Het bestuur in Nederlands Indië til)
ezAngrek boelan
TUNAS Trade, Tours Travel International B.V.
door Victoria Kaulbach en Dr. J. van Waardenburg
DE BUITENGEWESTEN
Ook de buitengewesten bestonden uit rechtstreeks en uit zelfbesturend gebied;
gebieden aan het hoofd waarvan de zelfbestuurs stonden, die met de Regering
ófwel de z.g. "Lange Politieke Contracten" hadden gesloten (de Sultanaten
bijv.), ófwel de z.g. "Korte Verklaring" of de "Van Heutsz Verklaring" hadden
getekend. In alle gevallen berustte het oppergezag bij de Nederlandsch-
Indische Regering.
(a) Rechtstreeks Bestuurd Gebied
Deze gebieden (residenties) met een
Resident aan het hoofd, waren ver
deeld in afdelingen onder een assis
tent Resident en de afdelingen weer
in onderafdelingen (onder een contro
leur, gezaghebber of militair belast
met civiel bestuur).
De onderafdeling bestond uit inlandse
rechtsgemeenschappen.
In Zuid-Sumatra bijv. was dit de
"Marga" met een Marga-raad, be
staande uit het Margahoofd, enige
doesoenhoofden en particulieren.
De controleur hield toezicht op het wel
en wee van deze raden, daarbij bij
gestaan door Inlandse ambtenaren, de
Demang (districtshoofd) en de assis-
tent-Demangs (onderdistrictshoofden).
In sommige rechtstreeks bestuurde
gebieden, bijv. Groot Atjeh, ontbrak
dit Inlandse Bestuurscorps.
De Adathoofden (Oelèëbalangs) ver
vulden die functie en waren deswege
ook "ambtenaar" naast Adathoofd.
Het overige deel van Atjeh bestond
uit "zelfbesturende" Landschappen.
In de Residentie Riouw droegen de
districtshoofden de titel van "Amir".
Daar had men geen onderdistricts
hoofden.
In Sumatra's Westkust had men In
landse rechtsgemeenschappen, de
negari's, met een eigen adatbestuur,
zoals in Zuid Sumatra de Margaraden.
Feitelijk stonden deze instellingen op
de onderste trede van de bestuurs
ladder. Waar zij ontbraken, zoals in
de Riouw eilanden, waren de kam
pongs direkt onder de Amirs gesteld.
In grote lijnen is hierboven geschetst
hoe het bestuursapparaat in zijn ver
schillende vormen functioneerde in
Rechtstreeks bestuurd gebied.
(b) Zelfbesturend gebied
I - Zelfbesturend gebied met Lang Po
litiek Contract.
II - Zelfbesturend gebied "Korte Ver
klaring".
Hier waren de Assistenten Resident
de jongere broer van de Sultan, maar
waar de eerste (A.R.) de Regering
vertegenwoordigde, was hij feitelijk de
"oudere" broeder.
Tenslotte: Op sommige plaatsen, op
Sumatra: Padang, Palembang en Me-
dan, had men een gemeente met een
burgemeester aan het hoofd.
In enige residenties had men z.g. Lo
cale Raden met een Inheems bestuur
voorgezeten door de Bestuursambte
naar (Ogan llir, Komering llir, Lema-
tang llir).
De onderlinge bevoegdheden waren
bij de Wet geregeld.
Een foto genomen in oktober 1933, ter gelegenheid van de plechtige uitreiking van de Grote Gouden Ster aan de sultan van Spembawa-
Besar, Mohamad Kaharoedin (die na de oorlog Daerah-hoofd van Soembawa zou worden). De vierde van links is de sultan van Bima,
naast hem de resident van Timor, de sultane en sultan van Soembawa-Besar, zijn eerste minister de Datoe Ranga, de controleur van
Soembawa-Besar, en de Datoe Depati. Achter het sultanspaar, de adsp.-controleur van Soembawa-Besar.
(Foto uit Sport en Wereldnieuws in Beeld)
De orchidee voor de vensterbank
Thans ook de nieuwste Hybriden
in knop.
ORCHIDEEËNKWEKERIJ
D. J. Kloezeman, Karstraat 15,
BEMMEL. (einde A15 driemaal
rechtsaf)
385 Beeklaan Telex: 34193 tunas nl.
2562 AZ DEN HAAG Telefoon 070-63 92 27 63 89 94
Uw Indonesië en Verre Oosten reis op de maat van uw beurs en wen
sen gesneden
Agent voor Europa van P.T. TUNAS INDONESIA TOURS TRAVEL Jakarta
kantoren: Medan, Padang, Yogya, Surabaya, Bali, Ujung Pandang, Bandung,
Singapore, Hongkong, USA.
9
