vorige dag bij elkaar had gezocht.
Uiteraard begonnen we te schreeuwen
en plotseling kwam de colonne tot
stilstand. Mijn eerste reactie was hun
bundels rotan langs het pad te laten
weggooien en ter plaatse achter te
laten. Er werd rijst gekookt en zoals
altijd gingen ze op hun hurken zitten
en lieten zich spijs en drank goed
smaken.
Eén ervaring deed ik op, die geheel
nieuw voor mij was: hun lichtbruine
gelaatskleur was veranderd in een
soort van blauwgrijs, een bijna on
definieerbare kleur. Nadat ze allemaal
wat op hun verhaal waren gekomen,
stelde ik voorzichtig een paar vragen,
die er vanzelfsprekend op gericht wa
ren te weten te komen, waarom ze zo
hardnekkig 180 graden in foute richting
waren blijven doorlopen. De nadering
van het moeras had hun toch wel iets
mogen zeggen. Dat ze daarbij even
hardnekkig de zware bundel rotan
over hun schouder hadden meege
sleept liet ik onbesproken. Nochtans
hun plichtsgevoel maakte op mij een
diepe indruk en had mijn stille waar
dering. De reden voor hun dwalen
in de onjuiste richting motiveerden ze
met: "Bingoeng, ndoro" (ndoro
mijnheer).
En dan kom ik voor de zoveelste maal
in aanraking met een woord dat niet
in het Nederlands vertaalbaar is en
toch zo kernachtig de gemoedstoe
stand weergeeft. Als het dan om
schreven moet worden in onze taal
dan wordt het: zich vergissen, de kluts
kwijt zijn, in verwarring geraken. Dat
bezielt dan de groep als één geheel.
Tegelijk waren ze op een moment
"bingoeng" geworden.
Om duidelijk te beseffen wat zich hier
had afgespeeld de volgende verge
lijking:
Stel iemand werkt in een vaste baan
bij een bank op het Damplein, woont
in het Gooi en (kan dat nog?) loopt
elke dag van de Dam langs het Dam
rak naar het Centraal Station en reist
per trein naar zeg Bussum. Hij doet
dat dagelijks, weken, maanden, ja ja
ren lang. Dan op een gegeven dag
naar huis gaande, slaat hij niet linksaf
het Damrak op, doch slaat nu rechtsaf
het Rokin op en blijft consequent in
die richting doorlopen. Zou dat een
denkbare gebeurtenis kunnen zijn
Vermoedelijk zouden wij zeggen, hij is
kierewiet geworden, geestesziek en
moet in een inrichting worden gezond
gemaakt.
Maar die Javanen waren niet geestes
ziek, zij waren slechts "bingoeng".
Teruggekeerd in hun woning en deel
nemend aan het dagelijks leven waren
ze volkomen normaal.
J. BALT
Wij kunnen U tegen zeer voordelige
prijzen langspeelplaten en cassettes
leveren uit ons assortiment van mu
ziek en zang uit de Gordel van
Smaragd, met name Keroncong, Pop
Indonesia, Lagu Melayu etc. Schrijf
of belt U ons om toezending van
GRATIS folder?
Wij kozen
voor U het Postbus 9078
beste uit 3506 GB Utrecht
het beste. Tel. 030 - 61 79 81
De specialist op het Verre Oosten biedt aan
Retour JAKARTA1.650,—
PLUS retour BANGKOK1.495,—
Nu voordelige overwinteringsreizen naar Californië en Hawaii
Rokin 52 - AMSTERDAM - Tel. 020 - 24 25 38
DEN HAAG
Laan van Meerdervoort 291
Tel 070-63 83 67
Singel 486 - 1017 AW AMSTERDAM
Tel. 020-23 74 84
19
