Wat is dat eigenlijkIndo, IndischIndoIndische cultuur Een poging tot formulering, door de Indo F. Thielsch De vraag is mij in de loop van de ruim 25 jaar dat ik nu definitief in Nederland gevestigd ben meermalen gesteld. Een echt goed doordacht en -gefundeerd antwoord heb ik eigenlijk nooit kunnen gevenWel heb ik er inmiddels al veel over nagedacht. Ook al omdat het 'Ken u zelve' daarmee zeker gediend is, is dit opstel een opdracht aan mijzélf. In januari 1983 werd er in het Congresgebouw te Den Haag een soortement beurs gehouden, genaamd 'De kleine on dernemer'. Al slenterend over die beurs stuitte ik opeens op een erg bekend hoekje: een standje van het Indische tijdschrift Moesson (vroeger Tong-Tong). En vóór dat standje stond directrice en schrijfster, Lilian Ducelle. "Ach, ik sta hier helemaal fout I Dit is een bijeenkomst van ondernemers, die op Rijks- of andere subsidie hopen. En je weet toch dat wij als Tijdschrift/Uitgeverij/ Boekhandel geheel ONAFHANKELIJK waren, zijn en altijd zullen blijven En weet je wat zo gek is? Niemand, ook niet iemand van de andere standhouders heeft enige belangstelling voor ons getoond. Jij, Frans, bent één van de weinigen die hier is blijven staan en praten Een warm gevoel bekroop mij toen ik afscheid had genomen. Daar stond ze dan. Alleen. Een klein dapper vrouwtje. Tussen honderden keurig in pak met das ge stoken bla-bla-makers. Eigenlijk aanstaande 'hand-ophou ders'. Zoals zij daar stond WAS zij onafhankelijk, maar vooral Indisch. En dat gaf mij dat warme gevoel. Bij het weggaan had zij mij een vel papier gegeven, dat ik wat later, al koffiedrinkend las. 'Over het ontstaan van tijdschrift/uitgeverij/boekhandel Moesson en Tjalie Robin son B.V.' Waar vele bezoekers, als op de meeste beurzen met plastic zakken vol folders liepen, was ik misschien de enige met dit pamfletje? Wat kan je je soms toch eenzaam voelen als IndoHet pamflet werd de zoveelste impuls tot het samenstellen van dit opstel Cultuur, wat is dat eigenlijk? Aan de definities van de verschillende woordenboeken heb je eigenlijk niet al teveel houvast. 1. Bebouwing van de grond met gewassen. 2. Verbouw van een nuttig gewas in het groot. 3. Massa van op een geschikte voedingsbodem aange kweekte bacteriën van een bepaalde soort. 4. Beschaving, verfijning van het geestelijk en zedelijk leven, respectievelijk het daarin bereikte peil, bescha vingstoestand. Zegt 'de dikke Van Dale'. Mij bevredigde dat eigenlijk niet helemaal en heb daarom zelf een definitie ontworpen, waar ik mij wel in kan vinden. Voor mij is cultuur het zinvol ordenen van de natuur. De ontdekking van die definitie heeft mij ineens verder geholpen bij het voor mijzelf be antwoorden van de vraag: "Wat is dat eigenlijk Indo/ Indische cultuur?" Maar voordat ik daar wat dieper op inga, stel ik eerst een andere vraag: "Bestaat er zoiets als een Europese cultuur?" Hierop antwoord ik dan (met mijn privé- definitie in de hand) heel schuchter op met: "Nou, eigenlijk nietWant, hoe een Fries iets 'zinvol ordent' en hoe een Joegoslaaf dat doet, is toch veelal heel anders? Zo zal hoogstwaarschijnlijk het begrip 'zinvol' voor die Fries en die Joegoslaaf waarschijnlijk iets anders inhouden? Europa is zo groot en van west naar oost zo verschillend, dat ik er erg veel moeite mee heb iets te definiëren als Europese cultuur. Dat is één. Indonesië is nog groter (in oppervlakte) dan Europa. Het bestaat bovendien maar liefst uit ruim 13.000 eilanden! Deze foto (de enige) van onze legendarische stand op de Ondernemersdag werd ons geschonken door een vrien delijke overbuur-standhouder. Ongetwijfeld zal Milène Hoving hem tot deze geste hebben geïnspireerd. Johan Ghijsels op de voorgrond. Is er dan te spreken van een Indonesische cultuur! Nog maals zeg ik daarop schuchter "Neen". Want hoe een west Sumatraan iets 'zinvol ordent' zal zeker anders zijn dan hoe bijvoorbeeld een oost-Javaan dat doet. Derhalve kan er ook geen sprake zijn van een Indo- of Indische cultuur. Het geheel is naar mijn mening daarvoor veel te complex. De repatriëring van de Nederlanders uit Indonesië. In het begin van 1958 vond de exodus van Nederlanders plaats. Het waren er zo'n 200.000. Een passage uit Lilian Ducelle's pamflet luidt: "Maar hoe verging het de gerepatrieerden Met een scholing en opvoeding die geheel Nederlands was geweest, was integratie totaal geen probleem. Omdat zij uit Indië afkomstig waren, werden zij 'Indische Nederlanders' genoemd. Zij, die bovendien Indonesisch 'bloed' hadden en trots waren op hun afkomst, noemen zich graag 'Indo'. ZOEKT OPBAStSVAN DE NUT TIGE ERVA8WGEN iNDEGOR" mW^AWWEWVE IN TERESSEN WNEDEREAND TE WEKKEN VOOR DE TROPENGOR 6

Moesson Digitaal Tijdschriftenarchief

Moesson | 1983 | | pagina 6